Uitgangspunten van het dyslexie protocol:
1. De leerling staat centraal
a. Wat heeft déze leerling nodig
b. Medeverantwoordelijk
2. Geïntegreerde aanpak (in de klas oplossen)
a. Begeleiding vindt zo veel mogelijk plaats binnen de klassikale lessen
b. Kwaliteit van onderwijs en docent zijn belangrijke voorspellers voor leesleersucces
3. Begeleiding gedurende de hele schoolloopbaan
a. Na de brugklas niet beperken tot faciliteiten zoals tijdverlenging, overhoren
4. Economisch principe
a. Begeleiding is erop gericht de leerling met minimale extra inspanning maximaal
resultaat te laten behalen
b. Resultaat: praktisch op korte en lange termijn
Voorwaarden voor succesvolle begeleiding: draagvlak wat betreft inspanningen en kennis, hierbij:
1. Uitgaan van de leerling
2. Leerling medeverantwoordelijk maken
3. Afstemming op alle niveaus (directie, rt, mentor, docenten)
Definitie dyslexie in protocol: ‘Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig
probleem met het aanleren en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau’
Dyslexie is ook zichtbaar op een hersenscan. Mythe: dyslectische mensen zijn beelddenkers
Prevalentie van dyslexie (dus hoe vaak het voorkomt) is een percentage 3,6% in NL, speciaal onderwijs
niet meegeteld (wanneer je pddnos hebt en dyslexie, krijg je geen dyslexieverklaring)
Variatie per school komt door zorgkwaliteit van scholen; in de praktijk heeft 15% dyslexie
Engelstalig onderzoek; 10% wereldwijd, waarschijnlijk omdat Nederlands meer fonetisch is
Weetjes over dyslexie:
1. Neurobiologische basis
2. Problemen met fonologische verwerking (klanken, klankstructuren)
3. Het gaat om objectief waarneembaar gedrag (vaardigheidsniveau)
4. Het gaat om problemen bij het aanleren en/of bij het toepassen van lezen en spellen
5. Het kan zich uiteindelijk alleen uiten bij het spellen en minder bij het lezen of andersom
6. Soms moeite met automatisering willekeurige associaties (bv. topografie en dictees)
7. Bij een IQ van minder dan 70 is dyslexie moeilijk vast te stellen
8. Dyslexie wordt niet veroorzaakt door omgevingsfactoren zoals inadequaat onderwijs
9. Dyslexie kan gevolgen hebben voor alle vakken
10. Dyslexie verschilt van leerling tot leerling
Er zijn bij dyslexie 2 criteria:
1. Criterium van achterstand: de beheersing van het lees- en/of spellingniveau (accuratesse
en/of vlotheid) ligt significant (flink) onder het niveau dat vereist is in de (onderwijs)situatie
waarin de leerling de lees- en spellingvaardigheid functioneel moet toepassen. Vaak een jaar
achterstand ten opzichte van leerlingen met een gelijke intelligentie (de definitie is dus
rekbaar). Er is een groot dossier nodig om didactische resistentie te bewijzen (bv. bijles)
2. Criterium van didactische resistentie: ondanks adequate remediërende instructie en
begeleiding in het verleden (po) of gedurende een periode in het vo, blijven problemen in
aanleren en toepassen van lezen en/of spellen op woordniveau bestaan; wordt niet beter
, Gevolgen van dyslexie:
1. Belemmeringen:
a. Problemen met taken, vakken en situaties met geletterdheid (zoals borden lezen)
b. Frustratie over zijn of haar talent door onvoldoende geletterdheid (kan NL docent?)
c. Problemen met behalen van schoolse kwalificaties (zoals diploma`s)
d. Problemen met het sociaal-emotioneel functioneren en de taak-werkhouding
2. Taak- en werkhouding, vaak moeite met:
a. Ongestructureerd, inadequaat en/of vluchtig taakgedrag en werkhouding
b. Onvoldoende werkverzorging
c. Onvoldoende metacognitieve vaardigheden voor zelfsturing
d. Inadequate leerstijlen
e. Onvoldoende doorzettingsvermogen
3. Beschermende factoren, zijn goed in:
a. Ontwikkelen en toepassen van compensatiestrategieën
b. Ontwikkelen en toepassen van metacognitieve vaardigheden (leren hoe je moet-
kunt leren)
c. Functioneel inzetten van compenserende software
d. Goede motivationele sturing
e. Doorzettingsvermogen
f. Goed zelfbeeld
g. Goede gespreks- en onderhandelvaardigheden
h. Gunstig sociaal ‘ondersteuningssysteem’
Bij anderstalige leerlingen, hoogbegaafde leerlingen en leerlingen met een IQ lager dan 70, is
vaststellen van dyslexie moeilijker
Een achterstand opgelopen in groep 3 en 4 kan de oorzaak zijn voor pseudodyslexie. Dit kan je afleren,
maar hier is nog weinig over bekend
Signalering in het voortgezet onderwijs kan met informatie uit het basisonderwijs en/of dmv
observaties van docenten en signaleringstoetsen
De zorgspecialist verzamelt na signalering eerst zelf zoveel mogelijk informatie, licht de ouders in en
adviseert een dyslexieonderzoek
De diagnose bestaat uit 3 delen:
1. Onderkennende diagnose
a. Significante achterstand (tests op het eigen niveau of intelligentietests)
b. Didactische resistentie (eventueel eerst remediëring en bronnenonderzoek zoals:
vragenlijsten, leerlingvolgsysteem, verslagen etc.)
2. Verklarende diagnose (dit staat in het dyslexierapport van de leerling)
a. Dyslexie en erfelijkheid (30 tot 40%)
b. Dyslexie als specifieke leerstoornis
c. Dyslexie als specifieke taalstoornis
d. Dyslexie als specifieke stoornis in de hersenen
3. Indicerende (aanduidende) diagnose. Hiermee weet de docent waarmee de leerling moeite
heeft en waarmee hij geholpen kan worden. De aanpak hiervan is gebaseerd op:
a. De bevindingen van de onderkennende en de verklarende diagnose
b. De concrete belemmeringen waar een leerling tegenaan loopt
c. Sociaal-emotionele gevolgen (bv. pesten)
d. Compenserende eigenschappen
e. Comorbiditeit (het tegelijkertijd hebben van 2 of meer stoornissen of aandoeningen)
Op het dyslexiepasje staan de adviezen van de vaak 6 pagina`s lange rapportage samengevat
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisannebex. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.36. You're not tied to anything after your purchase.