Summary
Samenvatting Studie van het sociaal werk
- Course
- Institution
Samenvatting Studie van het sociaal werk
[Show more]
Seller
Followlieselotteverrecas
Content preview
STUDIE VAN HET SOCIAAL WERKDEEL 1: Wat is sociaal werk?
1. Inleiding van het sociaal werk
Fundamentele discussie: Wat is sociaal werk?
Concrete voorbeelden sociaal werker:
– uitkeringen aanvragen
– studenten studiebeurs helpen aanvragen
– begeleid wonen (mensen met handicap)
– huiswerkklas van migranten
– straatfeest ondersteunen in de buurt
– theater organiseren met allochtonen en autochtonen
Sociaal werk is er niet zomaar, het vraagt om het maken van keuzes en het is iets wat
steeds vorm krijgt via een opleiding, organisaties in het werkveld, regelgeving….
Sociaal is iets wat we ‘maken’ => sociaal constructivistische visie → volgens deze visie
geef je via een opleiding/cursus mee vorm aan het sociaal werk.
De manier waarop je sociaal werk inleidt bij sociaal werkers beïnvloed de manier van kijken en dus ook het
handelen in het sociaal werk => maakkarakter van het SW
– ministerie van justitie kent diploma toe
- maatschappelijk assistent = officiële titel, erkenning
Hoe maken we sociaal werk?
(Zie hoofdstuk 3)
Sociaal werk is een sociale praktijk waarbij we het onder meer maken met taal en talige
praktijken. Taal, woorden, talige praktijken is het instrument van de sociaal werker:
– Praten met mensen, afspraken in contracten gieten, regelgeving
– Probleemconstructie en probleemdefinitie met behulp van taal
– Sociale interventie: talig, hoe gaan we het probleem aanpakken?
Openheid van sociaal werk
Pessimisme
Wim Verzelen: “vaag” & Stef Herman: “flodderige, vluchtige bezigheid”
Optimisme
Walter Lorenz: de openheid van het sociaal werk is een centrale waarde van SW, we moeten het zien als een
kracht en niet een tekort.
Ook HoGent vindt dit, de openheid is een mogelijkheid om telkens weer nieuwe antwoorden te vinden in
andere situaties.
Openheid zorgt dus voor een minder groot maatschappelijk aanzien maar ook een rijkere en betekenisvollere
invulling.
1.1 3 dimensies/invalshoeken
1.) Werkveld
Focus op opdeling/organisatie vh sociaal werk in sociale voorzieningen
→ sociale voorzieningen: organisaties/plaatsen waar een sociaal werker werkt bv. OCMW, de vakbond,
CAW,..
→ Opdeling/organisatie: bv alles rond jongeren onderdelen in jongerenwerking, idem ouderenwerking
,=> werkveld valt te bekijken als +/- samenhangend geheeld van praktijken, organisaties die activiteiten
ontwikkelen rond problematiek.
Vb: gezondheidszorg, we ontwikkelen verschillende activiteiten rond ziekte en gezondheid en hierbinnen zijn
er verschillen in diensten en organisaties. Vb. gezondheidszorg → verschillende activiteiten rond ziekte en gezondheid
→ binnen het werkveld zijn er grote verschillen in diensten en organisaties (bv. Ziekenhuis, apotheek, verpleegkundige, ..)
Andere voorbeelden van werkvelden: zie cursus p 11
– Focus op organisaties die aan sociale interventies doen
– Sociale interventies = tussenkomen, interventiëren in het leven van mensen
Bv. vakbonden, OCMW (openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn)
Sociaal werk heeft een even grote diversiteit aan praktijken en organisaties, een centraal doel is het zorgen
voor welzijn. Maar wat is welzijn? → keuzes maken. Soms zijn keuzes al in wettelijke regels vertaald.
Sociaal werk bestond al lang voor er sprake was van het beroep. Het hedendaags sociaal werk is gegroeid
vanuit de armenzorg.
Betekenis/afbakening werkveld:
Beleidsdomein:
=> Sociaal werk heeft een brede invulling. De afbakening vh werkveld is moeilijk want er zijn verschillende
invalshoeken. Je kunt SW namelijk op verschillende manieren indelen (vb. Overheid plaatst SW onder het
domein 'Welzijn, volksgezondheid en gezin').
→ 2 opmerkingen bij indeling van overheid:
- Het is niet de enige mogelijke indeling, ook niet de juiste. Het is ‘een’ indeling die historisch gegroeid is. Ze zal nog
veranderen in de toekomst. Door het op een andere manier in te delen kan je nieuwe gezichtsvelden vinden.
- Vanuit een breder sociaal werk oogpunt zien we dat vooral Welzijn, volksgezondheid en gezin als ‘ons’ werkveld eruit
springt. Ook cultuur, jeugd, sport en media. Maar ook binnen andere domeinen vinden we sociaal werkers terug.
Een ander aspect dat grote invloed heeft op de wijze waarop men gestalte geeft aan het sociaal werk: de
organisatie waar men voor werkt. Iemand die voor het OCMW aan armoede werkt heeft andere mogelijkheden
en beperkingen dan iemand die voor het CAW werkt, ook al werken ze beide aan armoede.
Beeld van wat sociaal werk ‘is’
- Wordt beïnvloed door de afbakening van het werkveld
- Wordt beïnvloed door een ruimere maatschappelijke context
Vb: Sociaal werk in een gevangenis is anders dan sociaal werk in een jeugdhuis
Sociaal werk wordt dus beïnvloed door een beleidsdomein, de daarbinnen organisatorische context en de
ruime maatschappelijke context.
2.) Beroep
=> Wat moet ik concreet doen als gediplomeerd sociaal werker? Wat zijn mijn taken?
→ Het wordt in vraag gesteld of SW kan aanzien worden als een beroep met eigen kennisdomein, theorie en
onderzoek
– Focus op gediplomeerde sociaal werker
– Vanuit welk perspectief denkt en handelt een sociaal werker?
Sociaal is geen gewoon werk maar een ‘beroep’ en een professie.
In de klassieke arbeidssociologie spreekt men over een beroep als men eigen kennis en vaardigheden heeft en
zichzelf in zekere zin mag sturen d.m.v. een ethische code of deontologie.
Sommigen zeggen dat sociaal werk een semi-professie is.
Er is ook een hevige discussie over; als het dan een professie is, wat voor professie is het dan?
Het onderscheid tussen technische en normatieve professionaliteit wordt daarbij vaak gehanteerd. De ene
groep streeft naar een technisch-instrumentele professionaliteit en de andere groep beklemtoont de normatieve
professionaliteit.
De vraag of SW een eigen kennisdomein met een eigen theorievorming is en een discipline met een eigen
onderzoeksperspectief vormt een onderdeel van een inleiding SW.
,Beroep en professie synoniemen van elkaar. Onenigheid hierover. Sommige spreken van een semi-professie.
Hoe komt het nu dat we daarover aan het discussiëren zijn? Om een professie te zijn moet je aan enkel criteria
voldoen. Sommige beroepen in onze samenleving zijn duidelijke professies (arts, professie) Hoe komt het nu
dat er daar discussie over is?
Criteria:
– Je moet over kennis beschikken + vaardigheden
– beroepsvereniging => daar knelt het schoentje = organisatie die controle uitoefent/opkomen van belangen
van een bepaald beroep (bv. Arts; orde van geneesheren) => sociaal werk heeft dit niet.
→ feit dat we dat niet hebben zijn we dan wel een beroep?
Feit dat dit niet bestaat → andere disciplines vullen onze job in = orthopedagoge, psycholoog
– ook kennisontwikkeling: master sw => volle evolutie = sw → wetenschap => maar nog meer evolutie nodig
3.) wetenschap
=> focus van dit vak.
Focus vd wetenschappelijke studie van sociale interventies:
→ Interventies: op een moeilijk moment in iemand zijn leven tussen komen
proberen om het welzijn van de mens te verbeteren
Hoe gaan we de problemen die zich voordoen in de samenleving proberen op te lossen?
→ interventies: hoe, wat, waar, wie?
=> handelingswetenschap = bestuderen van interventies
→ meer bepaald sociale wetenschap = bestuderen van het sociaal handelen
Afhankelijk van tijd en plaats wordt iets al dan niet als een probleem beschouwd.
Bv. spijbelen was vroeger geen probleem (nood aan ongeschoolde mensen), nu wel een probleem
(kenniseconomie, nood aan nieuwe inzichten)
Is SW een academische discipline met een eigen onderzoeksdomein en onderzoeksperspectief?
In VL en NL is SW als wetenschap een recent verschijnsel. Erkenning van SW als wetenschap: master SW aan
universiteit + eigen onderzoeksdomein aan universiteit. In dat geval: SW als wetenschap = 15 jaar oud.
Wat is wetenschap?
Wetenschap is de meest betrouwbare bron waarover we beschikken maar het is steeds voorlopig en kan
wijzigen.
Sociaal werk is aan het ontstaan als academische discipline op het kruispunt van andere disciplines. Het heeft
haar eigen geschiedenis en praktijken. De toenemende complexiteit van de samenleving maakt dat het
tussenkomen met focus op welzijnsverbetering steeds een complexer gegeven wordt. We bevinden ons in een
overgangsfase waarin SW zich als wetenschap probeert op te treden.
Wat voor wetenschap is sociaal werk?
Eerste klassieke benadering van wetenschap: SW moet theorieën over het individuele gedrag van mensen
koppelen aan theorieën van sociale systemen.
‘Wij’ delen die mening niet. Sociaal werk is als discipline niet een toepassing van inzichten uit ‘theoretische’
wetenschappen. Het handelen in sociaal werk, tussenkomen in de werkelijkheid is niet iets anders dat je
toepast maar het heeft z’n eigen dynamiek en onderzoeksperspectief.
SW als wetenschap die sociale interventies als interventies bestudeert = SW is een handelingswetenschap.
Probeert niet enkel werkelijkheid te snappen maar bestudeerd het tussenkomen in die werkelijkheid.
Het beoordelen van SW met maatstaven heeft weinig zin omdat deze gericht zijn op het verklaren van de
werkelijkheid. Manieren om SW als wetenschap te typeren:
- Dimensie begrijpen / verklaren van de werkelijkheid vs handelen / tussenkomst in de werkelijkheid als object
van de wetenschap
- De vraag naar de aard van die wetenschap op de dimensie natuurwetenschap vs sociale wetenschap
Handelingskarakter van het SW maakt dat de normatieve vragen rijker aan betekenis zijn.
Het object van sociaal werk in de opleiding SW
Wat is precies het object van de studie van het sociaal werk? Welke partijen / tussenkomsten / interventies
, worden bestudeerd?
In de inleiding in ons taalgebied domineert de Angelsaksische traditie en begint men de geschiedenis van het
SW met het social case work. De Bie en Van Ewijk voegen daar inzichten uit de Duitse pedagogiek aan toe.
Zowel in de Angelsaksische als Duitse traditie zijn sociaal werk al lange tijd academische onderwerpen. Wie
uitgaat van de klassieke positie van SW als toepassing vertrekt vanuit een intellectualistische blik. Uit het
begrijpen van de wereld kan men het zinvol ingrijpen afleiden. De positie verondersteld dat de studenten de
theorieën die zijn in hun opleiding krijgen wel kunnen toepassen. Uitgangspunt is dat wij weet hoe dit moet dit
in de praktijk kan toepassen, in die praktijk valt dit echter sterk tegen.
In de praktijk, ons handelen, nemen we steeds een standpunt in. Wat we doen is belangrijker dan dat we
zeggen te doen, het handelen heeft immers meer effect op de mensen. Systematisch en doelgericht ingrijpen in
de sociale werkelijkheid kan wat theorie gebruiken. Theorieën kan men zien als brillen, zonder zien we weinig.
Met bril zien we beter, er zijn veel brillen voor handen in de sociale wetenschappen. Wie enkel leert door te
handelen zoals anderen dat doen zal niet in staat blijken om over dit handelen na te denken.
In 1899 werd de eerste school van het sociaal werk opgericht.
Enkele belangrijke namen:
– Jane Addams
→Plaatste mensen met eenzelfde probleem samen, pionier in groepswerk
- Mary Richmond
→ Pionier in individuele begeleiding + 1ste handboek geschreven
- Alice Salomon
→ Heeft les gegeven in Duitsland over sociaal werk
- Maria Baert
→ Zorgde voor de erkende, beschermde titel ‘sociaal assistente’
- Gerda De Bock
→ Pionier sociaal werk in Vlaanderen + 1ste directrice vd opleiding
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lieselotteverrecas. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.01. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now