Summary
Samenvatting beeinvloeden op basis van sociaalpsychologische
- Course
- Institution
- Book
hoofdstuk 8 beinvloeden op basis van sociaalpsychologische principes
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
anetboogaard
Reviews received
Content preview
BEINVLOEDEN OP BASIS VAN SOCIAAL-PSYCHOLOGISCHE PRINCIPES HOOFDSTUK 8.Wat is gedragsbeïnvloeding?
Er wordt van gedragsbeïnvloeding gesproken bij systematische beïnvloeding van gedachten,
gevoelens en gedragingen. Alhoewel de term alleen verwijst naar gedrag, slaat de term ook op de
beïnvloeding van de determinanten van gedrag, oftewel de factoren die eraan voorafgaan, zoals
bepaalde gedachten en gevoelens. Gedrag zelf valt namelijk niet altijd rechtstreeks te
beïnvloeden. Bij gedragsbeïnvloeding kunnen, globaal genomen, twee vormen worden
onderscheiden: gedragsbeïnvloeding op individueel niveau en gedragsbeïnvloeding op doelgroep
niveau. Bij individuele gedragsbeïnvloeding valt te denken aan een persoon die, van een
professional, voorlichting, advies of een vorm begeleiding krijgt. Gedragsbeïnvloeding die zich
richt op doelgroepen is vaak preventief van aard. Gaat het om preventie, dan kunnen drie vormen
worden onderscheiden. Binnen elke vorm kan gedragsbeïnvloeding plaatsvinden.
Vormen van preventie:
1. Primaire preventie. Heeft als doel om bepaalde onwenselijke gedragingen en gewoonten
te voorkomen op doelgroepsniveau.
2. Secundaire preventie. Heeft als doel om bepaalde onwenselijke gedragingen en
gewoonten van mensen te veranderen, zodat ze zich in de toekomst anders gaan
gedragen en verdere negatieve gevolgen kunnen worden ingeperkt. Daarbij kan het gaan
om zowel gedragsbeïnvloeding op doelgroep niveau als op individueel niveau.
3. Tertiaire preventie. Deze vorm richt zich op mensen die al de vervelende gevolgen
ervaren van onwenselijke gedragingen en gewoonten. Ze hebben er lichamelijke of
psychische klachten door ontwikkeld. Met tertiaire preventie wordt getracht de klachten
zo te beheersen dat verdere achteruitgang wordt voorkomen. Ook hierbij kan het gaan
om gedragsbeïnvloeding op doelgroep niveau aan folders of websites voor mensen met
bepaalde psychische of medische klachten. Vaak ook zal er, door de unieke situatie,
sprake zijn van individuele gedragsbeïnvloeding.
Gedragsbeïnvloeding op doelgroep niveau.
Dit gebeurt vaak via grootschalige interventies die gebruikmaken van verschillende kanalen,
oftewel manieren waarop de beïnvloedende boodschap de doelgroep bereikt. Bij dergelijke
kanalen kun je denken aan posters of informatieborden op plaatsen waar leden van doelgroep
komen. Met deze kanalen kunnen veel mensen tegelijk worden bereikt. Idealiter worden
interventies en de kanalen die daarbij worden gebruikt op methodische en systematische wijze
ontwikkeld en ingezet. Kenmerkend voor een goed opgezette interventie op doelgroep niveau is
dat deze gebaseerd is op een adequate theorie, oftewel een interventietheorie: een set van
onderbouwde ideeën over hoe het gedrag bij deze doelgroep verklaard kan worden en welke
factoren daarbij een rol spelen (Buunk & Dijkstra, 2014). Een dergelijke theorie is belangrijk. Deze
maakt namelijk duidelijk op welke psychologische knoppen gedrukt kan worden om het
betreffende gedrag te beïnvloeden. Een interventietheorie is vaak een combinatie van een
bestaande theorie over menselijk gedrag en de beïnvloeding daarvan, zoals het ELM of de theorie
van gepland gedrag aangevuld met factoren die, in de specifieke context van de specifieke
doelgroep, relevant lijken. De theorie van gepland gedrag is echter niet alleen een van de meest
gebruikte, maar ook een van de best onderbouwde theorieën hiervoor. Deze theorie kan gebruikt
worden in een groot scala aan contexten om gewenst gedrag te stimuleren of om ongewenst
gedrag te verminderen.
, De theorie van gepland gedrag ziet vier duidelijke determinanten van gedrag. Dat zijn de attitude
ten aanzien van het gedrag, de subjectieve norm ten aanzien van dat gedrag en de waargenomen
gedragscontrole ten aanzien van dat gedrag. Deze determinanten beïnvloeden tezamen de
intentie tot het vertonen van het betreffende gedrag, die vervolgens weer van invloed is op het
gedrag zelf. Deze theorie helpt niet alleen gedrag en de manier waarop het tot stand komt te
begrijpen, maar geeft ook handvatten om gedrag te beïnvloeden, met name op doelgroepniveau.
Dat wil zeggen, aan de hand van de theorie van gepland gedrag kunnen interventies worden
ontwikkeld om bepaalde doelgroepen op methodische en efficiënte wijze te stimuleren om
gewenst gedrag te vertonen of ongewenst gedrag te verminderen. Zoals eerder gezegd, grijpen
interventies daarbij vooral aan op bepaalde determinanten van gedrag, en niet zozeer op het
gedrag zelf.
Het is lastig in de theorie van gepland gedrag de verbinding tussen intentie en gedrag. Een sterke
intentie om bepaald gedrag te vertonen garandeert niet dat mensen het gedrag ook daadwerkelijk
gaan vertonen. Er zijn echter effectieve manieren om ervoor te zorgen dat het gat tussen intentie
en gedrag kleiner wordt. Dit kan bijvoorbeeld door mensen te stimuleren om implementatie-
intenties te formuleren. Een implementatie-intentie is een uitspraak geformuleerd in termen van
alsdan die invulling geeft aan een intentie. Hoe specifieker de intentie, hoe effectiever de
implementatie-intentie is, oftewel hoe groter de kans is dat mensen hun intentie omzetten in
concreet gedrag (Guillaumie et al., 2013).
Trans theoretisch model van verandering.
Een belangrijke theorie die professionals kunnen gebruiken om individuen of doelgroepen te
stimuleren tot bepaald gedrag is het trans theoretisch model van verandering (Prochaska &
DiClemente, 2005). Dit model kan een raamwerk bieden bij het begeleiden, coachen of
behandelen van individuele personen die (nog) niet gemotiveerd zijn om hun gedrag te
veranderen terwijl dat wel wenselijk of noodzakelijk is. Het model helpt ook begrijpen welke soort
informatie interventies die gericht zijn op bepaalde doelgroepen het best kunnen bevatten. Het
trans theoretisch model van verandering wordt echter besproken onder het thema
‘gedragsbeïnvloeding onder individuen’ omdat het doorgaans het meest wordt gebruikt in het
kader van individuele gedragsbeïnvloeding. Welke informatie daarbij het best overgebracht kan
worden en welke activiteiten een professional het best kan ondernemen hangt volgens het model
van verandering, af van de fase van het veranderingsproces waarin een client zich bevindt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anetboogaard. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now