Summary
Samenvatting AARDRIJKSKUNDE LEERDOELEN H2 5HAVO
- Course
- Level
zeer uitgebreid document met alle vragen van de leerdoelen, inclusief uitleg begrippen en verduidelijkende plaatjes
[Show more]
Seller
Follow
aacvossenberg
Content preview
Leerdoelen hoofdstuk 2; endogene en exogene krachtenWat is de geologische tijdschaal?
De geologische tijdschaal is de samenvatting van de 4,6 miljard jaar durende geschiedenis
van de aarde. Het bestaan uit verschillende tijdvakken; precambrium (voordat er leven was),
Paleozoïcum, Mesozoïcum (dino’s) en Kenozoïcum.
Wat zijn de lagen waarop de aarde is opgebouwd?
De buitenste laag van de mantel en de aardkorst bestaan uit vast gesteente. Zij vormen
samen de lithosfeer (= opgebouwd uit platen die ten opzichte van elkaar bewegen). De
asthenosfeer is het plastische gedeelte van de mantel. De mesosfeer (= binnenste gedeelte
van de mantel) bestaat uit vast gesteente en de aardkern is opgebouwd uit een vaste ijzeren
binnenkern en een vloeibare buitenkern.
Wat zijn de drie soorten plaatgrenzen en hoe ontstaan deze?
1) Divergente plaatgrenzen -> ontstaat las twee platen uit elkaar bewegen boven een
opstijgende convectiestroom. Wanneer dit opstijgende magma tegen de lithosfeer
komt, kan het niet verder en buigt het opzij. De convectiestromen trekken zo de
bovenliggende plaat uit elkaar.
2) Convergente plaatgrenzen -> ontstaat als twee convectiestromen met de daarop
liggende platen naar elkaar toe bewegen. Oceanische korst is zwaarder dan de
continentale korst, daardoor kunnen er twee verschillende situaties ontstaan:
1. Plooiingsgebergte = doordat beide platen gelijke eigenschappen hebben, duwen
ze elkaar omhoog en ontstaat er een plooiingsgebergte.
2. Subductie = zwaardere oceanische plaat duikt onder de dalende convectiestroom
onder de lichtere continentale plaat. Een deel van de naar beneden duikende
plaat smelt op grotere diepte en stijgt op als magma. Dat komt in explosieve
vulkanen aan de oppervlakte.
!!! In beide gevallen trekt de naar beneden duikende plaat een stuk van de
plaat waar hij onderduikt mee. Zo ontstaat een diepzeetrog!!!
3) Transforme plaatgrenzen -> door de langs elkaar bewegende convectiestromen
wordt er veel spanning opgebouwd in de bovenliggende lithosfeer. De stukken
oceanische of continentale korst bewegen langs diepe verticale breuken in
horizontale richting langs elkaar.
, Wat is het verschil tussen explosief en effusief vulkanisme?
Explosief vulkanisme is een heftige uitbarsting die veroorzaakt wordt door taai, stroperig
magma en een hoge gasdruk, ontstaat vaak bij convergerende plaatgrens. Gesmolten
continentale korst is veel stroperiger dan gesmolten oceanische korst, magma dat vooral uit
continentale korst bestaat zorgt dus voor explosievere erupties.
Effusief vulkanisme is een relatief rustige uitbarsting die veroorzaakt wordt door vrij
vloeibaar magma en weinig gasdruk, ontstaat bij een divergerende plaatgrens of bij een
hotspot.
Wat zijn de vier vulkaanvormen en hoe ontstaan ze?
- Stratovulkaan -> een kegelvormige vulkaan met vrij steile hellingen die ontstaan bij
explosieve eruptie, vaak bij subductie. Omdat het materiaal te taai is om echt te
stromen, vormt het een steile vulkaanhelling die is opgebouwd uit afwisselende
lagen gestolde lava en los materiaal.
- Schildvulkaan -> brede vulkaan met een flauwe helling, opgebouwd uit lagen
gestolde lava rondom het punt waaruit lava stroomde.
- Spleetvulkaan -> wanneer een effusieve eruptie niet uit een centraal punt komt,
maar uit een langgerekte spleet, heet dat een spleeteruptie.
- Calderavulkaan -> na een explosieve eruptie blijft een lege magmakamer over. Deze
kamer kan door het gewicht van de bovenliggende lagen instorten en zo een grote
depressie of caldera vormen, die zich vaak met water vult.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller aacvossenberg. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.01. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78637 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now