Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
Complete samenvatting van hoofdcontext 2 voor het eindexamen geschiedenis 2022, alle jaartallen, gebeurtenissen en begrippen uitgelegd en met per paragraaf passende kenmerkende aspecten!
HC 2 Steden en burgers in de Lage
Landen 1050-1700
2.1 De opkomst van de stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten
KA 13: Opkomst van handel en ambacht die basis legde voor herleven van
agrarisch-urbane samenleving
KA 14: Opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid
van steden
4 veranderingen in Europa vanaf de 11e eeuw:
1) Vernieuwingen in landbouw leiden tot groei van bevolking:
- kappen van bos van en heide om te gebruiken voor meer landbouwgrond
- droogleggen overstroomde gebieden met windmolens
- verbetering landbouwwerktuigen (haakploeg keerploeg)
- invoering drieslagstelsel
2) Groei van bevolking:
Door meer en beter voedsel groeide de bevolking, maar weer afgeslankt door het
omslaan van het klimaat en de Zwarte dood
3) Opbloeiende handel gaat gepaard met groei nijverheid
Groei door:
- landbouwoverschot wat verkocht wordt in de stad
- toename internationale handel
- de kogge zorgde voor kunnen vervoeren van meer vracht
- groei van nijverheid
4) Ontstaan grote monetaire economie
- door toename internationale handel was behoefte aan internationaal geldend
ruilmiddel
- 1400: Italiaanse bankiers vinden de wisselbrief uit voor veilig maken van hebben/
vervoeren veel geld
3 oorzaken voor verstedelijking Lage Landen:
1) Gunstige geografische omstandigheden
- Verschillende Europese rivieren verbonden het achterland met de Noordzee via
Nederland
- Havens (Dordrecht, Antwerpen en Kampen) waren voor handel naar Engeland en
Oostzeegebied
- Veel gunstige plekken voor handel en verkeer; kruispunten tussen land en
waterwegen
- Veel landwegen die urbanisatie konden verbeteren
2) Meer bescherming van landsheren, hoge edelen en geestelijken en
stadsbesturen
In de Lage Landen zagen machthebbers als een van de eerste in dat bescherming
van (internationale) handel goed was voor hun eigen portemonnee.
3) Meer samenwerking tussen steden
Hanze: onderling handelsverbond tussen Noord-Europese steden wat handel
bevorderde
Voor bescherming economische belangen besloten stedelingen dat ze zelfbesturing wilden,
deze kochten zij in de vorm van stadsrechten. In ruil voor stadsrechten moesten de
burgers de landsheer 3 dingen geven:
1
, 1) Erkenning van landsheer
2) Betalen van belastingen
3) Militaire hulp in geval van nood landsheer
Stadsrechten die ze ervoor terug kregen waren dan:
o Geen verplichtingen meer tegenover grootgrondbezitter
o Zelf bestuur en rechtspraak regelen
o Zelf bepalen wie poorter is
o Soms zelf munt slaan
Iedere stad was centrum van verzorgingsgebied, inwoners waren politiek en economisch met
elkaar verbonden. Er ontstond een netwerk tussen verschillende stedelijke gebieden door de
jaarmarkten, de data waarop verschillende jaarmarkten werden op elkaar afgestemd zodat
kooplieden van de een naar de andere markt konden.
In de stad gingen meer mensen dood dan geboren werden behoefte aan constante
toestroom nieuwe inwoners. Deze werden overgehaald omdat de stad kansen bood op:
o Werk
o Juridische bescherming
o Scholing en daardoor meer kans op arbeidsmarkt
o Hogere lonen
2.2 Opkomst van Vlaanderen en Brabant in de Late Middeleeuwen
KA 13: Opkomst van handel en ambacht die basis legde voor herleven van
agrarisch-urbane samenleving
KA 14: Opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid
van steden
Atrecht was startpunt stedelijke dynamiek Nederlandse gewesten door:
o Hoge landbouwproductiviteit en schapenhouderij centrale plaats in lakennijverheid
o Als eerste in LL onderdeel van internationaal handelsnetwerk (FR, IT)
o Stadsbestuur in handen rijke kooplieden
o Ondernemers belegden hun geld in vorm van leningen aan graaf Vlaanderen en
stadsbesturen andere steden (Gent, Brussel en Leuven)
1300: Brugge wordt nieuwe centrum van Nijverheid door:
o Zuidelijkste Hanze stad dus centrum handel Zuid- en Noord-Europa
o Nauwe betrekkingen met gebieden in Spanje en Italië
Patriciërs: burgers die in de steden de macht in handen hadden, meestal rijke kooplieden;
knoopten banden aan met de adel en namen een steeds adellijkere levensstijl aan.
Het Gemeen: de rest van de stedelijke bevolking (ambachtslieden/dagloners/werklozen).
Het gemeen werd aangevoerd door de ambachtslieden.
Er ontstonden steeds meer spanningen over bestuur en werkomstandigheden en de
beloning ervan:
o Alleen de patriciërs, ongeveer 10% van bevolking, maakten deel uit van het
stadsbestuur. Het gemeen (gevoerd door ambachtslieden verenigd in gilden) was
daar fel tegen, want ambachtslieden en -meesters vormden ongeveer 40% van
stedelijke bevolking.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kikimeeuwissen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.53. You're not tied to anything after your purchase.
