Summary
Samenvatting Invloeden op de levensloop - Psychiatrie
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting invloeden op de levensloop - Psychiatrie
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followkimberleyevertsen
Content preview
Samenvatting Psychiatrie boek – KimberleyEvertsen
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 3 – Verklaring................................................................................................................................ 2
Hoofdstuk 4 – Behandeling.......................................................................................................................... 13
Hoofdstuk 5 – Verloop en preventie............................................................................................................. 27
Hoofdstuk 6 – Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen...........................................................................32
Hoofdstuk 7 – Schizofrenie en andere psychotische stoornissen...................................................................45
Hoofdstuk 8 – Depressieve- en bipolaire stemmingsstoornissen...................................................................57
Hoofdstuk 9 – Angststoornissen................................................................................................................... 72
Hoofdstuk 10 – Dwangstoornissen............................................................................................................... 84
Hoofdstuk 11 -Trauma- en stressor gerelateerde stoornissen.......................................................................91
Hoofdstuk 13 – Somatisch-symptoomstoornis en verwante stoornissen.....................................................103
Hoofdstuk 14 – Voedings- en eetstoornissen.............................................................................................. 112
Hoofdstuk 16 – Stoornissen rond seksualiteit en sekse...............................................................................119
Hoofdstuk 17 – Impulsbeheersingsstoornissen en gedragsstoornissen........................................................131
Hoofdstuk 18 – Stoornissen in het gebruik van alcohol en drugs.................................................................138
Hoofdstuk 19 – Neurocognitieve stoornissen.............................................................................................. 157
Hoofdstuk 20 – Persoonlijkheidsstoornissen............................................................................................... 168
1
,Hoofdstuk 3 – Verklaring
3.1 Wat is de oorzaak?
Hoe komt het dat iemand zich zo gedraagt? We wensen de reden te
kennen, we zoeken een oorzakelijk verband. (Bv. iemand die denkt dat
een beroemde Nederlander verliefd is op haar en zij hem volledig volgt en
stalkt). Dit geldt ook voor psychische stoornissen. Met name in het geval
van ‘gestoord’ gedrag worden verklaringen gebruikt voor allerlei
doeleinden, bv.:
- Om te beslissen of het desbetreffende gedrag sociaal, moreel of
wettelijk is te verantwoorden;
- Om het eerdere bestaan (geschiedenis) van dit gedrag te begrijpen
of het toekomstige verloop (prognose) van het gedrag te
voorspellen;
- Om het gedrag te beïnvloeden, zodat het verdwijnt (therapie) of te
voorkomen is (preventie).
Kader 3A Psycho-educatie
Is het uitwisselen van informatie met cliënten en/of hun directe omgeving
over de aard en behandelopties van bepaalde problematiek en hoe zij er
zelf het beste mee kunnen omgaan. Het geven van voorlichting is er een
belangrijk onderdeel van en hoort thuis in iedere fase van begeleiding.
De meerwaarde
Er zijn verschillende argumenten voor het belang van Psycho-educatie:
- Het is wettelijk gezien noodzakelijk dat cliënten op basis van goede
informatie kunnen instemmen met iedere stap in de begeleiding
(‘informed consent’).
- Stelt cliënten beter in staat tot deelname aan de besluitvorming
over de inrichting van de zorg, zelfmanagement en actief mee te
werken aan herstel. Het biedt hen instrumenten (vaardigheden,
kennis en vertrouwen) om hun eigen leven in handen te nemen.
- Ook kan het een belangrijke bijdrage leveren aan begrip en
acceptatie van hun problematiek. Het wordt cliënten (en hun directe
omgeving) duidelijker wat er aan de hand kan zijn en wat dat voor
hen ook op langere termijn kan betekenen.
De inhoud
Psycho-educatie moet cliënten (en hun naasten) duidelijk maken:
- Wat hun psychische problematiek inhoudt: wat zijn de
kernverschijnselen en de gevolgen?
- Hoe hun problematiek kan zijn ontstaan: wat zijn voorbeschikkende,
uitlokkende, bestendigende en beschermende factoren?
- Wat het verloop van hun klachten is: wat is de verwachte duur en
intensiteit?
- Wat zij (en hun naasten) zelf kunnen doen: wat zijn belangrijke
leefregels?
Doorgaans wordt aangegeven dat iedereen psychische
kwetsbaarheden heeft en het verschil met ‘normale’ mensen gradueel
is. Benadrukt worden de mogelijkheden tot herstel en wat veranderbaar
2
, is (zoals psychosociale factoren) en wat al beter gaat. Op die manier
kunnen zorgprofessionals hoop en perspectief bieden. In dit verband
wordt wel gesproken van een houding van ‘optimistische realisme’.
3.1 Wat is de oorzaak?
Verklaringen van psychische stoornissen verwijzen steeds naar een
bepaald mensbeeld en hoe dat in diverse theorieën tot uiting komt. Een
theorie is een gesystematiseerd geheel van ideeën die als verklaring
gelden voor een groep verschijnselen. Een wetenschappelijk theorie staat
ten dienste van een verder onderzoek: de mogelijke verklaring van
verschijnselen wordt herleid tot veronderstellingen (hypothesen), waarvan
de juistheid vervolgens getoetst moet worden.
In de psychiatrie blijft een sterke neiging om stoornissen te onderzoeken,
verklaren en behandelen vanuit één visie: biologisch, psychologisch of
sociaal. Tegenover deze onderling veelal concurrerende theoriescholen
staat de ontwikkeling in de richting van integratie of combinatie van
theorieën (biopsychosociale benadering). Om in deze doolhof van
verklaringen een selectie te maken, kunnen we theorierichtingen op hun
sterke en zwakke kanten beoordelen met de volgende criteria:
- Originaliteit: welk nieuw inzicht laat deze theorie toe, vergeleken
met bestaande visies?
- Toetsbaarheid: in hoeverre is deze theorie te toetsen met behulp
van systematisch onderzoek?
- Bruikbaarheid: wat heeft deze theorie praktisch te bieden voor de
zorg?
De klassieke vraag: ‘Wat is nu de oorzaak van deze stoornis?’ verraad al
een bepaalde zienswijze op het zoeken naar verklaringen. Vaak gaat het
dan om een lineair-causaal denken: men veronderstelt een rechtstreeks
en rechtlijnig (‘lineair’) verband tussen oorzaak en gevolg (‘causaal’ =
oorzakelijk). Dit is typerend voor het biologisch ziektemodel (bv. griep
wordt veroorzaakt door een virus). Een vergelijkbare zienswijze gaat uit
van de veronderstelling dat men de stoornis (of een deel ervan) op zichzelf
beschouwt.
Anderen vinden deze visie een onaanvaardbare vereenvoudiging en
verdedigen een circulair interactiemodel. Het bestuurde verschijnsel
(stoornis) wordt geplaatst binnen een ruimer geheel (systeem), waarvan
de samenstellende delen elkaar wederzijds beïnvloeden(‘interactie’).
Oorzaak en gevolg zijn nu niet meer te onderscheiden omdat het een
kringloop (‘circulair’) gaat. Bv. toepassing van de systeemtheorie op het
gezin: wisselwerking tussen de cliënt en overige gezinsleden.
Voor psychische stoornissen geldt geen simpele redenering van
‘oorzaak’ ‘gevolg’. Het gaat om een samenspel van verschillende
factoren, die elkaar in verschillende fasen beïnvloeden. Daarbij worden
onderscheiden: (VUBB)
3
, - Voorbeschikkende factoren: hierbij gaat het om de vraag of het
betrokken individu een zekere ‘kwetsbaarheid’ bezit om onder
bepaalde voorwaarden een psychische stoornis te ontwikkelen. Deze
kwetsbaarheid kan lichamelijk van aard zijn (erfelijke aanleg,
somatische afwijkingen) of voortkomen uit psychische structuur
(temperament, persoonlijkheid, ontwikkelingsgeschiedenis) en/of de
sociale context (leef- en werksituatie, hechting).
- Uitlokkende factoren: factoren die (onmiddellijk) aan het verschijnen
van een psychische stoornis voorafgaan (‘triggers’), worden vaak als
oorzaak beschouwd, maar een dergelijke samenhang in de tijd kan
toeval zijn. is het verband (correlatie) geen toeval meer, dan
kunnen we pas van oorzakelijkheid (causaliteit) spreken als wordt
aangetoond dat de desbetreffende factor directe oorzaak van de
stoornis is. Dit is in de psychiatrie slechts het geval voor organische
factoren, bv. bij neurocognitieve stoornissen. Een rechtstreeks
oorzakelijk verband tussen een niet-organische factor en een
psychische stoornis valt nauwelijks te bewijzen. Meestal kunnen we
slechts spreken van uitlokkende factoren: hun mogelijk verstoorde
invloed hangt mede af van de eventueel bestaande kwetsbaarheid.
- Bestendigende factoren: vaak wordt er rekening gehouden met
factoren die aan een stoornis voorafgingen en niet meer met de
daaropvolgende invloeden. In veel gevallen zal de ontwikkeling van
de stoornis evenzeer afhangen van wat zich – zowel op biologisch,
psychologisch als sociaal vlak – verder in de tijd afspeelt: de
bestendigende (instandhoudende, onderhoudende) factoren.
- Beschermende factoren: zoals iemands (cognitieve, emotionele en
sociale) competenties, veerkracht, probleemoplossend vermogen,
veilige hechting, een steunend sociaal netwerk of het aanhangen
van een bepaalde religie. Ze kunnen de hiervoor genoemde
belemmerende factoren (deels) compenseren en iemand minder
kwetsbaar maken voor het ontwikkelen van een stoornis. Bv. je
gelooft dat ‘god’ je bijstaat in een moeilijke tijd, hierdoor kun je je
minder eenzaam en/of ziek voelen.
Bv. perfectionisme wordt zowel beschouwd als een voorbeschikkende
en een bestendigende factor bij eetstoornissen.
Sommige stoornissen hebben vooral een neurobiologische oorzaak (bv.
neurocognitieve stoornissen). Bij andere speelt de omgeving een
prominente rol (bv. specifieke fobieën of PTSS). Bij de meeste psychische
stoornissen spelen uiteenlopende interagerende factoren mee. De aard
van de interactie verschilt: per aandoening, per persoon, per levensfase
en per situatie. Deze biopsychosociale benadering vereist in de praktijk
een combinatie van verschillende deskundigheden, zodat het werk in de
psychiatrie grotendeels een multi- of liever interdisciplinaire zaak is.
3.2 Biologische verklaringen
De samenhang tussen lichaam en geest – soma en psyche – boeit
wetenschappers al eeuwenlang. Dat lichamelijke (somatische of
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kimberleyevertsen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.20. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73314 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now
Recently viewed by you
