Deze samenvatting van week 3 uit het blok 4.3 Forensische Orthopedagogiek is volledig en uitgebreid. Alle belangrijke stof wordt helder omgeschreven (incl. voorbeelden) en is onderverdeeld per hoofdstuk (van de drie boeken). Ook wordt er aan het einde van het document een oefen meerkeuze tentamenvr...
4.3 Forensische Orthopedagogiek – Samenvatting literatuur week 3
Onderwerp: Ervaringen en veerkracht van jongeren en de ontwikkeling van risicovol
gedrag
Literatuur:
• Handboek Forensische Orthopedagogiek, deel III: H23 t/m 25, 27, 31, 33, 36 en 37
• Boek Uithuisgeplaatste jeugdigen: Interview Marlon, H5, 6, interview Thomas, H12 en 13
• Boek Gevoel is explosief materiaal: H4
Doen a.d.h.v. van deze literatuur:
• Bekijken docu Tygo in de jeugdcriminaliteit aflevering 3 & 4
• Individueel beantwoorden vragen n.a.v. de docu en literatuur (zie format)
Doelstellingen blok 4.3:
- heb je kennis van de meest gebruikte theoretische modellen in het forensische werkveld over
ontstaan en instandhouding van grensoverschrijdend en strafbaar gedrag;
- weet je wat er wordt verstaan onder kindermishandeling en heb je kennis van de prevalentie van
mishandeling, de risicofactoren voor plegers, de gevolgen voor slachtoffers en effectieve behandeling
(voor daders en slachtoffers);
- heb je kennis van de ontwikkelingspaden van veelplegers en ken je risicofactoren voor delinquentie,
heb je zicht op de gevolgen voor persoonlijkheidsontwikkeling en psychopathologie en ken je
effectieve behandelmethoden voor antisociaal gedrag;
- heb je kennis van de risicofactoren voor verslaving, de comorbiditeit met stoornissen, effectieve
behandelingen en ken je de relatie met emotieregulatie- en impulscontroleproblematiek;
- heb je (waar van toepassing) kennis van diversiteit in prevalentie en behandeling van forensische
klachten.
Uitwerking:
Handboek Forensische Orthopedagogiek
H23 Wat is specifiek aan forensische orthopedagogische behandeling?
Forensische orthopedagogische behandeling wordt uitgevoerd onder regie van een gecertificeerde
instelling en heeft specifieke kenmerken:
1. Forensische orthopedagogische behandeling vindt plaats in een justitieel kader, sprake van
drang of dwang
2. Doelgroep van forensische behandeling is complex en heeft vaak zeer ernstige problemen
De behandeling is meestal opgelegd door de rechter of dreigt justitieel ingrijpen → Hierdoor is
MOTIVATIE een aandachtspunt in de behandeling.
Verklaring: drang of dwang is NIET bevorderlijk voor de motivatie van de jeugdige.
➔ Uitdagende taak: Ingrijpen binnen het forensische veld vindt altijd onder drang of dwang
plaats! Doel: motiveren en opbouwen van een goede therapeutische relatie.
➔ Meer inspanning
Het justitieel kader bepaald ook de duur van de behandeling. Let op: vaak eindigt de behandeling
zodra de maatregel afloopt (ongeacht of de behandeling is afgerond).
1
,Door de complexe doelgroep moet de behandelaar voortdurend oog houden voor de veiligheid.
→ Inschatting hiervan maken!
1- Veiligheid van de cliënten (kind behandeling, agressie)
2- Eigen veiligheid → Forensische orthopedagoog is kwetsbaar → veiligheid is vaak een reden
voor het opleggen van zorg, en is het DE TAAK om voortdurend risico-inschattingen te
maken (hier wordt ook naar gekeken als het misgaat, behandeling en risico-inschatting).
Aantal kenmerken dat het uitvoeren van forensisch orthopedagogisch handelen compliceert:
1. Vaak aantal betrokkenen bij een gezin; waarbij het voor client en ouders vaak
onoverzichtelijk is en waarbij partijen moeten samenwerken om tot een eenduidig plan te
komen.
Omdat partijen elk verantwoordelijk zijn voor een eigen stukje in het proces en niet altijd
gewend zijn samen te werken komt er soms RUIS in de behandeling en duurt het soms
onnodig LANG tot er een plan van aanpak ligt.
→ Adequate regie door gecertificeerde instelling (GI) is cruciaal
2. Er kan gekozen worden voor ambulante behandeling (waarbij de jongere thuis blijft
wonen); bij voorkeur zoveel mogelijk preventief en minst ingrijpend.
Groepsinterventies en te intensieve behandelingen kunnen negatieve effecten hebben.
Voorbeeld: eerst pleegzorg, daarna residentiele instelling/behandeling. Let op: hier komen
ook specifieke problemen nar voren die de effecten van behandeling kunnen ondermijnen
(veiligheid, agressie, repressie, personeelswisselingen).
Er is dus veel mogelijk maar er wordt ook veel gevraagd van behandelaren/settings EN positieve
uitkomsten zijn niet vanzelfsprekend.
H24 Ingrijpen in gezinnen
Er zijn grote significante verschillen tussen kinderen in mate van gelukkigheid (kinderombudsman) +
de verschillen tussen kinderen lijken TOE TE NEMEN + prevalentie kindermishandeling NL is HOOG
Interventie in gezinnen kan vanuit verschillende perspectieven worden gelegitimeerd.
- Antisociale gezinnen; gezinnen waarin ouders kun kinderen aanzetten tot delinquent
handelen, hun kinderen (pedagogisch) verwaarloosden en kinderen het delinquente pad
opgingen.
- Belang van het kind; Interventies pas toegestaan indien van het belang van het kind dit
vereist als dat dit niet gerechtvaardigd is indien dit het belang van het kind zou schaden.
Voorbeeld: artikel 3, belangen van kind de eerste overweging.
- Kosten voor de samenleving
- Deviant gedrag; dit bleken redenen voor interventie in gezinnen.
Wat is het belang van het kind en in welke mate is overheidsbemoeienis van belang? → Idee
verandert door o.a. algemene culturele veranderingen/incidenten in opvattingen over kind.
➔ Veiligheid van het kind moest voorop komen te staan!
➔ Professionals moeten meer toezicht houden en kinderen eerder uit huis plaatsen als
veiligheid in gevaar is, dus ingrijpen op goede gronden, waarbij de maatschappelijk
opvattingen een van de bronnen is voor hun reflectie.
- Individuele gevallen beslissing nemen + wet- en regelgeving als basis voor beslissing
Let op: ook ouders hebben rechten en belangen.
2
,Het zou verkeerd zijn om de belangen van kinderen en ouders louter als losse of oppositionele
belangen te beschouwen; zij hebben beiden het belang om hun unieke relatie in stand te houden.
→ Focus op rechten van het kind los van rechten van hun ouders kan dat belang overschaduwen.
De overheid bemoeid zich via wetgeving en professionals die namens haar optreden op vele
manieren met gezinnen en de zorg voor en opvoeding van kinderen.
Let op: Het gaat in dit hoofdstuk over situaties waarin ouders menen dat zij GEEN hulp
nodig hebben in de zorg voor of opvoeding van hun kinderen of deze NIET willen ontvangen, of
hulp weigeren → Dwangzaken, waarin de rechter hulpverlening en toezicht OPLEGT.
➔ Het gaat om interventies in de privésfeer (bemoeien tegen wens van ouders door zorg-
en opvoedzaken over te brengen als hulpverlener)
➔ Overheid heeft mogelijkheid kinderen uit huis te plaatsen = fundamentele ingreep ouder-
kindrelatie. Let op: ouders en kinderen hebben het recht om verschoond te blijven van
dwingende bemoeienis van buitenstaanders JA TENZIJ, ZOVEEL MOGELIJK
- Recht om eerst verantwoordelijke voor zorg van hun kinderen
- Overheid plicht om rechten uit IVRK te bevorderen
- Overheid plicht om ervoor te zorgen dat als ouders deze verantwoordelijkheden wel
kunnen dragen of ervoor zorgen dat anderen deze van ouders overnemen (als ouders
niet in staat zijn om rechten van kinderen te dienen). Hiervoor twee maatregelen:
1) Gezagbeëindigende maatregel
2) Gezagbeperkende maatregel (onder toezichtstelling, OTS)
Terughoudend ingrijpen van de overheid → Hoe terughoudend, welke voorwaarden kan de
overheid stellen aan de grond om in te grijpen?
Ingrijpen is alleen gelegitimeerd indien de gezins- en/of opvoedsituatie zo problematisch is dat het
welzijn of de ontwikkeling van hete kind ernstig bedreigd wordt of reeds beschadigd is.
Twee voorwaarden: die we moeten stellen aan de grond voor interventie in gezinen
1. Dat deze in minimale termen geformuleerd moeten worden =
1) Ingrijpen moet belang van kind EN ouder dienen. Pas ingrijpen als interventie potentiële
schade overtreft (op basis van goede redenen). Voorbeeld effecten hiervan: Onderzoek Slot
et al., na uitspraak OTS voor 28% zorgpunten verminderd, 33% verslechterde.
→ Alleen goed gronden dat gedwongen hulpverlening het belang van het kind dient indien
dit ernstig wordt bedreigd. Let op; andere gevallen zijn niet voldoende.
2) Dit focus niet alleen op situatie die ernstig moet zijn maar ook consequenties voor de
conceptualisering van de ontwikkeling van het kind ernstig bedreigd moet zijn.
Er spelen ook andere rechten en belangen een rol. Kijken naar het niveau van ontwikkeling
en overheid mag alleen ingrijpen als in gezinnen sprake is van ernstige bedreiging van
ontwikkeling, die minimaal in staat is om zelfstandig leven vorm te geven of andere schaadt.
3
, 3) De grond moet minimaal zijn omdat de opvatting van een ander over wat een goede
opvoeding is geen rol moet spelen bij het ingrijpen in gezinnen. Er kunnen kinderen in
slechtere omstandigheden het wel overleven en in staat zijn om (redelijk) goed leven op te
bouwen. Let op: dat weten we niet zeker voor de vele manieren van zorg voor en opvoeding
van kinderen die op enige manier anders zijn dan wat in de communis opinio gewoon of
gewenst gevonden wordt. → Geen grond om in te grijpen en voorkomen dat opvattingen
over goede opvoeding toch doorwerken in een grond voor interventie daarom minimale.
2. Dat deze moet verwijzen naar het (opvoedend) handelen van ouders = ingrijpen alleen
gelegitimeerd indien het welzijn van het kind door het handelen of niet-handelen van
ouders wordt bedreigd. Voorbeeld: niet als het kind alleen in armoede leeft.
Overheid mag alleen dwingend bemoeien indien het aan het handelen van de ouders is toe
te schrijven dat de belangen van het kind ernstig worden bedreigt, waarmee NIET wordt
gezegd dat dit ouders te verwijten is?
Conclusie = dwingend opleggen van hulp en zorg moet minimaal blijven. Overheid kan door
voorlichting, gevarieerd vrijwillig aanbod van ondersteuning en hulpverlening bijdragen om
dwangzaken te voorkomen. Er kan ook sprake zijn van enige drang, dat is gerechtvaardigd in belang
van het kind, zolang er geen sprake is van verhulde dwang. Voorbeelden dwang: dreigen met ots.
Nodig: financiële investeringen, forse uitbreiding van controle door professionals (plicht overheid).
➢ Versterken ‘civil society’: dat ouders kunnen rekenen op anderen en met hun ondersteuning
kan worden voorkomen dat zij hun kinderen ernstig te kort doen.
➢ Stepped care; waarbij uitgangspunt is om te beginnen met de minst intensieve (vrijwillige en
mogelijk door vrijwilligers verleende) aanbod en over te stappen op een intensiever aanbod
indien het eerste niet voldoende helpt, moet NIET worden verward met matched care
(passende hulp).
H25 Preventie
Voorkomen van ernstig en persistent delinquent gedrag bij risicojongeren.
- Secundaire en tertiaire preventie laat kleine tot middelgrote effecten zien
- Opstellen van gedragscontracten en het trainen van opvoedvaardigheden van ouders zijn
met name succesvol
- Groepsinterventies en te intensieve interventies kunnen schadelijk zijn (negatieve resultaten)
Jongeren met geschiedenis van antisociaal gedrag, die op vroege leeftijd zijn blootgesteld aan een
opeenstapeling van risicofactoren, thuis, op school en in de woonomgeving → Verhoogde kans op
ontwikkeling van ernstig en chronisch delinquent gedragspatroon.
➔ Jongeren worden MINDER ontvankelijk voor gedragsverandering naar mate ze OUDER
worden. Let op: vroeg tijdig interveniëren is hierdoor belangrijk!
- Ook vanwege negatieve consequenties van ernstige jeugddelicten voor
slachtoffers/daders EN hoge kosten voor de samenleving.
➢ Dalende trend jeugddelinquentie
➢ Stijgende trend waarneembaar in repressieve reacties op antisociaal gedrag
Interventies met niet therapeutische grondslag, die ineffectief zijn worden nog steeds
toegepast.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anoukopschoor99. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.65. You're not tied to anything after your purchase.
