Dit document is een samenvatting van het vak Ruimtelijke Inrichting van de docentenopleiding voor aardrijkskunde. Alles wat je moet weten voor het tentamen staat hier op een heldere manier beschreven, met afbeeldingen, kaarten en voorbeelden. Veel voorbeelden gaan over Nijmegen.
Stad groot samenhangend geheel van huizen, centrum van werk
Agglomeratie stad met groot gebied eromheen (stad met voorsteden)
Metropool grote stad met meer dan 1 miljoen inwoners
Wereldstad zeer grote stad met belangrijke functies op politiek, cultureel, wetenschappelijk en
(Alphastad) sociaal niveau. Veel invloed en macht.
Megastad meer dan 10 miljoen inwoners, vaak in (semi-)perifere gebieden (vaak krottenwijken)
Primate city de grootste stad van een land is vele male groter dan de 2e grootste stad (Parijs/Lion)
Rol van steden volgens Knox:
- Mobiliseren: produceren en distribueren
o Marktfuncite
o Werkfunctie
o Winkelfunctie
- Beslissen: overheid en bedrijven
o Bestuursfunctie
- Ontwikkelen: innovatie en creativiteit
o Culturele functie
- Veranderen: emancipatie en gedrag
o Emancipatiefunctie
Urbanisatie is meer dan alleen de groei van steden.
- Urban system: stedelijk netwerk/relaties
- Urban form: uiterlijk, opbouw en geleding
- Urban ecology: samenleving / sociale structuren
o Samen heet dit urbanisme.
Kenmerken Europese Stad (Nijmegen is een goed voorbeeld):
- Een lange geschiedenis → de stad bestaat al heel lang (1000 jaar).
- Rijke variëteit aan symbolen → beelden, illustraties, verwijzingen naar het verleden, kerken.
- Pleinen → door de hele stad heen, vroeger als marktfunctie, ontmoetingsplaatsen.
- Overblijfselen uit oorlog → Plein 1944 na vergissingsbombardement, HEMA-wederopbouw.
- Lage skyline → niet veel hoogbouw.
- Levendige binnensteden → mix van functies: winkels, horeca, kantoren, wonen.
- Stabiliteit van buurten → bewoners blijven er vaak relatief lang wonen, hierdoor ontstaat
buurtgevoel. Mensen horen echt bij een buurt. Ook duurzame bouw speelt een rol, buurten
gaan langer mee. Gettovorming krijgt in Europese steden minder kans.
- Sociale huisvesting → overheid bemoeit zich met woningmarkt. In sommige NL-steden is
aandeel sociale woningbouw meer dan 50% van het totale woningaanbod.
,Fysieke & ruimtelijke geleding
Geleding = een deel of een verbinding tussen delen, betekent: urban structure en urban land use.
- Fysieke gelding: functioneel, historisch
- Sociale geleding: bevolkingskenmerken en gedrag
Veel geografen zeggen dat stedelijke geleding niet bestaat: het is altijd een momentopname.
Bovendien door lokale (toevallige) omstandigheden bepaald. Ook kun je je afvragen of verbinding
tussen verschillende delen van stad wel altijd zo duidelijk aanwezig is. De begrippen van Knox zijn
meer toepasbaar op indeling stad: urban structure en urban land use.
De Nederlandse stad
Opbouw volgens het concentrisch model
In Nijmegen:
Tot voorheen alleen uitbreiding naar het zuidwesten:
- Natuurlijke belemmering: naar noorden kon niet door de Waal, naar oosten kon niet door
natuur (stuwwal en Ooijpolder). Ook niet natuurlijk grens van Maas-Waalkanaal vormt
barrière. Pas in jaren 70 ten westen van kanaal. Vanaf 2000 uitbouw naar het noorden (Lent).
- Bestuurlijke belemmering: veel verschillende gemeentes. Logisch dat een stad zich uitbreidt
binnen haar eigen grenzen. In Nijmegen daardoor groei in zuidwestelijke richting. Daardoor
duurde ontwikkeling naar het noorden erg lang, ondanks aanleg bruggen.
Dit was belemmering voor concentrische groei, daarom Nijmegen alleen gegroeid als een ‘pizzapunt’.
Ontwikkeling vanuit het centrum. Er ontstaan concentrische zones, gebaseerd op bouwperiode. Zo
groeien steden. Na tijd ontstaan in zones een eigen sociale ecologie. Er ontstaan etnisch en
sociaaleconomisch homogene buurten. De dichtheid van de bebouwing neemt af vanuit het
centrum. Inkomen neemt af richting rand van de stad.
, Hoe zijn de patronen ontstaan?
1. Site: goede plek. Nijmegen lag op een goede plek: aan de Waal (goed bereikbaar), op een hoger
gelegen gebied (biedt bescherming tegen de vijand). Site = exacte locatie.
2. Situation: goede plek. Nijmegen lag dicht bij andere steden waar ook handelswegen naar toe
liepen. Situation = locatie tov andere steden.
Site Situation
Door de tijd heen bouwt
Nijmegen zich langzaam uit.
Typisch Middeleeuwse stad:
-kruisvormig stratenpatroon
-stadsmuren en poorten ter
verdediging. Versterking van
de stad met forten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evanvugt1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.33. You're not tied to anything after your purchase.
