Tekst Van Daele ‘Tussen hamer en aambeeld: (inter)nationale prioriteitenstelling bij de
strafrechtelijke rechtshulp en de wederzijdse erkenning’
1. Inleiding
- Bij de internationale strafrechtelijke samenwerking wordt van oudsher een evenwicht
gezocht tussen:
De nationale soevereniteit van staten
Het wederzijds verlenen van bijstand in strafzaken met een
grensonverschrijdende dimensie
- Spanningsveld tussen de lokale of regionale veiligheidszorg en de internationale
strafrechtelijke samenwerking wordt in deze bijdrage benaderd vanuit het perspectief
van de wederzijdse rechtshulp in strafzaken
2. Prioriteitenstelling als gezamenlijke verantwoordelijkheid van de Europese Unie en de
lidstaten
2.1 Een blinde vlek in het huidig Europese juridische instrumentarium
- Klassieke rechtshulpverdragen besteden geen aandacht aan aspecten van
strafrechtelijk beleid en beperken de verplichting tot het verlenen van rechsthulp dus
niet tot zaken die betrekking hebben op zware vormen van criminaliteit
- Ook meer recente rechtshulpverdragen gaan aan deze problematiek voorbij
- Europese Unie betreft wordt in een gemeenschappelijk optrden van 29 juni 1998
inzake goede praktijken bij wederzijdse rechtshulp in strafzaken bepaald dat
De aangezochte lidstaat prioriteit zal geven aan de behandeling
van rechtshulpverzoeken die door de verzoekende lidstaat als
dringend worden aangemerkt, maar meer ook niet
De aangezochte staat hoe dan ook rekening zal moeten houden
met zijn beschikbare politie- en justitiecapaciteit en dus
noodzakelijkerwijze bepaalde prioriteiten in acht zal nemen
- Binnen de EU moet de wederzijdse rechtshulp in samenhang worden beschouwd met
het beginsel van wederzijdse erkenning van rechterlijke beslissingen in strafzaken
(=hoeksteen van justitiële samenwerking in strafzaken – Tampere)
- Er geldt dus een duaal stelsel:
Toepassing van van de klassieke rechtshulpverdragen wordt
aangevuld met
De wederzijdse erkenning van onder meer beslissingen tot
bevriezing van voorwerpen en bewijsstukken en van Europese
bewijsverkrijgingsbevelen
- Hoewel de toepasselijke rechtsinstrumenten voorzien in een aantal gronden tot niet-erkenning
of niet-tenuitvoerleggen moet ook hier vermeld worden dat beleidsmatige overwegingen
formeel gezien GEEN rol zouden mogen spelen.
De weigering van het uitvoeren van een beslissing kan dus NIET op
grond van de constatering dat deze beslissing niet aansluit bij de
nationale prioriteiten)
2.2 De noodzaak van de prioriteitenstelling door de uitvaardigende lidstaat
- Lidstaten moeten de instrumenten inzake wederzijdse erkenning met zin voor maat
toepassen en dus bij voorrang zouden gebruiken in zaken die voldoende ernstig zijn
Ongebreidelde toepassing door de uitvaardigende lidstaat dreigt
te leiden tot een overbelasting van justitiële en politiële
autoriteiten van overige lidstaten
1
, Legt zo een hypotheek op de optimalisering van de
grensoverschrijdende aanpak van ernstige criminaliteit
Uit overleg met de Raad bleek dat een evenredigheidstoets
noodzakelijk is alvorens een EA wordt uitgevaardigd
- Stockholm-programma: moet worden doorgewerkt aan de totstandkoming van een op
wederzijds erkenning gebaseerd alomvattend systeem voor de bewijsverkrijging in
zaken met een grensoverschrijdende dimensie
In april 2010 namen zeven lidstaten (waaronder België) een
initiatief voor een richtlijn betreffende het Europees
onderzoeksbevel in strafzaken
Consensus in de Raad in 2011
Nog steeds lopende onderhandelingen met het Europees
Parlement
Art. 1 van ontwerp-richtlijn omschrijft het Europees
onderzoeksbevel als een rechterlijke beslissing van een justitiële
autoriteit van een lidstaat, die ertoe strekt in een andere lidstaat
een of meer specifieke onderzoeksmaatregelen ten uitvoer te
laten leggen met het oog op bewijsverkrijging
o Alle onderzoeksmaatregelen kunnen worden gelast, muv
instellen gemeenschappelijk onderzoeksteam
o Slechts wanneer dat noodzakelijk is voor en evenredig is
met de lopende strafprocedure
o De onderzoeksmaatregel moet ook in vergelijkbare
nationale zaak mogelijk zijn
o In concreto beoordelen:
Of het bewijsmateriaal noodzakelijk is voor de
procedure
In verhouding tot het doel ervan
Onderzoeksmaatregel noodzakelijk en
proportioneel
Andere lidstaat noodzakelijkerwijze bij de
bewijsgaring betrokken moet worden
1.3 De prioriteitenstelling op niveau van de Europese Unie
- Krachtens art. 70 VWEU kan de Raad – op voorstel van de Commissie – maatregelen
vaststellen die de lidstaten verplichten om de uitvoering door hun autoriteiten van het
beleid van de Unie inzake RVVR op een objectieve en onpartijdige wijze te evalueren
Evaluatie in samenwerking met de Commissie en beoogt de
volledige toepassing van het beginsel van wederzijdse
erkenning te bevorderen
Europees Parlement en nationale parlementen zullen op de
hoogte worden gebracht van de inhoud
- Wenselijk dat de Europese Unie ogv deze evaluatie en ogv het opgesteld rapport door
Europol inzake ernstige en georganiseerde criminaliteit en terrorisme beleid zou
ontwikkelen mbt tot de toepassing door de lidstaten van de instrumenten inzake
wederzijdse erkenning en strafrechtelijke rechtshulp
Zo aanduiden waar de prioriteiten liggen en welke inspanningen
de lidstaten dienen te leveren
Deze besluitvorming kan worden gefaciliteerd door het onder
de Raad ressorterende permanent comité (COSI)
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SHX. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.73. You're not tied to anything after your purchase.