Samenvatting Tijdvak 1: jagers en boeren (ontstaan van de landbouw) - VWO
10 views 0 purchase
Course
Geschiedenis
Level
VWO / Gymnasium
Het tijdvak van de jagers en boeren met betrekking tot de prehistorie en het ontstaan van de landbouw dat plaats vond rond 10.000 v.Chr.
Het ontstaan van de stedelijke gemeenschappen.
TIJDVAK 1 – JAGERS EN BOEREN
Dit tijdvak heeft betrekking op de prehistorie.
Prehistorie is de periode na het ontstaan an de eerste mensachtigen (ongeveer 6 miljoen jaar
geleden tot circa 3000 v.Chr.)
Mensen leefden in de prehistorie als jagers en verzamelaars.
Rond 10.000 v.Chr vond er met het ontstaan van de landbouw en veeteelt en zeer ingrijpende
verandering plaats. Als gevolg hiervan lieten steeds meer mensen het nomadische bestaan
(rondzwerven) los voor een sedentair bestaan ( op een vaste plaats verblijven.)
De levenswijze van jagers en verzamelaars
Onderzoek heeft aangetoond dat de mensachitigen z'n 6 miljoen jaar geleden in Afrika zijn
ontstaan en dat ze afstammen van de apen. Het zou nog lang duren voordat zich uit de eerste
menselijke wezens de huidige homo sapiens onstonden. Deze soort komt van oorsprong uit
Afrika.
In die tijd bstonden er nog meer menselijke soorten. Bekend is de neanderthaler. Hier werden in
1856 beenderen van gevonden.
Na de komst van de homo sapiens stierven de neanderthalers langzaam uit.
Cultuur
Mensen onderscheiden zich van dieren doordat ze een cultuur hebben. Onder cultuur verstaan
we het vermogen om de natuur naar je eigen hand te zetten.
Alles wat de mens aan de natuur heeft toegevoegd en heeft veranderd valt onder het begrip
cultuur.
We onderscheiden materiele en immateriele cultuur.
Materiele cultuur voorbeelden: gebouwen, archeologische vondsten, archieven
Immateriele cultuur voorbeelden: godsdiensten, wetenschappelijke opvattingen, kunst
De eerste aapachtige mensen bezaten al een cultuur. Ze maakten wapens ter verdediging of om
dieren te doden om aan voedsel te komen. (stokken met spitse punten of speren.)
Vaak gemaakt van steen. Daarom noemen we het de steentijd. Deze periode loopt tot aan de
laatste ijstijd (10.000 v.Chr)
Een ander voorbeeld van cultuur is het vermogen van de mens om vuur te maken, iets wat hij
een half miljoen jaar geleden leerde.
Middelen van bestaan
Z'n 50.000 jaar geleden slaagde de mens erin de hond als jachtdier te gebruiken. Ook de
toepassing van pijl en boog ontstond in deze tijd.
De mens leefde eeuwenlang van producten die ij in de natuur vond en van de jacht. Deze
middelen leidden ertoe dat er sprake was van een nomadisch bestaan. Als in een bepaald gebied
het voedsel op was en er niet meer voldoende wild was om op te jagen trok men verder.
Mensen leefden in tijdelijke verblijfplaatsen zoals tenten en grotten.
De groepen waarin mensen leefden waren klein: maximaal 100 personen.
Er waren weinig machtsverschillen. Er was sprake van een egalitaire samenleving.
Dit kwam omdat er nauwelijks arbeidsverdeling was.
, Er was verschil tussen mannen en vrouwen.
Mannen: jacht en visserij
Vrouwen: opvoeding van kinderen en verzamelen
Kunst, cultuur & religie
Er was ook al sprake van immateriele cultuur. Er was al sprake van religieuze opvattingen. In
graven van prehistorische volkeren zijn grafgiften gevonden. Hieruit kunnen we afleiden dat
men geloofde in een hiernamaals.
Er waren ok kunstzinnige uitingen: er werden bijvoorbeeld beeldjes gemaakt van bot of
kalksteen.
Het ontstaan van de landbouw en de landbouwsamenlevingen
Tegen 10.000 v.Chr vond er in het Midden-Oosten een van de belangrijkste ontwikkelingen
plaats: de 'ontdekking' van de landbouw.
Aangezien deze ontwikkelijking tijdens het neolithicium (late/nieuwe steentijd) plaatsvond
spreken we ook wel van de neolithisiche revolutie.
Argrarische producten
Eerst waren de opbrengsten van de eerste landbouwers niet groot. Mogelijk dienden ze eerst
zelfs alleen maar als aanvulling op wat er door middeln van jacht en verzamelen bij elkaar
werd gebracht.
Door steeds de zaden van de beste planten te zaaien werden de opbrengsten hoger zodat men
uiteindelijk grotendeels van de landbouw kon leven.
Na de ontdekking van de landbouw kwamen er ook mensen op het idee dat het praktischer is
om niet uitsluitend op dieren te jagen maar om ze tam te maken en te fokken. Dit wordt
domesticeren genoemd.
Op die manier beschikte men pernament over vlees en een aantal bijkomende producten zoals
wolk en melk.
Ongeveer in het 4e millenium slaagde men erin dieren te gebruiken als hulp bij het werk.
Ontstaan sedentaire samenelevingen en de opkomst van de handel
De gevolden van de neolithisische revolutie waren enorm. Mensen hoefden niet meer van
plaats naar plaats te trekken voor voedsel. Ze kregen een vaste verblijfplaatst aka een sedentaire
levenswijze.
Hierdoor ontstonden er agrarische samenlevingen.
De voedselproductie nam toe soms zelfs zo veel dat een boer niet de gehele opbrengst nodig
had voor zijn gezin. Hier zien we het begin van de handel.
De overschotten konden tegen andere producten worden geruild.
Dat er gehandeld werd zien we aan het feit dat er in streken producten zijn gevonden die daar
niet thuishoorden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Chantal19971. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.44. You're not tied to anything after your purchase.
