PYCHOPATHOLOGISCH
PERSPECTIEF
1. PSYCHIATRIE EN MAATSCHAPPIJ
Experiment van ROSENHAN (70’er jaren 20 ste eeuw)
o 8 mensen bij verschillende PZ met klacht van stemmen in hoofd, hoewel ze zich
normaal gedragen allemaal schizofrenie hij was dat gaan zeggen en ik ga nog
mensen sturen minder schizofrenie gediagnosticeerd diagnose in psychoatrie is
moeilijk te stellen
Nut van de psychiatrie?
o Subjectief en objectief
Psychiatrie minder objectief dan de somatische geneeskunde?
o Je moet afgaan op wat je cliënt zegt, geen echte onderzoeken doen
1.1 GEK OF ZIEK?
1.1.1 GESCHIEDENIS
Periode Hoe keek men naar de Oplossing
verschijnselen
Middeleeuwen "bezetenheid" , straf van God Gevangenis / brandstapel
Vanaf 17e Eeuw : toenemende Krankzinnigheid of Opsluiting in speciaal gesticht
invloed van de geneeskunde geestesziekte
Van af 19e Eeuw Zenuwziekten als aparte ziekte Gestichten werden
en gelijkgesteld met ziekenhuizen
hersenziekte
Begin 1900: invloed van Freud Toenemende psychologische - behandeling (lichte gev.)
verklaring - levenslang in kliniek (zware
gev.)
60'er jaren: ontdekking van Psychiatrische stoornis slechts - Psychiatrisch Ziekenhuis
medicatie maar ook ontstaan een etiket
van “antipsychiatrie” Patiënt slachtoffer van de
maatschappij: loopt niet ‘in de
pas’
Opsluiten, onderdompelen, ronddraaien en vastbinden. Niet eens zo heel lang geleden
golden zulke methoden als geschikte psychische behandelingen.
o Voorbeeld: stress verlagende draaistoel
‘Alleen normale mensen hebben last van duizeligheid, maak je maar geen
zorgen.’
o Voorbeeld: elektrische schokken
‘Hij is groot en heft veel knoppen, dus zal deze elektrische ‘stimulator’ wel
werken (1955). Al in de 19de eeuw werden experimenten gedaan met
1
, stroombehandelingen voor het brein. Daarvoor gebruikte men destijds
vissen die stroomstoten afgeven.’
o Voorbeeld: een gaatje in de hersenen
De verbindingen tussen de voorste hersenen en de rest van het brein
doorbreken zou heel was geestesziekten verhelpen. Deze innovatie uit 1949
van de Amerikanen dokter Walter Freeman vereiste geen gaten meer in de
hersenpan, zoals eerder bij lobotomie. Toch raakte ook Freemans methode,
met een pinnetje boven de oogbal langs, uit de gratie.
o Voorbeeld: gedwongen staan
Hoe ga je om met mensen die zichzelf geestelijk of lichamelijk beschadigen?
Ook nu nog is gedwongen therapie mogelijk, al gaat dat wat minder primitief
dan dit nogal middeleeuwse ogende ‘gedwongen staan’.
Drie instanties die kunnen uitmaken of je ziek bent of niet:
o Jijzelf als individu
o De maatschappij
o De deskundige
Normaal of abnormaal?
o Afwijking van de norm (algemeen)
o Abnormaal?
Kenmerken (leeftijd/geslacht/sociale rol)
Tijd en plaats (voorbeeld konijnenpak)
Waarden en normen (cfr. cultuur/tijdsgeest)
o ≠ neutraal
o = dynamisch
Psychische aandoening (zie voorbeeld PPT1 dia 11)
o ≠ goed waarneembaar
o = ‘gestoord’ in de volksmond
Abnormaal gelijk aan gestoord?
o Gestoord als hinderlijk voor individu en/of omgeving
o Gestoord niet altijd psyhciatrische stoornis (clochard)
o (abnormaal gedrag niet atuomatisch stoornis)
Psychiatrische stoornis
o Gedrag moet bepaalde kenmerken vertonen (cfr. andere personen)
o Beschrijven en ordenen binnen het begrippenkader van de psychiatrie
o Vaak stigmatisering, afwijzing en uitstoring door hun omgeving
o Overheid en organisaties:
Campagnes om meer bewustwording rond het begrip te creëren
Het taboe doorbreken
- Nieuwe campagne ‘Te gek’: maakt van het hoofd een zaak
1.2 WETENSCHAP EN PRAKTIJK
Psychopathologie:
o Psychè (=ziel)
o Pathos (=lijden)
Psychopathologie:
o De ziekteleer van de ‘psyche’
M.a.w. de studie of de wetenschap van het geestelijke en psychische lijden
o Kan vanuit zeer uiteenlopende invalshoeken benaderd worden!
2
, Uitdaging versus ontstaan concurrerende stromingen
Psychopathologie stelt zich de vraag
o “Wat is er met deze mensen en waarom doen ze wat ze doen?”
o Psychopathologie:
= deelgebied van de psychiatrie
= deelgebied van de klinische psychologie
o Symptomen:
Eigenschappen of kenmerken van psychische stoornissen
o Veel mensen hebben nooit de behoefte om hulp te zoeken bij psychologen of
psychiaters, maar heel veel mensen hebben wel kennissen of familie die deze hulp
krijgen
o Iedereen heeft wel eens op een of andere manier te maken met psychische
problemen (iedereen heeft onprettige of extreme gedachten)
Psychiatrie als toegepaste wetenschap: combinatie van kennis en gevoel
o Wetenschappelijke kennis (objectiveren, generaliseren en ordenen, ontleden,
vergelijken) als deelaspect
o Persoonlijk kennen: subjectief aanvoelen en individualiserend werken
Bv. iemand met een depressie is meer dan zijn depressie alleen (met eigen
leefsituatie en persoonskenmerken)
Psychiatrie: specialisme binnen de geneeskunde, geïnspireerd door het medische model
o Diagnose (beschrijving)
Objectieve beschrijving van hetgeen wat er aan de hand is (DSM V)
o Verklaring (oorzaak)
o Prognose
Hoe denken we dat de pathologie gaat verlopen in toekomst, kansen op
herstel en succes
o Therapie
o Preventie
Primair (voorkoming): invloedrijke rol als sociaal werker
Secundair (voorkoming resttoestanden)
Tertiaire (voorkoming nadelige gevolgen)
1.3 WERKTERREINEN: BREDE WAAIER
Geestelijke gezondheidszorg (GGZ)
o Intramurale of klinische zorg (resident):
Psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis (PAAZ)
Algemeen psychiatrisch ziekenhuis (APZ)
Categoraal psychiatrisch ziekenhuis (CPZ: bv. Kinder Psychiatrisch Centrum in
Genk)
o Extramurale of ambulante zorg:
Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG)
Centra voor alcohol en andere drugproblemen (CAD)
Vrijgevestigde zorgverleners (psychologen, psychiaters)
o Semimurale zorg:
Beschermde woonvormen
Deeltijdsbehandeling
streven naar meer ambulante zorg i.p.v. intramuraal vanuit de visie herstelgericht werken
3
, 2. DIAGNOSE
2.1 SYSTEMATISCHE DIAGNOSTIEK
Diagnose start met nauwkeurige verkenning zonder te willen verklaren
Hoe?
o Anamnese aan de hand van diagnostische interview met de cliënt
Probleemanamnese: huidige toestand / voorgeschiedenis
Biografische anamnese
Familieanamnese
heteroanamnese indien nodig (wanneer info cliënt niet betrouwbaar)
o Lichamelijk onderzoek
Geen lichamelijke oorzaak dus psychisch?
- Lichamelijke klachten kunnen een psychische oorsprong hebben
- Psychische stoornissen kunnen een somatische oorzaak hebben
- Biologische onderzoeksmethoden in de psychiatrie (kader 2c bla 34)
- Bv. mensen ontwikkelen depressie (psychisch) maar kan gaan omdat
ze niet genoeg serotonine aanmaken of ze kunnen niet goed omgaan
met lichamelijke klacht
o Psychodiagnostische tests (kader 2d blz 35)
2.2 CLASSIFICATIE VAN SYMPTOMEN TOT
SYNDROOM
Psychische stoornissen worden aan de hand van aanwezige symptomen geclassificeerd in
syndromen (cfr. ziekte in geneeskunde)
Nut van deze terminologie?
o We spreken dezelfde taal
o We spreken een duidelijke taal
2.3 INDELING VAN PSYCHISCHE STOORNISSEN
VOLGENS DE DSM V
= Diagnostic and Statistical Manual of Mental disorders – V
Ordening van psychiatrisches stoornissen moet losstaan van de mogelijke oorzakelijke
verklaringen
Indeling gesteund op heldere en ondubbelzinnige criteria
o Door verschillende objectieve beoordelaars op dezelfde manier waarneembaar
vroeg was er grote begripsverwarring en hebben de psychiatrie lange tijd
beperkt (voor 1980)
o Andere vorm: ICD (International Classification of Diseases, WHO)
Indeling DSM 5
o 20 hoofdgroepen (// gemeenschappelijke noemer)
o Syndrome worden gegroepeerd vanuit hun verwantschap met de
gemeenschappelijke noemer
o Het vergroot de overzichtelijkheid en maakt het zoekproces systematisch
Drie bewegingen:
o Ontwikkelingsperspectief: hoe vroeger in de levensloop, joe meer vooraan
(neurobiologische stoornissen versus neurocognitieve stoornissen zoals
Alzheimerdementie)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller reinebland. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.90. You're not tied to anything after your purchase.