Summary
Samenvatting Toxicologie
- Course
- Institution
Voor deze samenvatting zijn zowel de syllabus als mijn nota's en de slides gebruikt.
[Show more]
Seller
Follow
FBTHogent
Reviews received
Content preview
SAMENVATTING TOXICOLOGIE1. INLEIDING
1.1 SITUERING VAN TOXICOLOGIE
1.1.1 ANTIGIFCENTRUM
1.1.2 WAT IS TOXICOLOGIE
De wetenschap over de interactie van giftige stoffen op levende organismen. Een giftige
stof (ook wel vergif of toxine) is een stof die een schadelijke invloed heeft op een
organisme. Toxicologie is dus de studie van de interactie van xenobiotica (=
lichaamsvreemde agentia) met de fysiologische compartimenten van zoogdieren.
Mogelijke giftige stoffen:
Giften in lagere dosis in geneesmiddelen. Bv paracetamol
Chemisch bestrijdingsmiddel tegen plantenziekten en plagen. Bv organofosfaten
Giften van biologische oorsprong, vaak geproduceerd door een organisme als
afweermiddel. Bv grote pieterman, kogelvis
Minerale giften. Bv kwik bevattende ertsen
Stoffen gebruikt in laboratoria. Hiervoor zijn gevarenpictogrammen en H-en P-zinnen.
MSDS-fiches (Material Satety Data Sheets) zijn aanwezig van alle chemicaliën op de
werkvloer.
Synthetische giffen. Bv zenuwgassen
Planten, paddestoelen. Bv Digitalis purpurea
Neutraceuticals, voedingsingrediënten die aanwezig zijn in een farmaceutische
formulatie maar niet geregistreerd zijn als geneesmiddel.
1.1.3 BASISPRINCIPE VAN DE TOXICOLOGIE
De dosis bepaalt of een product een gif is of eventueel een remedie kan zijn. Er zijn
producten waarvan een zeer lage dosis al leidt tot ernstige effecten, terwijl andere aan
zeer hoge concentraties nog veilig zijn. Sommige giftige stoffen hebben een
geneeskrachtige werking bij toediening in minieme therapeutische dosis.
Men kan stellen dat een therapeutisch effect zal optreden wanneer de actieve stof in
voldoende concentratie de receptor(en) bereikt om het gewenste effect te veroorzaken,
en daarbij geïnactiveerd wordt in een tijdsbestek dat de controle van dit effect toelaat.
Het toxisch effect treedt op wanneer de werking van de stof buitensporig wordt,
abnormaal of direct schadelijk is, om het even welk mechanisme hiervoor
verantwoordelijk is.
Giftigheid:
Afhankelijk van de toestand van het organisme op ogenblik dat stof toegediend wordt.
Sommige reageren sneller of heftiger op een chemische stof. Bv insuline aan iemand
die niet diabetes is.
Afhankelijk van de blootstelling aan het xenobioticum, tijd en weg. Bv asbest
inademen gevaarlijk maar inslikken niet.
Afhankelijk van de dosis. Voor de meeste effecten bestaat er een drempeldosis.
Kan soms een begeleidend effect zijn van een therapeutisch effect.
Afhankelijk van de eigenschappen van de stof zelf.
, 1.1.4 TERREIN VAN DE TOXICOLOGIE
Er bestaan gespecialiseerde deelgebieden zoals de geneesmiddelentoxicologie, de
klinische toxicologie, de milieutoxicologie, de voedingstoxicologie, de forensische
toxicologie en de arbeidstoxicologie.
Geneesmiddelentoxicologie
Research binnen farmaceutische industrie, de evaluatie van de toxiciteit van een stof
(potentieel geneesmiddel). Eerst zijn er pré-klinische trials op proefdieren, celculturen en
computermodellen. Hier zoeken ze wat de toxische effecten zijn, wat de doserings-
respons is en wat de grenswaarden zijn. Vervolgens is er een klinisch onderzoek op de
mens met 4 fasen. Daarna wordt het geneesmiddel geregistreerd (regulatoire
toxicologie). En ten slotte wordt het geneesmiddel gemonitord.
Klinische toxicologie
Probeert men een intoxicatie aan te tonen bij een patiënt. Identificatie en kwantificatie is
een eerste doel, er wordt een diagnose gesteld. Men kijken of de diagnose overeenstemt
met de symptomen (klinisch beeld). De patiënt wordt begeleid omtrent de antidota
(tegengif) en maatregelen. Het klinisch toxicologisch lab beperkt zich tot frequent
voorkomende intoxicaties en met betrouwbare bepalingsmethode beschikbaar binnen
een aanvaardbare tijd.
Deze behoren tot: gassen, vluchtige solventen (ethanol, methanol, fenol…) , metalen of
niet-vluchtige organische componenten (geneesmiddelen, drugs, pesticiden..).
TDM (Therapeutic Drug Monitoring) = men meet plasmaconcentraties van
geneesmiddelen gebruikt bij een therapie om na te gaan of er toxische concentraties
worden bereikt bij de patiënt.
Biologische effect monitoring = men bepaalt klinisch-chemische parameters die
onder invloed van een toxische stof veranderd zijn, nog voordat er klinisch
waarneembare symptomen aan de dag treden.
Forensische toxicologie
Gebruikt voor een misdaad aan het licht te brengen: moord of intoxicatie door toedienen
van een vergif. Ook hier is het belangrijk om over analytische technieken te beschikken
om toxische agentia aan te tonen bij het slachtoffer. De stalen kunnen bloed, ontbonden
weefsel, 1kg lever, een gedroogde bloedvlek of nog iets ander zijn.
Regulatoire toxicologie
De overheid en industriële administratieve agentschappen treden op om de productie en
het gebruik van xenobiotica te onderwerpen aan regelgevingen en op basis daarvan het
gebruik ervan te verbieden, te beperken of goed te keuren. Deze instanties bepalen wie
verantwoordelijk is voor de productie, distributie en marketing van de xenobiotica
FDA = Food and Drug Administration: regulatoire verantwoordelijkheid: veiligheid en nut
van voedings- en kleuradditieven, medische instrumenten, goedkeuring van
geneesmiddelen, cosmetica..
EMEA = European Medicines Evaluation Agency
REACH = Registration, Evaluation, Authorization and Restriction of Chemicals
Legt de industrie verplichtingen op om chemische stoffen te registreren, het veilig
gebruik ervan te beoordelen en in bepaalde gevallen te laten vergunnen, alsook een
aantal beperkingen in het gebruik ervan. Alle bestaande en alle nieuwe chemische stoffen
moeten geregistreerd worden bij het Europees Agentschap voor chemische stoffen
(ECHA)-> doet evaluatie van REACH
,Arbeidstoxicologie
Analyses uitvoeren, om bijvoorbeeld na te gaan of bepaalde drempelwaardes niet
overschreden worden, dit in het kader van de bescherming van werknemers op de
werkplaats. Klinische stalen van werknemers worden dan gescreend naar specifieke
moleculen die (accidenteel) in de werkomgeving kunnen vrijgesteld worden of
metabolieten ervan en die op termijn toxische effecten kunnen veroorzaken. Daarnaast
kan men ook metingen doen om de aanwezigheid van bepaalde toxische vluchtige
moleculen en zware metalen in de lucht op de werkplaats aan te tonen. Dit gebeurd aan
de hand van actieve kool. Indien de norm wordt overschreden dan zal het personeel een
biologische monitoring ondergaan van bloed en/of urine.
1.2 TECHNIEKEN IN HET LAB TOXICOLOGIE
Analytisch chemische technieken worden toegepast voor de kwalitatieve identificatie en
kwantitatieve bepaling van stoffen die schadelijke effecten uitoefenen op levende
organismen. Er is een grote variëteit aan chemische componenten daardoor is het nodig
dat er een gestandaardiseerde benadering is om het gif te identificeren.
1.2.1 SCREENING TESTEN
Deze testen worden gedaan om te weten te komen tot welke chemische groep het giftige
agens behoort. Ze zijn snel, selectief en gevoelig. Vals-negatieve resultaten mogen hier
niet voorkomen. Bij een positief resultaat is bevestiging nodig met een meer specifieke
techniek.
1.2.1.1 SPOT TESTEN
Deze testen zijn eenvoudige en snelle kleurreacties:
test op aanwezigheid van gehalogeneerde koolwaterstoffen
test op aanwezigheid van oxidantia
test op aanwezigheid van fenothiazinen in urine
test op aanwezigheid van bepaalde zware metalen
Vals-positieve resultaten kunnen voorkomen.
1.2.1.2 DUNNELAAG CHROMATOGRAFIE
Deze test is eenvoudig, snel, goedkoop en levert vrij veel informatie op. Het wordt
gebruikt voor screening van drugs en urine. Er is een grote diversiteit aan
sproeireagentia, er ontstaat een specifieke kleurvorming, niet UV-actieve componenten
zijn aantoonbaar.
De drugs worden geëxtraheerd uit de lichaamsvochten en aan geconcentreerd.
Barbituraten vereisen een zure extractie, de meest drugs vereisen echter een alkalische
extractie. Daarnaast is er ook high performance TLC, waar speciale applicatoren worden
aangewend om de stalen aan te brengen. Na de scheiding en behandeling met het
sproeikleurreagens, volgt een densitometrische scanning ( kijken naar de intensiteit en
de grootte van de spot).
, 1.2.1.3 IMMUNO-ASSAYS
ELISA: enzyme linked immunosorbent assay, FPIA: fluorescence polarization
immunoassay, CEDIA: cloned enzyme donor immunoassay, KIMS: kinetic interaction of
microparticles in solution, RIA: radio immuno assay. EMIT: Enzyme Multiplied Immuno-
assay Technique, is een homogene immuno-assay. De voordelen die deze techniek biedt
zijn: snelheid, mogelijkheid tot automatisatie, eenvoudig, geringe monsterhoeveelheid,
geen radio-activiteit. De nadelen zijn de prijs en een gevaar voor interferentie.
Actief centrum niet vrij, substraat Actief centrum vrij, substraat
bindt niet -> geen NADH bindt -> NADH
Sommige immunoassay-testen zijn specifiek voor één drug (vb. LSD), andere detecteren
groepen drugs (vb. amfetaminen, opiaten, barbituraten). Sommige immunoassay-testen
hebben een geringe specificiteit, bijgevolg is er cross-reactiviteit met andere structurele
gelijkaardige drugs of metabolieten ervan. Immuno-assays voor amfetamines, kunnen vb.
vals-positieve resultaten opleveren met amfetamine-achtige geneesmiddelen. Immuno-
assays voor opiaten kunnen een vals-positief resultaat geven wanneer de persoon
maanzaadjes heeft gegeten.
1.2.1.4 SNELLE TESTEN (POINT OF CARE)
Dit zijn testen uitgevoerd in het bijzijn van
de patiënt, met als doel een onmiddellijk
resultaat. Er zijn commerciële drugtesten
met een snel en kwalitatief resultaat voor
de aanwezigheid van aantal drugs in urine
of speeksel. Deze worden aangewend door
de douane, politie, artsen en lab
toxicologie.
Ook de ethanol-ademtest is hier een
voorbeeld van.
1.2.2 BEVESTIGING VAN DE SCREENINGTEST
1.2.2.1 VLOEISTOFCHROMATOGRAFIE
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller FBTHogent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.73. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now