Dit is een samenvatting van inleiding tot het recht, deel 1 gemaakt op basis van het boek samen met de notities van tijdens de hoorcolleges.
Als tip bij deze samenvatting zou ik per DEEL een schematisch overzicht maken (ik ga deze zelf ook maken dus indien je ze nog wilt bovenop deze samenvatting...
DEEL I. INLEIDING
Hoofdstuk 1. Wat is recht?
Definitie van het recht
Recht is een geheel van bindende regels dat
- Ons gedrag ordent zodat we kunnen functioneren in de maatschappij
- Afdwingbaar is
- De bestaande regeling kan aanpassen.
Rechtsregels
= Regels die afdwingbaar zijn met maatschappelijk geweld.
Worden afgedwongen door de politionele macht (zorgt voor effectieve naleving). Elke sanctie is
verschillend: burgerlijke gevolgen (vergoeding) of kleine strafsancties (boete).
Ze zijn Onvermijdelijk en fundamenteel; voorkomen een strijd van allen tegen allen. De staat heeft
monopolie van geweld naar zich toegetrokken.
Twee soorten rechtsregels:
1. Objectief recht
= Het geheel van rechtsregels
2. Subjectief recht
= De individualisering van het objectief echt
OR bepaalt SR; de aanspraken die individuen kunnen laten gelden ten opzichte van anderen
Hoofdstuk 2. Indeling van het nationaal recht
Het nationaal recht kan worden ingedeeld in 2 rechtseigendommen
Het onderscheid privaat-publiek recht
Het privaatrecht
regelt de relatie tussen burgers onderling, contractuele verhouding op voet van gelijkheid
1. Het burgerlijk recht
= De fundamentele regels voor iedere burger (vb. erfrecht, geboorte, huwelijk, …)
Vind je terug in het burgerlijk wetboek (BW) Nieuw burgerlijk wetboek (NBW)
Wordt vervangen door veroudering van het BW
2. Het ondernemingsrecht
= Het recht voor ondernemingen (vb. vennootschapsrecht)
Vind je terug in het wetboek voor ondernemingsrecht (WER)
3. Privaatrechtelijk proces/ Gerechtelijk recht
= Effectueren van een recht, Afdwingbaarheid en bepaald procedure
Vind je terug in het gerechtelijk wetboek (GW
Publiekrecht
Regelt de relatie tussen burgers en de overheid, overheden onderling
1
,De overheid in functie van het algemeen belang
1. Het grondwettelijk recht
= Inrichting van de staat, de basisstructuren van de machtsuitoefening en de scheiding der
machten
Vind je terug in de grondwet
2. Het bestuursrecht
= De inrichting en werking van de uitvoerende macht
Vind je terug in apparte wetten (niet het wetboek)
3. Het fiscaal recht
= Regelt de staatsinkomsten
VB. accijnzen, successierechten, …
4. Het strafrecht
= Geheel van normen die tot het behoud van de openbare orde en de veiligheid worden
uitgevaardigd
Vind je terug in het strafwetboek
5. Het strafprocesrecht
= stelt de dader tegenover de gemeenschap
Vind je terug in het wetboek van strafvordering
Het onderscheid en de relativering
Relevanti e van het onderscheid
Dit kan men doen op 3 orden;
Aanvullende orde; Er mag van de regels worden afgeweken.
Dwingend recht; Er kan nier worden afgeweken, als dit wel het geval is, worden deze strikt
geïnterpreteerd.
Openbare orde; Er kan niet worden afgeweken.
Publiekrecht bevat meer regels van openbare orde dan privaatrecht.
Relati viteit
Onderscheid is relatief, en word versterkt door de actieve rol van de overheid en meervoudige lagen
in het recht;
1. Het economisch recht
= Wordt gekenmerkt door overheidsinterventies
Ondernemingsrecht is onderdeel van Economisch recht
2. Het sociaal recht
o Het individueel recht
= tussen de individuele werknemer met werkgever
o Het collectief arbeidsrecht
= tussen Werknemers als groep en werkgever/ werkgeversorganisatie
o Het socialezekerheidsrecht
= De verzekerden en de instellingen van de sociale zekerheid
Overlapping in concrete prakti sche problemen
1. De praktijk laat zich niet altijd indelen
2
, Onderdelen van rechtstakken is belangrijk in juridische specialiteiten, maar in de praktijk
minder relevant
problemen zijn moeilijk in te delen
2. Het Europese recht maakt het onderscheid vaak niet
Hecht meer belang aan de reële situatie, dan aan de juridische indeling
Privaatrechtelijke technieken
= afstand van de machtspositie en contracten afsluiten als particulier.
Worden gebruikt om de werking van de vrije markt zo weinig mogelijk te verstoren.
VB. Onderhands kopen van particulieren
Hoofdstuk 3. Het internationaal recht
Internationalisering door globalisering van economie en toenemende belang van internationale
rechtsnormen
Het internati onaal privaatrecht
= Bepaald welk nationaal recht er van toepassing is op de situatie.
MAAR strijdig met Belgische internationale openbare orde weigeren
Wetboek IPR= belangrijk
Eenheid op Europees vlak verdragen
Hinkende rechtsrelaties; rechtsgevolgen in diverse landen die zorgen voor delicate private en
professionele gevolgen voor betrokkende
Het internati onaal publiekrecht of volkerenrecht
= relaties tussen landen, landen en internationale organisatie, internationale organisaties
Verdragen over;
- Publiek recht VB. defensie
- Privaat recht VB. handelsverdragen
Worden ondertekend, maar moeten ook worden geratificeerd (= bevoegde nationale instantie moet
akkoord mee verklaren)
Het Europees recht
=Als je toetreed tot de EU, draag je een deel van je bevoegdheden over aan de EU
Kenmerken;
1. De voorrang van het Europees recht (=primauteit)
2. De rechtstreekse werking
= je kan onmiddellijk beroep doen op de regels
1957: Europese Economische Gemeenschap
Duitsland, Frankrijk, Italië en Benelux)
1992: Europese unie
Verdrag van Maastricht
3
, DEEL II. PUBLIEK RECHT
Hoofdstuk 1. Grondprincipes van de staatsorde
De rechtstaat
= Het idee dat een staat er niet is in de eerste plaats voor zichzelf, maar om zijn burgers veilig te
stellen.
Nazi-Duitsland niet niet sterk genoeg dus Raad van Europa; opgericht zodat het
idee van de rechtstaat wordt behouden.
1950: het Europees Verdrag ter bescherming van de Rechten van de Mens (=EVMR)
HIERIN staan de rechten van de mens en de staat nog scherper
Sommige zijn voor ons (burger) van toepassing/ afdwingbaar
De wetstaat
= Het idee dat de wetgeving voor iedere burger geldt (ook de niet gegoede)
Karl Marx: liberale rechtssysteem veroordelen, enkel gelijkheid door afschaffing eigendomsrecht
IN het West-Europese model; meer materiële gelijkheid door
- Socialezekerheisrecht
- Fiscale subsidiëring van onderwijs
- Huisvestiging
Hoeveelheid aan wetgeving; overregulering ? moeten we gaan dereguleren?
Omdat de zwakke vaak de duppe was van de rechtstaat meer regels van dwingend recht
Uitbouwen, zonder contractuele vrijheid;
o Arbeidsrecht
o Woninghuurrecht
o Consumentenrecht
o Onderwijsrecht
Om de kwaliteit van het wetgevende werk te bewaren = oprichting de Raad van State en het
Arbitragehof
De drie staatsmachten
1. De wetgevende macht -
Maken van de Het verkozen parlement
wetten = Parlement en Koning
- Controleren van de
Uitvoerende Macht
- Recht van onderzoek
2. De uitvoerende macht - Land leiden Koning en regering
- Wetten uitvoeren
- Staatsapparaat
beheren
- Rechters benoemen
3. De rechterlijke macht - Geschillen berechten Hoven en rechtbanken
- Wetgevende
uitvoerende macht
controleren
BELANGRIJK; scheiden van de machten, wel samenwerken*
Anders; teveel gecontroleerd dictatuur en corruptie
*samenwerken; Parlement oefent controle uit op de regering
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller josefienj03. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.50. You're not tied to anything after your purchase.
