Samenvatting van het boek Grondbeginselen der sociologie, geschreven door Hugo de Jager , Albert L. Mok, Pauwke Berkers. De samenvatting is van de 14e druk van het boek, ISBN 9789001834463. Het uittreksel van Grondbeginselen der sociologie is geschreven door uitgever StudentsOnly en volledig inhou...
Titel : Grondbeginselen der sociologie
Druk : 13
Auteur : H. de Jager, A. L. Mok en P. Berkers
Uitgever : Noordhoff Uitgevers B.V.
ISBN (boek) : 9789001834463
Aantal hoofdstukken (boek) : 20
Aantal pagina’s (boek) : 407
De inhoud van dit uittreksel is met de grootste zorg samengesteld. Incidentele onjuistheden kunnen niettemin voorkomen. Je
dient niet aan te nemen dat de informatie die Students Only B.V. biedt foutloos is, hoewel Students Only B.V. dat wel nastreeft.
Dit uittreksel is voor persoonlijk gebruik en is bedoeld als wegwijzer bij het originele boek. Wij raden aan altijd het bijbehorende
studieboek te kopen en dit uittreksel als naslagwerk erbij te houden. In dit uittreksel staan diverse verwijzingen naar het studieboek
op basis waarvan dit uittreksel is gemaakt.
1.1 Waarneming
Verschillende personen zullen in dezelfde situatie verschillende zaken waarnemen. Er is dus sprake
van selectieve waarneming. Deze selectieve waarneming komt voort uit het feit dat het aantal
verschijnselen in onze omgeving groot is (te groot om alles waar te nemen) en ieder individu een
bepaald gezichtspunt heeft ontwikkeld.
1.2 Zingeving
Uit de definitie van sociologie, waar in hoofdstuk 2 in meer detail op wordt ingegaan, blijkt dat
sociologen trachten alles wat mensen doen zien als iets wat voortkomt uit de samenleving waarin
zij zich bevinden. Sociologie gaat dus over mensen. In het verleden is het verschil tussen mensen
en dieren op verschillende manieren omschreven. Mensen hebben verstand en een taal ontwikkeld
(animalrationale), mensen geven een betekenis aan zaken (animalsymbolicum), mensen beschikken
over minder instincten waardoor ons gedrag veranderlijker is (leerprocessen). Vooral het feit dat
de zogenoemde leerprocessen bij mensen zo duidelijk aanwezig zijn, houdt psychologen en
sociologen bezig.
1.3 Referentiekader
Het referentiekader van een individu wordt gedefinieerd als: “het geheel van kennis, verklaringen
en oordelen met betrekking tot onze sociale omgeving”. Dit referentiekader ontwikkelt zich
gedurende de leerprocessen die mensen doormaken in hun ervaringen met anderen.
1.4 Selectiviteit
Drie vormen van selectiviteit in onze waarnemingen doen zich voor:
1. Selective perception: selectie in waar we naar kijken en luisteren
2. Selective exposure: selectie in waar we mee in aanraking komen
3. Selective retention: selectie in wat we wel en niet onthouden
Door alle vormen van selectiviteit van onze waarnemingen, is het in de sociologie moeilijk te
spreken over dé werkelijkheid. Wat mensen waarnemen is dusdanig selectief, dat vaak over de
socialeconstructie van de werkelijkheid wordt gesproken.
1.5 Definitie van de situatie
Uit de voorgaande paragrafen blijkt dat leerprocessen van mensen het referentiekader bepalen. Dit
referentiekader bepaalt vervolgens wat men wel en niet waarneemt. Dit zorgt ervoor dat een individu
een situatie op zijn/haar eigen manier definieert. Er is dus meer sprake van een beleefdewerkelijkheid
dan van een objectievewerkelijkheid. Van belang is dat deze subjectieve werkelijkheid wel het
gedrag van mensen beïnvloedt, wat zich bijvoorbeeld in de vorm van vooroordelen kan uiten.
Zie : hfst. 1; figuur 1.2; blz. 23; Grondbeginselen der sociologie; H. de Jager , A. L. Mok, P. Berkers
2.1 Ontstaan van de sociologie
2.1.1 Vanzelfsprekendheden
De sociologie is in de eerste plaats ontstaan doordat de vanzelfsprekendheden die decennialang
aanwezig waren, plotseling verdwenen. De opkomst van het kapitalisme en de industriële revolutie
waren hier de oorzaak van. Hierdoor ontstond een crisis in de samenleving, een onverwachte,
snelle verandering in de samenleving die leidt tot onzekerheid en uiteenlopende meningen en
groepen in de samenleving.
2.1.2 Ontstaan van de maatschappij als aparte levenssfeer
Waar gesteld kan worden dat de staat en de kerk vroeger op alles invloed hadden, is naar verloop
van tijd het begrip maatschappij losgekoppeld van het begrip staat. Wat er in de samenleving
gebeurt, komt tegenwoordig uit veel meer factoren voort dan alleen besluiten van de staat en de
kerk.
2.1.3 Ontstaan van een restauratiementaliteit
Restauratieve sociologie was een reactie op het mislukken van de Franse Revolutie. Deze vorm
van sociologie was erg conservatief en gericht op het geheel in plaats van het individu. Gestreefd
werd naar het herstellen van stabiliteit en orde in de maatschappij als geheel. Ondanks dat de
restauratieve sociologie toentertijd zo dominant was, waren er ook kritische beschouwingen te
vinden over de gevolgen van kapitalisme en industrialisatie:
• Karl Marx schreef over het bezitten van productiemiddelen en het winststreven van het
kapitalisme dat ten koste ging van de lagere groepen in de maatschappij.
• Emile Durkheim zag vooral in onderwijs en arbeid de manieren om nieuwe normen en
waarden te laten ontstaan in de maatschappij.
• Max Weber stelde dat de overheid, politiek en de economische instellingen het handelen van
de bevolking bepaalden.
2.2 Omschrijving van de sociologie
De naamgever van de sociologie (Auguste Comte) benadrukte dat de sociologie een historische
wetenschap moet zijn. Derhalve tracht sociologie theorieën te toetsen door falsificatie(bewijzen
dat iets onwaar is) of verificatie(bewijzen dat iets waar is). Falsificatie is makkelijker uit te voeren
dan verificatie, aangezien het moeilijk is een bepaalde theorie voor een gehele populatie te verifiëren.
In de praktijk is het in de sociologie nagenoeg onmogelijk zaken aan te tonen die in iedere situatie
van toepassing zijn. Daardoor focust de sociologie zich op het vinden van zaken die in een bepaalde
hoeveelheid gevallen van toepassing zijn. Dit doet recht aan de veranderende aard van de
samenleving, aan het feit dat sociologen zelf ook tot de samenleving behoren en aan het feit dat
sociologen zelf vanuit een bepaald referentiekader selectief waarnemen.
Zie : hfst. 2; blz. 33-34; Grondbeginselen der sociologie; H. de Jager , A. L. Mok, P. Berkers
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller StudentsOnly. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.35. You're not tied to anything after your purchase.
