Dit document omvat een volledige samenvatting van het vak Forensische Psychiatrie, gegeven door Chris Dillen aan de VUB. De samenvatting bestaat uit lesnotities, ppt en cursus.
Forensisch= afkomstig vh ‘Forum Romanum’ (centraal marktplein bij Romeinen)
Verschillende gebeurtenissen Forum Romanum:
✺ Gewoon markt
✺ Senaat kwam bijeen om wetteksten te bespreken
✺ Rechtspraak: mensen die misdrijf hadden gepleegd → gevonnist & terechtgesteld
Functie Forum Romanum vergeleken met kenmerk forensische psychiatrie:
Betreft een openbaar gebeuren ➤ iedereen kan naar resultaat v forensisch psychiatrisch onderzoek komen
kijken wanneer resultaat voor rechtbank wordt gepresenteerd ➤ RB voor iedereen toegankelijk ➤ zittingen
zijn openbaar
Psychiatrie op zich
➤ niet openbaar
➤ confronterend om als psychiater verhaal te moeten doen in aanwezigheid v pers die het vak nt echt
kennen
1.1. Situering forensische psychiatrie
Forensische psychiatrie = geneeskunde + recht
✺ geneeskunde & recht functioneren vanuit versch denkkaders
✺ zonder rechtssysteem zou forensische psychiatrie nt bestaan
✺ Gerechtspsychiater: houdt zich enkel bezig met strafrecht
Curatief psychiater / medisch denken › men gaat samenwerkingsverband (alliantie) aan
met patiënt om oplossing te proberen vinden voor
probleem
› men heeft te maken met hulpvraag
Forensisch psychiater / juridisch denken › past zich aan ad uitgangspositie vh juridisch
systeem
› binnen elk juridisch systeem bestaat er het concept
‘oppositie’ = er zijn steeds 2 partijen die iets anders
nastreven, die iets anders eisen, er bestaat altijd een
conflict tss partij 1 en partij 2
› men vraagt vanuit RB niet om hulp vr betrokkene,
wel vraagt men technische mening vd forensische
psychiater
› werkt volgens zwart-wit principe: men is schuldig
of men is onschuldig, er is schade of er is geen
schade
› werkt in opdracht vh recht
› gerechtelijk systeem vraagt onderzoek, nt de
patiënten
, › psychologische testen
› dossiers moeten worden doorgenomen
Gevolg verschil tss medisch & juridisch denken:
Niemand voelt zich geroepen om dit soort werk te doen → beide domeinen liggen zo ver uit elkaar dat artsen
moeite ondervinden om zich aan te passen ah tegensprekelijk conflictmodel dat juridisch systeem hanteert
Zowel in strafrecht als in andere rechtsstelsels:
- medische dossiers met verslagen die werden opgemaakt door behandelaars, worden gebruikt
- verslagen opgemaakt toen er nog geen juridische discussie was
- er wordt daarom meer bruikbare, objectieve info in teruggevonden dan wanneer er enkel op
onderzoek vd persoon in kwestie wordt voortgegaan
1.2. Rechterlijke organisatie
Behalve door HvC, RvS, & GwH, kan men door alle RB’en worden aangesteld als forensisch psychiater
1.2.1. Politierechtbank
Burgerlijke afhandelingen: schadebepalingen, schade berokkent bij pers door verkeersongeval
- politierb bepaalt hoe groot schade is & welke partij schade moet betalen
- bij psychiatrische schade: politierechter stelt psychiaterdeskundige aan om schade vast te stellen
Correctionele afhandelingen:
- gaat over iem die al dan niet medische / psychiatrische aandoening heeft die maakt dat de betrokkene
in kwestie bv geen rijbewijs meer zou mogen hebben
Bv: man gebruikt auto van vader zonder zijn toestemming, man heeft achtervolgingswanen. Tijdens de rit zit hij
combi met zwaailichten & sirene afkomen. Combi was nt op zoek naar hem, maar betrokkene met
achtervolgingswaan dacht van wel. Hij besefte dat hij zonder toestemming met auto reed en schiet in paniek.
Hij vlucht tegen meer dan 100km/u en rijdt een vrouw van de baan.
PolitieRB vraagt of betrokkene naar de toekomst toe in staat is om rijbewijs te houden
- deskundige gaat hier onderzoeken of er stoornis aanwezig is bij betrokkene + in welke ernst deze
aanwezig is
- er wordt gekeken naar behandelmogelijkheden & mogelijke risico’s naar toekomst toe
- op basis daarvan wordt advies gegeven aan politierechter
- politierechter bepaalt op basis v bevindingen vd deskundige of betrokkene zijn rijbewijs mag houden
1.2.2. Jeugdrechtbank
➔ mija’s
➔ opsplitsing strafrechtelijk en burgerlijk luik ⇒ psychiater kan worden aangesteld als deskundige in
beide gevallen
Strafrechtelijk luik: MOF-dossiers, vragen naar opvoedingsmoeilijkheden, of 16- 18-jarigen al dan niet uit
handen moeten gegeven worden
- Uithandengeving= jeudgrechter vraagt zich af of een bepaalde mija tss 16 en 18j eigenlijk nog
beschouwd moet worden als ‘jongere’
, - indien een jongere uithanden wordt gegeven, dan wordt deze doorverwezen naar een ‘volwassen’
rechtbank
- Gerechtspsychiater: gaat psychiatrische toestand & persoonlijkheidsontw bekijken & bekijken of deze
toestand nog vatbaar is voor opvoedkundige interventies / maatregelen
- als iemand ganse ontwikkeling al heeft doorgemaakt, zodanig dat er op vlak v opvoeding nt veel meer
te doen valt ⇒ betrokkene wordt juridisch beschouwd als volwassene
- juridisch volwassene wordt doorverwezen nr Correct RB of HvA
Burgerlijk luik: POS-situaties, hoede-en bezoekrecht gescheiden ouders
- er wordt bekeken of leefcontext mija schadelijk is
- (lees p 10 hoede-en bezoekrecht)
1.2.3. Vredegerecht
= beslissen over gedwongen opnames (vroeger collocaties) ⇒ forensisch psychiaters worden in dit verband
zelden aangesteld ⇒ tenzij voor opstellen v attesten igv gedwongen opnames
Goederenbeheer → forensisch psychiater wordt wel aangesteld
- is iem in staat om goederen te beheren?
- zie vbn p. 10
1.2.4. Rechtbank van Koophandel
= gebeurt zelden dat forensisch psychiater wordt aangesteld
(lees vb p. 10 waar forensisch psychiater wel wordt aangesteld)
1.2.5. Arbeidsrechtbank en Arbeidshof
= alles wat te maken heeft met arbeidsovereenkomsten (bv: arbeidsongevallen, ongevallen die zich voordoen
tijdens verplaatsing van en naar werk
Arbeidsongevallen ih verkeer:
- worden tegelijkertijd behandeld door ArbeidsRB en PolitieRB
- door beide RB’en kan deskundige worden aangesteld die dezelfde vraagstelling krijgt, maar binnen een
ander rechtsstelsel ⇒ elke RB hanteert eigen ‘spelregels’
- lees vb p. 11!
- voor gerechtsarts betekent dit dat hij/zij altijd op hoogte moet zijn v al de versch juridische stelsels
1.3. Medisch - juridisch
1.3.1. Hanteren totaal verschillend ethisch uitgangspunt
Medisch:
- individu moet altijd geholpen worden, ook als patiënt het daar zelf oneens mee is
Juridisch:
- wettekst moet kloppen en er moet worden nagegaan of dit in voor-of nadeel v iemand is
- zelfbeschikkingsrecht
, Deze verschillende benadering zien we bv id aanpak van zwaar verslaafde personen. Een psychiater wil deze
behandelen, zelfs tegen de wil vd betrokkene (via gedwongen opname), maar een rechter gaat aangeven dat
het de vrije keuze is vd betrokkene om zich bij wijze van spreke door te drinken en zal geen gedwongen opname
toestaan in deze context
Respect voor mensen belangrijk in zowel medische als juridische wereld:
Medisch: Respect voor de gezondheid (zorgen voor)
Juridisch: Respecteren vd rechten v personen (autonomie)
1.3.2. Verschillende ‘culturen’ van artsen (medisch) en advocaten (juridisch)
Advocaten: kunnen in rechtszaal elkaar de grond in boren, discussiëren…
→ buiten de muren vd RB is hier niets v te merken & gaan ze bij wijze v spreken samen een pint drinken
→ normaalste zaak voor advocaten
→ conflict binnen rechtszaal is hun werkwijze, hun habitat
Geneesheren:
→ worden opgeleid om samen te werken
→ conflict wordt als contraproductief ervaren en dit probeert men zo snel mogelijk op te lossen (ih voordeel vd
patiënt)
→ ruziënde artsen zijn een gevaar voor het beleid tav de gemeenschappelijke patiënt
→ belangrijk: als arts ‘medisch’ blijven denken & medische kennis op correcte manier aanbieden ah juridisch
systeem
1.3.3. Er is een asymmetrie id relatie ‘medisch - juridisch’
Asymmetrie omdat de rechter bepaald wat de opdracht vd deskundige wordt
⇔
Arts is in medische wereld heer en meester over zijn handelen, zolang het ih voordeel vd patiënt is
1.3.4. Tegensprekelijk debat
Tegensprekelijkheid ih juridisch denken = cruciaal
→ het deskundig verslag mag volledig juist zijn, partijen zijn het totaal eens met de inhoud, toch bestaat er een
kans dat het verslag nietig wordt verklaard indien de regels vd tegensprekelijkheid ergens id procedure werden
geschonden
→ Dit gebeurt bv wanneer de gerechtsarts een partij vergeten is op de hoogte te stellen vh onderzoek vd
betrokkene
1.3.5. Beroepsgeheim
Medisch beroepsgeheim: verdedigd door Orde van Geneesheren
→ dat wat er bij patiënt medisch / psychiatrisch adh is, is persoonlijk & niemand anders heeft hier iets mee te
maken
MAAR
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Cvdhahaha. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.96. You're not tied to anything after your purchase.
