Leren lezen begint al heel vroeg. In de kleuterschool wordt de ontluikende
geletterdheid al ontwikkeld. Hierbij verkennen de kleuters de relatie tussen de
schriftelijke en mondelingen communicatie. In de lagere school leren ze dan echt
lezen. Het is dus de bedoeling dat ze een tekst leren begrijpen.
We maken een verschil tussen technisch lezen, leesbegrip en -motivatie.
Technisch lezen is het coderen van een tekst. Leesbegrip is het begrijpen van
een tekst en hier een betekenis aan koppelen. Leesmotivatie is de motivatie om
te lezen.
Technisch lezen:
o Aanvankelijk technisch lezen: geschreven taal omzetten in
gesproken taal, decoderen of verklanken van klankzuivere woorden
o Voortgezet technisch lezen: expressief en vloeiend lezen,
verklanken van niet-klankzuivere woorden
Begrijpend (en studerend) lezen: de betekenis van de tekst achterhalen.
Studerend lezen is begrijpend lezen én de inhoud onthouden door
markeren, samenvatten …
Leesbevordering (belevend lezen): literaire competenties verhogen
Het leesproces
Lezen is een complex proces waarbij de lezer een schriftelijke code ontcijfert van
een schrijver. Lezen is een wisselwerking tussen kenmerken en eigenschappen
van een lezer. Deze kenmerken zijn:
De lezer zelf
De denkactiviteiten
De tekst
De socioculturele context
De lezer
Geen enkele lezer is hetzelfde. Begrijpend lezen is het denken terwijl je lees en
zo een betekenis geven aan een tekst. Dit kan alleen als je voldoende voorkennis
hebt. Lezers die intrinsiek gemotiveerd zijn om te lezen, zijn betere lezers.
Lezers die gecontroleerd gemotiveerd zijn, zijn minder goeie lezers.
Probeer motivatie positief te beïnvloeden:
autonoom gemotiveerde lezers: lezen om iets te weten te komen, te
genieten betere lezers
gecontroleerd gemotiveerde lezers: lezen = verplichting van buitenaf
minder vorderingen
9
,Denkactiviteiten
Wanneer we lezen, zijn er verschillende mentale processen aan de gang. Deze
mentale processen vergen veel inoefening, inspanning en herhaling. De lezer
moet dus actief omgaan met de tekst.
De tekst
Het leerproces wordt ook beïnvloed door enkele tekstkenmerken. Deze zijn
zinsbouw, woordkeuze, een overzichtelijke structuur… Deze bepalen dus mee of
een tekst moeilijk te lezen is of makkelijk. Het is ook belangrijk dat een tekst
aansluit bij hun leefwereld, interesse en voorkennis.
Complexiteit tekst bepaald door:
de woordkeuze
de zinsbouw
de rode draad in de tekst
de hoeveelheid informatie
sommige teksten beter gestructureerd, duidelijke titels, illustraties,…
andere teksten ontoegankelijker, gevolg: meer eisen aan de lezer!
De socioculturele context
Kinderen die opgroeien in een geletterde thuisomgeving, worden later betere
lezers. Het samen lezen stimuleert ook de geletterdheid. Zowel binnen als buiten
de school wordt lezen dus aangeraden. Kinderen zonder geletterde
thuisomgeving, lopen het risico om achterstand op te lopen.
Waarom inzetten op lezen?
Lezen is een cruciale vaardigheid. We doen dit in ons dagelijks leven, maar het is
ook belangrijk voor ons schoolsucces. Op school worden dingen niet enkel
mondeling aangeboden, maar ook schriftelijk. Daarom is lezen ook zo belangrijk
zowel binnen de taallessen als de niet taallessen. Iemand die veel leest, zal ook
een beter en uitgebreidere woordenschat bezitten en betere mondelinge
vaardigheden ontwikkelen. Ook ontwikkelt het denkvermogen, empathisch
vermogen en voorstellingsvermogen zich door te lezen. taak als leerkracht:
Leerlingen klaarstomen om volwaardig te kunnen deelnemen aan onze
maatschappij door leesvaardigheid te ontwikkelen!
Cruciale vaardigheid voor:
onderwijssucces
maatschappelijke participatie
levenslang leren
9
, Hoe leren leerlingen lezen?
Houd rekening met de beginsituatie
De start van de lagere school
In de kleuterschool gaat er al veel aandacht naar de ontluikende
geletterdheid. Dit loopt door tot in de lagere school. De leerlingen leren
dus al verschillende klanken en letterteksten. Dit doen ze aan
verschillende activiteiten zoals
Werken met boeken
Verhaaltjes voorlezen
De namen leren lezen en schrijven
In de lagere school beginnen ze met het aanvankelijk leesproces.
De start van de activiteit
Voor we aan een leesactiviteit beginnen, moeten we rekening houden met
drie dingen: de leerlingen, de leerinhouden en de context.
De leerlingen
Je moet rekening houden met de leefwereld, interesses en de
voorkennis van de leerlingen.
De leerinhouden
We gaan van makkelijke naar moeilijke teksten. Lezen is ook een
cyclisch proces dus herhaling is belangrijk.
De context
Het is belangrijk dat de leerlingen in een leuke omgeving leren
lezen. Dit kan door een leuke leeshoek, een boek van de maand,
henzelf boeken laten kiezen…
Vertrekken vanuit doelen
Het uiteindelijke doel van leesonderwijs is dat lezers verschillende soorten
teksten graag, vlot en met begrip kunnen lezen. De leerlingen moeten dus
een doel krijgen tijdens het lezen. Er zijn verschillende tekstsoorten:
Informatieve teksten
Overtuigende teksten
Instruerende teksten
Verhalende teksten
De doelen zijn de volgende:
Leerlingen moeten informatie kunnen achterhalen
Leerlingen moeten informatie kunnen ordenen
Leerlingen moeten informatie kunnen beoordelen
9
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sefanjapaulissen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.65. You're not tied to anything after your purchase.