Summary
Samenvatting Relatie- en gezinstherapie (RGT)
- Course
- Institution
Samenvatting van de HOC's van het vak Relatie- en gezinstherapie (RGT). Geslaagd in eerste zit.
[Show more]
Seller
Follow
ByElen
Reviews received
Content preview
RELATIE- EN GEZINSTHERAPIEInleiding
Interactie – processen – verandering = dynamisch systeem.
Systeemtherapie – dynamiek: blik op het geheel
• Grondlegger Systemisch denken: Von Bertalanffy (1967, 1968), een bioloog.
• Tegen reductionisme: analyseren van individuele componenten reduceert betekenis van het geheel waar
ieder deel van uitmaakt.
• Een systeem is een complex geheel van interagerende elementen; een open systeem met levende
componenten volgt complexere richtlijnen dan die van de thermodynamica.
“General system theory, therefore, is a general science of wholeness… The meaning of the somewhat mystical
expression, “The whole is more than the sum of its parts” is simply that constitutive characteristics are not
explainable from the characteristics of the isolated parts. The characteristics of the complex, therefore, appear as
new or emergent… – Ludwig von Bertalanffy
Dynamica – begrip uit fysica/wiskunde
Het denken en communiceren van de mens gaat verder dan de wetten van thermodynamica, behoud van energie
ed…
“In this strict sense, the impact of one billiard ball upon another is subject matter for dynamics, but it would be an
error of language to say that billiards balls “behave”…. “we, however, are not concerned with event sequences which
have this characteristic.…” – (Bateson, 1972, p. 229)
Getalt – kracht van het geheel
// melodie transpositie: kracht van de gehele structuur.
à Het belang voor het geheel (de verbinding) maar zonder die twee samen (het individu) te vergeten. Als therapeut
ga je terug op zoek naar die verbindende kracht.
Minuchin – krachten en problemen zijn geworteld in de omstandigheden van het leven
• Individu staat niet op zichzelf.
• Individu is een complex geheel dat in verscheidene contexten zijn wortels kent.
• Ook de grondslag voor een symptoom moet gezocht worden in de context, eerder dan in de innerlijke
pathologie; in de omstandigheden van het leven.
à Er zijn scharniermomenten die maken dat mensen gaan zeggen ‘toen was het anders’.
Bijv. Vaak kom je uit op de oorlog, die heeft heel erge stress veroorzaakt in families.
Spanningsvelden doorheen de stromingen
• Individu versus systeem
• Positie van de therapeut binnen het systeem
à Moet ik mij hiërachisch opstellen of een deel van het gezin worden?
1
,Positionering
• Gezinsleden: wanneer het gezin binnen komt beginnen observeren: wie kijkt naar wie, wie antwoordt als eerst,
wie zit naast wie, ...
• Familieden: uit het gezin, andere generaties, over wie wordt er gesproken, ...
• Overleden familieleden/gezinsleden
• Toekomstige familieleden/gezinsleden
• Therapeut: hij zit er ook met zijn achtergrond en omstandigheden van zijn leven. Wat mensen in een therapie
gaan brengen kan soms voor de therapeut ook confronterend zijn. Het kan gaan over wat ze zeggen maar ook
hoe ze iets zeggen. Als een therapeut ineens beseft dat een bepaald onderwerp niet voorkomt in zijn therapie
kan het zijn dat hij het onbewust aan het negeren is.
• Continu proces van balanceren en zoeken doorheen de verschillende stromingen en in jouw therapieën.
• INTRA-INTER van zowel familie als therapeut.
Millon, p. 16
‘Personality is about how they [characteristics] intermesh and work together. Occasionally, you may hear
someone say that personality is really just biological, or really just cognitive, or really just psychodynamic.
Do not believe them.
The explicit purpose of a perspective is to expose different aspects of a single phenomenon for study and
understanding. A single element cannot be made to stand for the whole.’
Flow
• Een (familie)therapie ontstaat, groeit en ontplooit zich.
• Een (familie)therapie is gebaseerd op hoe iedereen ingespeeld geraakt op elkaar en samenwerkt.
• Iedere familie maar ook iedere sessie doet beroep op andere mogelijkheden van de therapeut.
à Je moet durven surfen op de flow van het gezin.
Flow – familiecodes – gendercodes
• Familiecodes: familierituelen/gewoontes/taalgebruik (magic question).
à Magic question = moest het beter gaan met jullie, waar zouden jullie dat dan aan zien?
à Mensen kijken dan vooral naar taken in de toekomst, je moet het samen met hen verkleinen naar kleine
stapjes.
• Gendercodes: doen-praten (animus/anima).
à Animus = bv. olie verversen van de auto: heel mannelijk, zo laten zien dat je iemand graag ziet.
• Niveau van communicatie: verbaal-non-verbaal (expliciet/impliciet).
• Gezinscycli: trouwen, huis kopen, kinderen krijgen, ... ook hier toneel van verschuivingen.
Systeemtherapie – blik op het geheel
Risico: waar is het individu?
2
,Gezin dat me de basis van systeemtherapie leerde
“Expertise is largely acquired not only by sustained practice but by receiving feedback that helps you understand
your technical errors and misguided decisions” (Groopman, 2008, p. 21)
à Een echte expertise is weinig gebaseerd op kennis en jarenlange ervaring als je niet durft te kijken naar wat je
goed hebt gedaan of niet en waarom.
Voorbeeld: sessie 1 individuele stemmen
• Vader: “telkens wanneer hij zegt dat er niets aan de hand is, weet ik dat er wel iets aan de hand is, maar hij
wil er gewoon niet over spreken”
• Zoon: “als hij vraagt wat er niet goed gaat of hoe het gaat met me, is hij eigenlijk niet geïnteresseerd”
• Moeder: “het is hier fijner zonder mij, ze doen maar, niets van wat ik doe of voorstel wordt geapprecieerd”
• Dochter: “Zolang ze iets tegen mijn vriendje heeft, wil ik niets met haar te maken hebben”
Sessie 1: what went well and what went wrong...
• Vader: “telkens wanneer hij zegt dat er niets aan de hand is, weet ik dat er wel iets aan de hand is, maar hij
wil er gewoon niet over spreken”
• T naar zoon: “Dan vraag ik me meteen af, is dat zo?”
à Zoon wordt geviseerd, je gaat mee in het conflict en versterkt het.
• Moeder: “het is hier fijner zonder mij, ze doen maar, niets van wat ik doe of voorstel wordt geapprecieerd”
• T (na kort in te gaan op dit gevoel van buitengesloten zijn): “wanneer ik je zo hoor vertellen, vraag ik me af of
dit iets is wat je kent van vroeger, het gevoel er niet bij te horen, dat de anderen beter zijn zonder jou?”
à Er is nog geen veiligheid, het is te vroeg.
• Zoon: “als hij vraagt wat er niet goed gaat of hoe het gaat met me, is hij eigenlijk niet geïnteresseerd”
• T naar zoon: “begrijp ik het goed dat je bang bent dat je vader niet in je geïnteresseerd is?”
• Zoon: “dat is gewoon zo”
• T: “je bent daar wel heel zeker van, je kent hem natuurlijk ook beter dan ik, maar vind je het goed dat ik het
hem eens vraag?”
à Ik ging te snel en uit angst niet voor iedereen goed te kunnen doen ging ik door te joinen met de ene, de andere
viseren. Ik deed aan meerzijdige partijdigheid op een paradoxale wijze… Ik erkende niemand want ik werd nerveus
van hoe iedereen de situatie leek te blokkeren en mijn “gehandicapte” manier om toch empathie te tonen was
door de uitgesproken vijand te viseren…
à “Ik ging mee met het systeem en was tegen het individu”: je moet tegen het systeem ingaan en het individu
ondersteunen.
• “Wat ik prachtig vind aan jullie is hoe eerlijk jullie allemaal zijn, die eerlijkheid is wat jullie verbindt en dat
maakt dat jullie ook de moeite hebben gedaan om allemaal tot hier te komen. Ieder met zijn stukje
kwaadheid.”
à Maar … Er wrong iets… ik was niet overtuigd van mijn woorden … lag het aan hun blik? Werd ik besmet door
de paradoxale manier van communiceren? In die zin dat wanneer ik iets zei dat ik niet zeker was dat het ook zo
aankwam? Vergiste ik me?
à “Ik zeg altijd eerlijk mijn gedacht, eerlijk duurt het langst.” Maar wat is dat eerlijk?
à “Eerlijk” je idee zeggen is één ding, maar eerlijk een “afgetoetste idee” zeggen is iets anders. Het tweede toont
dat het een idee is die inhoudt dat je de andere gehoord hebt.
o Pseudo-eerlijkheid
o Afgetoeste eerlijkheid
à Eerlijkheid is niet alleen eerlijk “zeggen” maar ook eerlijk “luisteren”.
à Eerlijk luisteren = actief luisteren = basisassumptie voor correcte diagnose.
“If you listen to the patient, he is telling you the diagnosis” -William Osler (Canadese arts, 1849-1919)
3
, Sessie 2
Vorige keer zei ik jullie dat ik het zo apprecieerde hoe eerlijk jullie zijn. Langs de andere kant voelde ik ook dat ik
niet goed wist waar te beginnen en wat vast zat om aan de slag te gaan. Met verder na te denken, vraag ik me af of
ik me vergist heb. Misschien zijn jullie niet altijd eerlijk in de echte zin van het woord en hebben jullie je een
“pseudo-eerlijkheid” aangeleerd – ik zal jullie meteen uitleggen wat ik daarmee bedoel, tenzij dat bij jullie reeds
gedachten oproept die je wil delen?”
• Vader: “telkens wanneer hij zegt dat er niets aan de hand is, weet ik dat er wel iets aan de hand is, maar hij
wil er gewoon niet over spreken”
• T: “Kan je me een voorbeeld geven van zo een situatie?”
Geeft vb:
• T: “dus wanneer jouw zoon zegt dat er niks aan de hand is, hoor jij dat er wel iets aan de hand is en dat hij er
niet over wil spreken. Ik begrijp dat niet helemaal, wat er tussen jullie op die momenten aan de hand is.
Zouden jullie daar nu eens over willen praten, jullie twee als vader en zoon?”
Als therapeut helpen om mee stil te staan bij en trachten te begrijpen hoe en wanneer gezinsleden stoppen met
nadenken over elkaars intenties, over elkaars gedrag!
à Wanneer je iets van twijfel voelt er meteen op in gaan, eerlijk zeggen en vragen voor meer info.
Verschil tussen de sessies
Sessie 1: Sessie 2:
1. Ik was aan het werk 1. Zij zijn aan het werk
2. Geen tijd om na te denken 2. Tijd om na te denken en gepast te interveniëren
3. Geen inzage in de dialoog wat gevoel van chaos en 3. Je kan bijsturen in de huidige dialoog door
verloren zijn creëert continu de onduidelijkheden te belichten
“ik versta dat niet”
“ik begrijp dat niet”
“kan je mij dat uitleggen?”
Het concept mentaliseren
= jezelf zien door de ogen van een ander.
• Voor het eerst beschreven door Fonagy en zijn medewerkers in 1991.
• Is een specifiek menselijk vermogen om het eigen handelen en dat van een ander te kunnen interpreteren als
intentioneel en dus aangedreven door allerlei mentale toestanden, zoals gedachten, gevoelens, intenties,
angsten, wensen en verlangens, hallucinaties, stemmen enz.
• De moeite die we doen om dit alles te omvatten.
• Mentaliseren: het stilstaan bij en voeling nemen met de innerlijke mentale wereld (denken en voelen) van:
o Jezelf
o De ander
o Hoe deze innerlijke werelden in de wederkerigheid werken
• Voeling nemen met eigen mentale toestanden en met mentale toestanden van anderen als betekenisvol
vertrekpunt van interactie.
• Is het vermogen tot reflectie (= reflectieve functie) op de eigen (ook pijnlijke!) innerlijke wereld en op deze
van anderen en hoe beide werelden elkaar wederkerig beïnvloeden.
• Het proces van mentaliseren speelt zich altijd af in de interactie tussen mensen en is onderhevig aan fouten.
• Bij intense emotie blokkeert bij iedereen het mentaliseren.
• Het mentalisatieproces is verborgen en speelt zich af in de black box van elke deelnemer in de interactie.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ByElen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.56. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76747 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now