Praktisch verbintenissenrecht hoofdstuk 4: Verbintenissen.
Paragraaf 4.1 Verbintenissen.
Paragraaf 4.1.1 Begripsbepaling.
De wet geeft geen definitie van het begrip verbintenis. Een verbintenis kan niet zomaar uit het niets
ontstaan, er moet in beginsel een wettelijke grondslag zijn.
Een verbintenis is een rechtsrelatie tussen twee personen, waarbij de ene partij (de schuldenaar)
verplicht is om een prestatie te leveren, terwijl de andere partij (de schuldeiser) hier recht op heeft.
Een van de kenmerken van een verbintenis is dat de nakoming ervan kan worden afgedwongen (art.
3:296 lid 1 BW).
Paragraaf 4.1.2 Ontstaan van een verbintenis.
Een verbintenis kan voortvloeien uit verschillende bronnen:
- Overeenkomst
Meerzijdige rechtshandeling (art. 6:213 lid 1 BW).
Voorbeelden: koopovereenkomst of arbeidsovereenkomst.
- Onrechtmatige daad
Verplichting om schade te vergoeden (art. 6:162 BW)
- Andere bronnen
Zaakwaarneming: het behartigen van de belangen van een ander.
Onverschuldigde betaling: een prestatie die zonder rechtsgrond heeft plaatsgevonden.
Ongerechtvaardigde verrijking: verrijking ten koste van een ander, zonder rechtsgrond.
Paragraaf 4.1.3 Redelijkheid en billijkheid.
Op grond van art. 6:2 BW zijn de schuldeiser en de schuldenaar verplicht zich jegens elkaar te
gedragen volgens de eisen van redelijkheid en billijkheid.
In hoofdstuk 2 definieerden we de redelijkheid en billijkheid als maatstaven van ongeschreven recht,
waarmee wordt aangeduid dat iets als redelijkheid en rechtvaardig wordt beschouwd.
Paragraaf 4.2 Pluraliteit van schuldenaren en schuldeisers.
In veel gevallen zijn bij een verbintenis slechts 1 schuldenaar en 1 schuldeiser betrokken. Er kan ook
echter sprake zijn van pluraliteit van schuldenaren en van schuldeisers. Dat wil zeggen dat er twee of
meer schuldenaren en/of twee of meer schuldeisers zijn.
Paragraaf 4.2.1 Meerdere schuldenaren.
Art. 6:6 BW tot en met art. 6:14 BW hebben betrekking op de pluraliteit van schuldenaren.
Hoofdregel pluraliteit (art. 6:6 lid 1 BW): zijn er meerdere schuldenaren die de uit een verbintenis
voorvloeiende prestatie moeten leveren, dan moeten zij ieder een gelijk deel leveren (de prestatie
moet dan wel deelbaar zijn).
Wanneer meerdere schuldenaren hoofdelijk verbonden zijn, dan heeft de schuldeiser tegenover elk
van deze schuldenaren recht op nakoming van de gehele prestatie (art. 6:7 lid 1 BW).
1
, De wijze waarop hoofdelijke schuldenaren moeten bijdragen in het voldoen van de prestatie wordt
ook de bijdrageplicht genoemd (art. 6:10 BW).
- Betekenis: wanneer een hoofdelijke schuldenaar meer bijdraagt dan waartoe hij is
gehouden, dan kan hij zijn medeschuldenaren hiervoor aanspreken.
1. Hij kan verhaal halen.
2. De schuldenaar kan een van de medeschuldenaren voor het geheel aanspreken, die
vervolgens bij de anderen weer verhaal kan halen (art. 6:10 lid 2 BW)
Er bestaat dus onderlinge verhaalsmogelijkheid die we met de term regres aanduiden.
Paragraaf 4.2.2 Meerdere schuldeisers.
In art. 6:15 BW komt de pluraliteit van schuldeisers aan bod.
Hoofdregel: zijn er meerdere schuldeisers, dan heeft elke schuldeiser in beginsel een zelfstandig
vorderingsrecht. Dat wil zeggen dat elke schuldeiser recht heeft op een gedeelte van de prestatie wat
gelijk is aan het gedeelte dat de andere schuldeisers krijgen.
Wanneer een prestatie ondeelbaar is of wanneer het recht op een prestatie in een gemeenschap
valt, dan hebben de schuldeisers gezamenlijk één vorderingsrecht (art. 6:15 lid 2 BW).
Paragraaf 4.3 Natuurlijke verbintenissen.
Tot nu toe hebben we ons beziggehouden met verbintenissen die uit de wet voortvloeien en in
rechte afdwingbaar zijn. Hiernaast bestaat de natuurlijke verbintenis, die is niet afdwingbaar (art. 6:3
lid 1 BW).
Hieruit volgt dat de mogelijkheid om nakoming af te dwingen (art. 3:296 lid 1 BW) geen betrekking
heeft op een natuurlijke verbintenis.
Paragraaf 4.4 Alternatieve en voorwaardelijke verbintenissen.
Paragraaf 4.4.1 Alternatieve verbintenissen.
De alternatieve verbintenis wordt gedefinieerd in art. 6:17 lid 1 BW.
Dit artikel bevat de volgende voorwaarden:
1. Er is een keuze uit meerdere prestaties.
2. De schuldenaar is verplicht tot het leveren van een van deze prestaties.
3. Welke prestatie wordt geleverd wordt bepaald door de schuldenaar, de schuldeiser of een
derde.
In de meeste gevallen hebben schuldenaar en schuldeiser met elkaar afgesproken wie mag bepalen
welke prestatie door de schuldenaar geleverd moet worden, ook wel keuzebevoegdheid genoemd.
Vanaf het moment dat er gekozen is welke prestatie geleverd moet worden, is de alternatieve
verbintenis een gewone verbintenis geworden (art. 6:18 BW).
Volgens art. 6:19 lid 1 BW kan het keuzerecht komen te vervallen. Als de keuzebevoegde niet binnen
een redelijke termijn heeft gekozen, dan gaat de bevoegdheid over naar de andere partij.
Paragraaf 4.4.2 Voorwaardelijke verbintenissen.
In art. 6:21 BW tot en met art. 6:26 BW zijn regels opgenomen over voorwaardelijke verbintenissen.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lottediepmaat. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.57. You're not tied to anything after your purchase.