Studie van sociaal werk - samenvatting 2021 - 2022
DEEL 1: WAT IS SOCIAAL WERK
HOOFDSTUK 1 – INLEIDING
INLEIDING IN HET SOCIAAL WERK
DIMENSIES VAN HET SOCIAAL WERK:
Sociaal werk bestaat uit 3 dimensies:
‣ Als werkveld → focus op opdeling/organisatie van het sociaal werk in sociale voorzieningen
o vb. werkveld ‘jeugdzorg en jeugdwerk’, werkveld ‘gezin en opvoedingsondersteuning’,
werkveld ‘maatschappelijke dienstverlening’, …
‣ Als beroep → focus op de (gediplomeerde) sociaal werker → “wat moet ik doen?”, “welke
handelingen?”, …
‣ Als wetenschap → focus op de wetenschappelijke studie van de sociale interventies /
tussenkomsten (sociale interventies = de kern van de wetenschap van sociaal werk!)
o Sociaal werk is een handelingswetenschap: ze probeert niet alleen om de
werkelijkheid te verstaan of te begrijpen maar het bestudeert het tussenkomen (of ‘de
interventies’) in die werkelijkheid
o Sociaal werk is een sociale wetenschap: sociaal werk bestudeert het sociale handelen,
onderzoekt en doet aan theorievorming
o “wie wordt er geïntervenieerd?”
o “wanneer wordt er geïntervenieerd?”
o “hoe wordt er geïntervenieerd?”
o “op welke gronden?”
ENKELE FEITEN:
‣ Sociaal werk is zo’n 100 jaar oud (modern sociaal werk)
‣ Vooral een geschiedenis met vrouwen binnen het sociaal werk
‣ International wijd verspreid beroep
‣ Enkele grondleggers binnen sociaal werk: Jane Addams, Mary Richmond, Alice Salomon,
Maria Baers, Gerda De Bock
o Jane Addams (VS, eind 19e – begin 20e eeuw): basis / methodieken ontwikkeld i.v.m.
sociale cohesie en gemeenschapsvorming
o Mary Richmond (VS): focus op individuele hulpverlening, casework
o Alice Salomon (Duitsland, Joodse afkomst): eerste opleiding rond sociaal werk
opgestart
o Maria Baers (Antwerpen): engagement rond katholieke vrouwenbeweging, sociaal
werk opgebouwd als een professionele opleiding
o Gerda De Bock (Gent): oprichtster van de opleiding sociaal werk, Stedelijk Instituut
voor Sociale Studies (Gent) in 1950, hulpverlening aan kinderen/jeugd
1
,Studie van sociaal werk - samenvatting 2021 - 2022
SOCIAAL WERK ALS SOCIALE PRAKTIJK
‣ Sociaal werk is een beroep, een werkveld en een wetenschap met een eigen kennisgeheel
‣ Sociaal werk kan getypeerd worden als een sociale praktijk
‣ Eigen taal, eigen spelregels, vaardigheden en competenties
vb. probleem: spijbelen
· Beroep: een sociaal werker zal anders kijken naar het probleem dan een criminoloog, een
psycholoog, een onderwijskundige, etc.
o Een sociaal werker zal eerder kijken naar de sociale contexten
· Werkveld: naar welke werkvelden kan het probleem gaan?
· Wetenschap: hoe gaan wetenschappen om met het probleem?
2
,Studie van sociaal werk - samenvatting 2021 - 2022
HOOFDSTUK 2 - WAT IS SOCIAAL WERK?
2.1. OP ZOEK NAAR EEN DEFINTIE:
DE INTERNATIONALE DEFINITIE VAN 2000:
“The social work profession promotes social change, problem solving in human relationships and the
empowerment and liberation of people to enhance wellbeing. Utilising theories of human behaviour and social
systems, social work intervenes at the points where people interact with their environments. Principles of human
rights and social justice are fundamental to social work.”
“De sociaal werker bevordert sociale verandering, probleemoplossingen in intermenselijke
relaties, ‘empowerment’ en bevrijding van mensen met het oog op het bevorderen van hun
welzijn. Door gebruik te maken van theorieën over menselijk gedrag en sociale systemen
intervenieert sociaal werk daar waar mensen met hun omgeving in interactie treden.
Mensenrechten en sociale rechtvaardigheid zijn in het sociaal werk essentieel.”
Interventies: kunnen begrepen worden op 2 verschillende manieren
‣ Sociale interventies: sociaal werk als expert die van buitenaf een oplossing voorstelt
→ technische professionalisering : focus op de deskundigheid van de professional
o vb. interventies als tussenkomst in de leefsituatie van mensen, in relaties tussen mensen en in
de relaties tussen mensen en hun omgeving
‣ Tussenkomen in sociale probleemsituaties: sociaal werk heeft geen experten rol, wel een
dialoog tussen partijen met aandacht voor de context en historiciteit
→ normatieve professionalisering : focus op de waarden/normen die achterliggend zijn op
het probleem
o Samenwerken met de cliënt → zoeken naar partnerschap met cliënt
o Verband met sociale probleemdefiniëring
o Verband met sociaal werk als handelingswetenschap
‣ Afhankelijk van hoe men naar het probleem kijkt, zijn er verschillende interventievormen:
o vb. spijbelen: kan een individueel probleem zijn (concentratieproblemen, niet willen de regels
volgen, …) → individuele interventie
o vb. spijbelen: kan ook een sociaal probleem zijn afh. van de context (vb. problemen in
thuissituatie, etc.) → algemene sociale interventie met de omgeving
3
, Studie van sociaal werk - samenvatting 2021 - 2022
DE NIEUWE GLOBALE DEFINITIE VAN 2014:
“Social work is a practice-based profession and an academic discipline that promotes social change and
development, social cohesion, and the empowerment and liberation of people. Principles of social justice, human
rights, collective responsibility and respect for diversities are central to social work. Underpinned by theories of
social work, social sciences, humanities and indigenous knowledge, social work engages people and structures
to address life challenges and enhance wellbeing.”
“Sociaal werk is een praktijkgebaseerd beroep én een academische discipline die sociale
verandering en sociale ontwikkeling promoot, evenals sociale cohesie en de empowerment en
bevrijding van mensen. Principes van sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve
verantwoordelijkheid en respect voor diversiteiten staan centraal in het sociaal werk.
Onderbouwd door theorieën van sociaal werk, de sociale en de humane wetenschappen en
door lokale kennis, engageert sociaal werk mensen en structuren om de uitdagingen van het
leven aan te gaan en het WELZIJN te verhogen.”
VAN 2000 NAAR 2014:
Vraag 1: waarom bestaat sociaal werk?
Er zijn 3 algemene doelen (in de definitie van 2014):
‣ Bevorderen van sociale verandering en ontwikkeling
(vb. kansarmoede, multicultureel samenleven, omgaan met sociale media, …)
‣ Sociale cohesie verschijnt als doel, terwijl probleemoplossing in intermenselijke relaties
verdwijnt
‣ Empowerment en bevrijding van mensen (blijft onveranderd)
In 2000: 1 finaliteit In 2014: 2 finaliteiten
· Het welzijn van mensen bevorderen!! · Het welzijn van mensen bevorderen
· De uitdagingen van het leven aangaan
“bevorderen” → eerder nadruk op het proces dan op het product
Doel: leerprocessen op gang trekken!
Vraag 2: Hoe gaat sociaal werk dat bereiken?
Om die doelen te bereiken → nood aan kennis!
‣ Kennis over menselijk gedrag en sociale systemen
‣ Theorieën van sociaal werk, de sociale en de humane wetenschappen en door lokale kennis
Sociaal werk is een academische discipline + indigenous (= meer dan alleen de wetenschappen als
bron)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mirandaopstal. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.90. You're not tied to anything after your purchase.