Summary
Samenvatting Deontologie
- Course
- Institution
Dit is een samenvatting van het vak deontologie waarin alles staat wat je moet kennen voor het examen.
[Show more]
Seller
Follow
merelvanhove
Content preview
Academiejaar 2021 - 2022Deontologie
Professionele bachelor in de orthopedagogie
Merel Vanhove
,Deontologie 1
,INHOUDSOPGAVE
inleiding............................................................................................................................................................................4
communicatieve rationaliteit .....................................................................................................................................4
deel 1: privacy en vrijheid ...............................................................................................................................................5
inleiding .......................................................................................................................................................................5
oorsprong en wettelijke verankering ........................................................................................................................5
juridische kijk ...............................................................................................................................................................6
privacy als mensenrecht .........................................................................................................................................6
dimensies van privacy .............................................................................................................................................6
belgische privacywetgeving....................................................................................................................................7
De GDPR...................................................................................................................................................................7
beginselen van gegevensverwerking.................................................................................................................7
rechten en plichten.............................................................................................................................................9
principieel verwerkingsverbod ....................................................................................................................... 10
geïnformeerde toestemming .............................................................................................................................. 11
handelings- en wilsbekwaam .......................................................................................................................... 12
grenzen aan autonomie?................................................................................................................................. 13
andere onderbouwende wetten......................................................................................................................... 14
beeldmateriaal ..................................................................................................................................................... 14
(bewakings)camerawetgeving ........................................................................................................................ 15
privacyvrijheid .......................................................................................................................................................... 16
privacy als breed en radicaal concept ................................................................................................................ 16
de emancipatorische kracht van privacy ............................................................................................................ 17
conclusie ................................................................................................................................................................... 17
deel 2: discretie en vertrouwen .................................................................................................................................. 18
inleiding .................................................................................................................................................................... 18
discretieplicht en ambtsgeheim.............................................................................................................................. 19
spreekplicht .......................................................................................................................................................... 20
gevolgen van een schending ............................................................................................................................... 20
beroepsgeheim (art. 458 SW) ................................................................................................................................. 21
“Alle (…) personen die kennis dragen van geheiemen die hun zijn toevertrouwd” ....................................... 22
noodzakelijke vertrouwensfunctie ................................................................................................................. 22
toevertrouwde geheimen ............................................................................................................................... 22
“uit hoofde van beroep”...................................................................................................................................... 23
de maatschappelijke relevantie van beroepsgeheim.................................................................................... 23
“uit hoofde van de staat” .................................................................................................................................... 24
Deontologie 2
, “… en deze (geheimen) bekendmaken … worden gestraft …” ......................................................................... 25
absolute interpretatie als voorwaarde voor een dicretionaire ruimte ............................................................ 25
wettelijke uitzonderingen op het beroepsgeheim ................................................................................................ 26
zwijgrecht/spreekrecht........................................................................................................................................ 27
getuigenis in rechte (art. 458 SW) .................................................................................................................. 27
spreekrecht........................................................................................................................................................... 28
noodtoestand................................................................................................................................................... 28
artikel 458bis SW ............................................................................................................................................. 28
artikel 458ter SW ............................................................................................................................................. 30
spreekplicht .......................................................................................................................................................... 30
ambtelijke en private aangifteplicht (art. 29 en 30 Wb Sv) .......................................................................... 30
schuldig hulpverzuim (art. 422bis) ................................................................................................................. 32
functionele invullingen van het beroepsgeheim bij samenwerking..................................................................... 33
samenwerking als realiteit .................................................................................................................................. 33
gedeeld beroepsgeheim ...................................................................................................................................... 34
gezamenlijk beroepsgeheim ............................................................................................................................... 34
instemming van de cliënt .................................................................................................................................... 34
discretieplicht of beroepsgeheim? ......................................................................................................................... 35
vergelijking beroepsgeheim – discretieplicht .................................................................................................... 35
discretieplicht en/of beroepsgeheim: 4 scenario’s ........................................................................................... 36
Deontologie 3
,INLEIDING
COMMUNICATIEVE RATIONALITEIT
Uitgangspunt: standpunt wordt gevormd door het gebruik van argumenten uit verschillende werelden
(objectieve, intersubjectieve en subjectieve)
➔ Professioneel of beroepsethisch kompas
Sociologische kijk: - Objectieve wereld: feiten
oriëntatie in de - Concrete realiteiten: individuele en algemene belangen staat tov elkaar
breedte - Praktijkwerker handelt vanuit positie en vanuit een door maatschappij, organisatie en cliënt
meegegeven mandaat
- Belangen en partijen in kaart brengen
- Micro-, meso- of macro-niveau
- Positie toegewezen of verworven
→ sociale status en verwachtingen van de omgeving, rechten en plichten (rolverwachting)
→ ook bepaald door andere spelers
- Ontstaan vol loyaliteits- en rolconflicten → inzicht krijgen: sociaal systeem in kaart brengen
- Mandaat: finaliteit + bakent af wat je mag doen
- Sociaal probleem: 3 partijen
o Micorniveau (cliëntsysteem)
o Mesoniveau (organisatieperspectief)
o Macroniveau (maatschappij)
- Argumenten zijn consequentialistisch → onderscheiden en afwegen van belangen tot elkaar
Juridisch kijk: - Intersubjectieve wereld
oriëntatie in de - Principes die we met meerdere mensen hebben afgesproken
hoogte - Wetten, regels en principes kunnen argument zijn in professionele legitimatie
- Genormeerde context: SAW normen, gedragsregels sommige geformaliseerd in wetten →
wettelijk kader geeft standaard
- Rechtsregel zal nooit ethisch probleem oplossen
→ kader een plaats geven in eigen overwegingen
- Tegenstrijdige gedragsvoorschriften?
- Discreditionaire ruimte
- Argumenten zijn deontologisch → er wordt uitgegaan van principes die als rechtvaardig worden
beschouwd omdat ze opgaan voor meerdere mensen (intersubjectieve overeenstemming) en in
het algemeen belang zijn
o Ook principe van gelijkheid: iedereen gelijk voor de wet
Ethische kijk: - In kaart brengen van feiten en partijen, met mogelijke loyaliteits- of rollenconflicten, normen
oriëntatie in de met mogelijks tegenstrijdige voorschriften → maakt duidelijk dat je soms voor keuzes kan
diepte worden geplaatst
- Ethische argumenten zijn postconventioneel: gaan voorbij aan wat afgesproken is, wat we
gewoon zijn
o Stelt procedures en regels kritisch in vraag
o Evenwicht tussen eigen belang, dat van anderen en algemene
- Zorgethisch perspectief
o Vertrekt van betrokkenheid: practice wisdom – buikgevoel (gegrond in concrete
realiteit)
o Erkenning SAW niet waardenvrij → richtinggevende waarden soms in conflict
- Argumenten zijn waarachtig: kunnen we geloven wat iemand zegt?
o Subjectief en persoonlijk
o Waarden kunnen uit diverse bronnen komen
o Waarden abstracte voorstelling dus vaak algemeen aanvaard
o Brede consensus waarden = principes
o UVRM: aantal waarden als universeel geldend verklaard → principes
o Waarden lijden soms tot juridisering (omzetten van waarden in legale normen)
o Niet streven naar de definitie van waarde → in dialoog tot intersubjectieve
overeenstemming
o Waarden zijn meer-zinnig: iedereen vult deze naar eigen inzicht in
Deontologie 4
,DEEL 1: PRIVACY EN VRIJHEID
INLEIDING
Privacy
- Omschreven als complex begrip zonder eenduidige betekenis
- Datgene wat enkel tot jezelf behoort, de informatie die je een ander ontzegt
o Persoonlijke vrijheid om te gaan en staan waar je wil
o Een plek voor jezelf en de vrijheid om te ontdekken wat je wil zeggen
- Individueel recht
o Recht om geen last te hebben van anderen en ongestoord te leven
o Relativering van privacy…
- Breed scala aan waarden en overtuigingen achter privacy → draagt bij aan complexiteit en
gefundeerdheid van het begrip
o Inbreuken privacy gezien als aantasting zelfstandigheid, integriteit en autonomie
- Belangrijk letter van de wet te kennen en geest van de wet te begrijpen
OORSPRONG EN WETTELIJKE VERANKERING
Allereerste onderbouwde omschrijving van notie privacy
- Warren en Brandeis
Negatieve invulling van
- ‘the right to be let alone’
vrijheid
- Privéleven of persoonlijke levenssfeer
- Basis voor principe van onschendbaarheid van de persoonlijkheid: het ➔ ‘Afwezigheid’
kan niet de bedoeling zijn dat iemands naam, foto of opinie ongevraagd ➔ Geen last
gebruikt of misbruikt worden hebben van
Privacy juridiseren anderen
➔ Vrij zijn van …
- Aanleiding door opkomst van de pers
- Eind 19 de eeuw werd private rust hierdoor bedreigd <-> Positieve invulling
- Nieuwe technologieën zoals fototoestellen, … van vrijheid
Discussies rond privacy ➔ Aanwezigheid
- ste
Eind 20 eeuw in stroomversnelling door informatie-en ➔ Vrijheid van
communicatietechnologieën meningsuiting
o Schrikbeeld ‘Big brother is watching you’ nooit verdwenen ➔ Vrij zijn om …
- Op dit moment ontstaat ook wetgeving om privacy en persoonsgegevens
Vrijheid pas
te beschermen
betekenisvol als zowel
o In belgië privacywetgeving 1992 + als - ingevuld
▪ Spanningsveld tussen privé en privaat blijft zeker
bestaan (zeker door internet)
Maatschappelijke ontwikkelingen zorgen er soms voor dat privacy onder druk komt te staan van collectief
belang
- Onder mom van veiligheid of volksgezondheid deel van privacy afstaan in belang van ons allemaal
- Opkomst bewakingscamera’s, (ethische) profilering, elektronische vingerafdruk en biometrische
databanken, opsporings- en afluistertechnieken, …
Deontologie 5
, Mensen stemmen vaak in met privacybeperkende maatregelen als algemeen belang op spel staat
- Groeiende tolerantie en grotere bereidheid om privacy op te geven- of om te eisen dat anderen dat
doen
- ‘ik heb toch niks te verbergen’
o Jawel, je hebt altijd iets te verbergen
o Zonder privacy besta je niet: vermogen om zelf te bepalen wat onbelicht blijft van jezelf
- Beschermen van privacy is principiële discussie
Privacy op individueel niveau
- Steeds relatiever
- Meestal snel emailadres zomaar geven, cookies aanvaarden zonder deze te lezen, gebombardeerd
worden met advertenties
- Deel van persoonlijke informatie wordt ingewonnen door mediagiganten
o Gratis applicaties aanbieden die onmisbaar zijn geworden + ondertussen grenzen aftasten in
verzamelen van onze gebruiksgegevens
▪ Digitale profielen en persoonsgegevens, big data
JURIDISCHE KIJK
PRIVACY ALS MENSENRECHT
Basisdefinitie Warren en Brandeis in 20 ste eeuw verder juridisch verankerd
Privacy is mensenrecht en ook in België herkent door inschrijving in grondwet
Recht op privacy
- Overheid en anderen, uitgezonderd wettelijke voorzieningen, mogen zich niet inlaten met wat je doet
in je privésfeer
- Privacy als juridisch concept niet afgebakend → geen scheidingslijn tussen publiek en privaat
o Zou vrijheidsbevorderende potentieel van concept ondermijnen
o Associatie privacy en vrijheid: onlosmakelijk verbonden met individuele vrijheid
tabel pagina 19
DIMENSIES VAN PRIVACY
Indeling zinvol (in rechtsleer)
- In discussie privacy vaak gereduceerd Rechtsleer: geheel van geschriften gewijd aan het recht
tot ‘informationele privacy’ door rechtsgeleerden
- Privacy is een radicaal (mensenrecht) - Functie rechtsleer interpreteren van wetgeving
en breed (meerdere dimensies)
en rechtspraak
concept
➔ Zelfstandige, niet bindende rechtsbron
Informationele Informatie over een persoon, zijn persoonlijke levenssfeer en de aanspraak van die
privacy persoon om ‘om naar eigen inzicht te bepalen wanneer, hoe en tot welke hoogte
informatie kenbaar wordt gemaakt aan anderen’
Communicatieve Communicatieve vrijheid en aangaan van communicatie (rationeel)
privacy ➔ Communicatiegeheim
Fysische en Individuele zelfbeschikking over lichaam en verstand
psychische privacy
Deontologie 6
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller merelvanhove. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.57. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
70055 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now