Dit document bevat al de informatie uit de cursus, hoorcollege's en boekje 'samen een de slag'. Deze samenvatting bevat alles wat je moet kennen voor de examens.
Orthopedagogische
handelingsplanning
Professionele bachelor in de orthopedagogie
Merel Vanhove
,Orthopedagogische handelingsplanning 1
,INHOUDSOPGAVE
1. methodisch handelen ................................................................................................................................ 6
wat is methodisch handelen? ........................................................................................................................ 6
visies die methodisch handelen illustreren............................................................................................. 6
werken met doelen ....................................................................................................................................... 7
plannen-uitvoeren-evalueren-bijsturen ......................................................................................................... 7
plannen..................................................................................................................................................... 7
uitvoeren .................................................................................................................................................. 8
evalueren .................................................................................................................................................. 8
bijsturen ................................................................................................................................................... 8
2. handelingsplanning binnen het hupverleningsproces ................................................................................. 9
inleiding ........................................................................................................................................................ 9
definitie ........................................................................................................................................................ 9
de plaats van handelingsplanning binnen het hulpverleningsproces ............................................................ 11
een cyclisch proces ..................................................................................................................................... 11
bespreking van de verschillende fasen van de regulatieve cyclus van handelingsplanning (Van Strien) ......... 12
fase 1: beeldvorming ............................................................................................................................... 12
fase 2: plannen: het formuleren van doelstellingen en opmaken van actieplannen .................................. 13
fase 3: het handelen/uitvoeren ............................................................................................................... 13
het evalueren .......................................................................................................................................... 14
een paradigmaomslag ................................................................................................................................. 14
cliënt- en netwerkbetrokkenheid bij het proces van handelingsplanning ..................................................... 15
voordelen en gevaren van handelingsplanning ............................................................................................ 16
3. handelingsplanning vanuit het Quality of Life denken .............................................................................. 17
inleiding ...................................................................................................................................................... 17
Kwaliteit van Bestaan versus kwaliteit van zorg ....................................................................................... 17
centrale waarden in VN-verdrag .............................................................................................................. 18
relatie tussen QOL en VN-verdrag ........................................................................................................ 18
Kwaliteit van Bestaan in kaart brengen – Personal Outcomes Scale (POS) ............................................... 19
ondersteuningsbehoeften meten – Supports Intensity Scale (SIS) ........................................................... 22
ontwikkelingen .................................................................................................................................... 25
5 trends die noodzaak duiden voor ontwikkeling van Supports Intensity Scale ..................................... 25
Person-Centered Planning (PCP) ............................................................................................................. 26
een persoonsgerichte ondersteuningsmethodiek (Input-Throughput-Output).......................................... 27
individuele ondersteuningsmethodiek ..................................................................................................... 28
verschillende actoren .......................................................................................................................... 30
Orthopedagogische handelingsplanning 2
, Persoonsgericht ondersteuningsproces bestaande uit 4 fasen, uit 1 of meerdere stappen.................... 30
tot slot (zie pagina 100-101: samen een de slag) .................................................................................. 34
onderzoek naar het gebruik van ondersteuningsplannen ............................................................................. 34
4. toepassingen van handelingsplanning...................................................................................................... 35
handelingsplanning bij personen met een ernstige meervoudige beperking - Vlaskamp............................... 35
personen met een ernstige meervoudige beperking ................................................................................ 35
planmatig werken bij mensen met een EMB: een uitdaging ..................................................................... 35
wat maakt planmatig werken bij personen met EMB zo moeilijk? ........................................................ 35
carla Vlaskamp: ‘Je hebt 1 visie nodig’ ................................................................................................. 35
nood aan een duidelijk gemeenschappelijk gedragen normatief uitgangspunt ..................................... 36
belang van ouders/ omgeving .............................................................................................................. 36
het opvoedingsprogramma (kinderen)/ ondersteuningsprogramma (volwassenen) – Vlaskamp ............... 36
persoonsbeeld = beeldvorming ............................................................................................................ 37
perspectief, hoofddoel en werkdoel = plannen .................................................................................... 38
activiteit en rapportage = uitvoeren/ handelen .................................................................................... 38
GAS (Goal Attainment Scale) = evalueren ............................................................................................. 38
wat vraagt dit van jou als begeleider ....................................................................................................... 39
wat levert het programma op, voor cliënt en begeleiders? ...................................................................... 39
voorwaarden........................................................................................................................................... 39
work in progress...................................................................................................................................... 39
casemanagement........................................................................................................................................ 40
verschillende benamingen....................................................................................................................... 40
verschillende sectoren en doelgroepen ................................................................................................... 40
definitie .................................................................................................................................................. 40
verschillende varianten van casemanagement ......................................................................................... 41
ontstaan en achtergrond ......................................................................................................................... 41
voorwaarden om aan casemanagement te doen ..................................................................................... 42
profiel van de casemanager ..................................................................................................................... 42
taken................................................................................................................................................... 42
vaardigheden ...................................................................................................................................... 42
basisfuncties van casemanagement ......................................................................................................... 43
assessment (Beeldvorming) ................................................................................................................. 43
planning (Plannen) .............................................................................................................................. 45
interventies (Uitvoeren) ...................................................................................................................... 45
monitoring (Uitvoeren – (tussentijds) evalueren) ................................................................................. 46
evaluatie (evalueren) ........................................................................................................................... 46
basisprincipes casemanagement ............................................................................................................. 47
Orthopedagogische handelingsplanning 3
, modellen van casemanagement .............................................................................................................. 47
makelaarsmodel .................................................................................................................................. 47
strenghts based-(casemanagement)model .......................................................................................... 47
assertive community treatment – Intensief Casemanagement ............................................................. 48
klinisch model ..................................................................................................................................... 48
het competentiemodel ............................................................................................................................... 49
historiek .................................................................................................................................................. 49
competentiemodel .................................................................................................................................. 49
competentiegericht werken voor wie of waar? ........................................................................................ 49
onderzoek Slot en Spanjaard ................................................................................................................... 50
wat is competentie (competent)? ............................................................................................................ 50
competentiemodel – balansmodel .......................................................................................................... 50
compentent ........................................................................................................................................ 50
balansmodel: 5 componenten (uit of in evenwicht).............................................................................. 51
draagkracht versus draaglast ............................................................................................................... 52
competentiemodel: de methodiek........................................................................................................... 52
competentie-analyse ........................................................................................................................... 52
strategieën .......................................................................................................................................... 52
uitgangspunten bij de meeste technieken binnen competentiemodel...................................................... 53
onderdelen die bij alle technieken terugkomen ....................................................................................... 53
interventies gericht op versterken of aanleren van vaardigheden ............................................................ 54
handelingsgericht werken binnen de onderwijscontext ............................................................................... 55
wat is handelingsgericht werken (HGW)?................................................................................................. 55
7 uitgangspunten .................................................................................................................................... 55
HGW is doelgericht.............................................................................................................................. 56
HGW gaat over wisselwerking en afstemming (transactioneel) ............................................................ 56
onderwijs- en opvoedingsbehoeften staan centraal ............................................................................. 57
leerkrachten maken het verschil, ouders doen er evenzeer toe ............................................................ 57
positieve aspecten van leerlingen, leerkrachten en ouders zijn van groot belang.................................. 57
de betrokkenen werken constructief samen ........................................................................................ 58
de werkwijze is systematische en transparant...................................................................................... 58
handelingsgerichte diagnostiek (HGD) → fasen ....................................................................................... 58
intakefase ........................................................................................................................................... 59
strategiefase ....................................................................................................................................... 60
onderzoeksfase (indien aanvullende informatie nodig) ........................................................................ 60
integratie/aanbevelingsfase................................................................................................................. 60
adviesfase ........................................................................................................................................... 61
Orthopedagogische handelingsplanning 4
, handelen en evalueren ........................................................................................................................ 61
internatonale classificatie van het menselijk functionerne of ICF-CY......................................................... 61
Orthopedagogische handelingsplanning 5
, 1. METHODISCH HANDELEN
WAT IS METHODISCH HANDELEN?
Methode → grieks ‘meta hodos’: de weg waarlangs, manier van handelen
- Handelen volgens vaste doordachte manier om een bepaald doel te bereiken
- Kritische vragen
o Voor wie en met wie handelen we?
o Waarom?
o Wat willen we bereiken?
o Wat moeten we doen om dit te bereiken?
Methodisch handelen
- Doelgericht handelen
o Gericht op ontwikkeling/ handhaving (behouden)
o Mensen met wie je werkt moeten er belang bij hebben
o Samen met cliënt en netwerk doel kiezen en nadenken hoe je dit kan bereiken
- Bewust handelen
o Je vraagt jezelf af welke invloed jouw gedrag op de ander heeft
o In bepaalde situaties direct handelen (intuïtief kan ook wel eens)
- Systematisch handelen
o Stap voor stap handelen
o Elke stap richting gewenste verandering dient verbonden te zijn met voorafgaande situatie
o Afvragen wat volgende stap is, welke hulpmiddelen of mensen je nodig hebt
- Procesmatig handelen
o Je voortdurend afvragen of je in richting van vooropgestelde doel werkt (alles volgens plan) of
je ergens moet bijsturen
➔ Bewust omgaan met kennis, inzichten en vaardigheden
Je stelt jezelf als begeleider telkens de vraag waarom je op ene manier met ene cliënt handelt en op andere
manier met andere cliënt
➔ Orthopedagogisch handelen vertrek vanuit een vraag van de cliënt
o Uit vraag doelstellingen halen → samen aan werken
o Voor elke handeling die we stellen moeten we zeggen waarom we deze stellen
VISIES DIE METHODISCH HANDELEN ILLUSTREREN
Ter Horst
- Problematische opvoedingssituatie (POS)
- De door betrokkenen ervaren uitzichtloze opvoedingssituatie waarin men niet slaagt zonder getrainde
hulp van buitenaf verandering te brengen
- Vraagt om actie
Kok
- Geen tekortkomen van kind maar gehele functioneren van kind en opvoedkundige actie
- Vraagstellingstype vraagt om actie
Orthopedagogische handelingsplanning 6
,Broekaert
- Totaliteit van opvoedingsgebeuren onderzoeken en doorgronden
- Handelen wordt als zinvol en doelmatig beschouwd
- Orthopedagogiek als handelingswetenschap
➔ Visies illustreren dat we steeds vertrekken van ons handelen met de cliënt (samen handelen) en hier
ook steeds naar moeten terugkeren
➔ Voortdurende wisselwerking tussen theorie en handelen
WERKEN MET DOELEN
Handelen afstemmen op vraag naar ondersteuning
- Eerste belangrijke vraag: ‘Wie is de persoon die je wenst te ondersteunen, wat is zijn vraag, hoe kan je
hem het best ondersteunen?’
o Intake gesprek: in hoevere kan aanbod voorziening een antwoord bieden op gestelde
ondersteuningsvraag
- Het begrip doelgroep betekent ‘die mensen, die we in ons werk be-doel-en te bereiken’
o doelgroep-analyse: beeld over doelgroep verhelderen, zodanig dat je bepaalde handelingen
passend bij doelgroep net wel stelt en andere niet
o Een groep mensen met gelijkaardige ondersteuningsbehoeften
- Belang van functionele relatie met doelgroep (afstand-nabijheid)
o Geen persoonlijke relatie
o Empathie tonen maar ook nodige afstand bewaren
➔ Niet de bedoeling om mensen in een vakje te plaatsen, elke persoon is uniek en vraagt in principe
geïndividualiseerde aanpak
PLANNEN-UITVOEREN-EVALUEREN-BIJSTUREN
Cyclus van orthopedagogisch handelen ≠ cyclus orthopedagogische handelingsplanning
PLANNEN
4 verschillende soorten plannen
- Instellingsplan/beleidsplan
o Beschrijft visie, missie doelstelling en werkwijze van voorziening
o Vb Hogent, groepswerkplan
- Afdelingsplan
o Gaat in op agogische doelen en werkzaamheden die op de afdeling plaats vinden om doel te
bereiken
o Vb opleiding Othopedagogie, klas
- Individueel handelingsplan
o Bedoelt voor individuele cliënt
- Activiteitenplan (individueel/groep)
o Beschrijft aanbod, doel en werkwijze van activiteiten
o Vaak verschillende keuzemogelijkheden die passen binnen de werking
Orthopedagogische handelingsplanning 7
, ▪ Keuze obv beginsituatie van cliënt
• Om wie gaat het? (doelgroep)
• Waarom vindt de activiteit of handeling plaats?
• Wat vindt er plaats? (welke handelingen)
• Hoe moet het gebeuren? (wie doet wat en op welke manier)
o Agogisch doel wordt omgezet in concrete werkdoelen
• Waar en waarmee vindt de activiteit plaats? (plaats, ruimte en middelen)
• Wanneer vindt de activiteit of handeling plaats? (tijdstip en duur)
o Noodzakelijk cliënt goed te informeren over praktische kanten van
de activiteit
UITVOEREN
Begeleidingsstijl van belang bij uitvoeren activiteit → Cliënt, activiteit of omstandigheid bepaald welke vorm
meest geschikt is
3 vormen van begeleidingsstijlen
- Autoritair
o Begeleider bepaalt alles
o Begeleider geeft aanwijzingen stap voor stap
o Begeleider verdeelt werk
o Begeleider doet zelf niet mee
- Democratisch
o Alles bepaald via groepsbeslissingen (begeleider helpt)
o Begeleider geeft grote lijnen aan en mogelijkheden om te kunnen kiezen
o Cliënten verdelen zelf werk en taken (overleg met begeleider)
o Begeleider doet mee als groepslid
- Laisser faire
o Veel vrijheid hulpvrager, weinig inbreng begeleider
o Begeleider geeft geen aanwijzingen
o Begeleider geeft geen taakverdeling
o Begeleider doet niet mee
EVALUEREN
Productevaluatie
- Na afloop van activiteit samen met de cliënt nagaan of je vooropgestelde doel effectief bereikt hebt
Procesevaluatie
- Alle aspecten van methodisch handelen onderzoeken
o Beginsituatie correct?
o Pasten doelen bij beginsituatie?
o Waren activiteiten goed gekozen?
o Rekening gehouden met onverwachte situaties?
BIJSTUREN
Conclusie toekomst: bijsturen methodisch handelen, beginsituatie, doelen of plan
Orthopedagogische handelingsplanning 8
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller merelvanhove. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.04. You're not tied to anything after your purchase.
