Hoofdstuk 24: Gentechnologie, GGO en
CRISPR
• GGO: Genetisch gemodificeerd organisme
→ Organisme dat nieuwe genetische info heeft door moderne biotechnologie, de manier
waarop is van nature niet mogelijk
• Recombinant DNA technologie: voordien → niet mogelijk ome aparte genen te bestuderen
→ Restrictie-enzymen + DNA-ligasen: knippen en aan elkaar zetten van DNA-fragmenten
→ Ligase: Maakt fosfordiësterbinding tussen 5’- en 3’-uiteinden
▪ Complementaire, kleverige eindjes van restrictiefragmenten
▪ Stompe eindjes (minder efficiënt)
→ Klonen: gewenst DNA geïnsereerd in vector1 →in grote hoeveelheid geproduceerd
→ Plasmiden: circulair DNA, zelf-replicerend
→ Plasmide met te bestuderen DNA: recombinant DNA molecule (bacterie deelt zich veel)
→ Kloningsvectoren: voor elk gastheersysteem specifieke vectoren
▪ Relatief klein
▪ ORI aanwezig
▪ Hoog aantal kopieën per cel
▪ Selecteerbaar merkergen bezitten (zoals antibioticumresistentie)
▪ Kloneringsplaats (vaak multicloningssite MCS of polylinker)
• Gen dat van organisme veranderd wordt: voorzien van geschikte expressiesignalen
→ Chimere genen: gemaakt door stukken DNA aan elkaar te zetten, bv.
▪ Coderende sequentie voor herbicideresistentiegen2 + plantenpromotor
▪ Coderende sequentie van menselijk insulinegen + bacteriële promotor, Shine
Dalgarno en transcriptieterminator (bacteriële)
• Uitschakelen genexpressie
→Via RNAi: expressie v/e dsRNA → dsRNA en overeenkomstig mRNA verknipt in siRNA
→ Mutatie inbouwen die gen volledig kan uitschakelen: knock-out
• Genome of gene editing: (zoals CRISPR-CAS3, ZFN4, TALEN5)
→ Vooraf gekozen sequentie in genoom knip geven die hersteld wordt door DNA-
herstelsysteem in de cel
→ ZFN: zinkvingernuclease + knip module v/e restrictie-enzym met DNA-bindingsdomein v/e
transcriptiefactoren => specifieke sequentie in genoom als doel
→ TALEN: TAL-transcriptiefactor + endonuclease
→ CRISPR: RNA-molecule herkent DNA, geassocieerd CAS-eiwit knipt op die plaats in
▪ CAS-enzym + gids-RNA-moleculen (bacterieel complex)
▪ Geknipte sequentie hersteld door enzymen, vaak kleine mutaties in herstelling
▪ Toevoeging overeenkomstig donor-DNA → exacte wijzigingen in genoom
→ Vb. chinees tarwe: (via TALEN) resistent tegen meeldauw
1
Zoals een plasmide (gemakkelijk via transformatie in bacteriën binnengebracht)
2
Codeert voor eiwit dat herbicide inactiveert
3
Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats
4
Zinkvingernucleasen
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ameliakirkov. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.