Dit is een volledige samenvatting van het vak Personen- en Familierecht, gegeven door Gerd Verschelden in de 3e bachelor rechten aan de Universiteit Gent. Deze samenvatting bevat een volledige uiteenzetting van alle gegeven lessen, inclusief bespreking van examenvragen en oefeningen.
Ik slaagde m...
Deel I: Verticale relaties (relatie tussen ouders en kinderen)
- Titel I: Afstamming (+ wettelijk erfrecht)
- Titel II: Adoptie
- Titel III: Beschermingsstatuten voor minderjarigen
- Titel IV: Beschermde meerderjarigen
Deel II: Horizontale relaties (relatie tussen gelijken/partners)
- Titel I: Huwelijk (+ primair en wettelijk secundair huwelijksvermogensstelsel)
- Titel II: Echtscheiding en scheiding van tafel en bed
- Titel III: Wettelijke samenwoning
- Titel IV: Feitelijke samenwoning
WERKVORMEN
Er zijn 3 specifiek casusgerichte hoorcolleges:
- Afstamming: casus 1 op het examen
- Wettelijke erfopvolging
- Vereffening/verdeling nalatenschap + wettelijk huwelijksvermogensstelsel: 1 grote casus op het
examen
EXAMEN
Het examen bestaat uit 2 casussen (afstamming + erfrecht en vereffening/verdeling wettelijk
huwelijksvermogensstelsel), juist/fout-vragen, kleine vraagjes, kolom met wetsbepalingen die je moet
invullen, … Je moet goed en snel met het wetboek kunnen werken! Het examen duurt 2 uur 20 min.
JUISTE AANPAK
- Memoriseer enkel het noodzakelijke: 70% staat in het wetboek
- Hanteer de syllabus als verdieping van de materie
- Werk met het wetboek
- Studeer ook toepassingsgericht
1
,DEEL I: VERTICALE RELATIES
2
,TITEL I: AFSTAMMING
HOOFDSTUK 1: ALGEMEEN
AFDELING 1: BEGRIP
Met het begrip afstamming wordt de oorspronkelijke afstamming bedoeld en niet de adoptieve afstamming (zie
later). Indien dit algemeen bekeken wordt, duidt dit op een relatie van bloedverwantschap; een vader is door
het bloed verbonden met zijn zoon en met diens zoon. In de algemene betekenis gaat het over bloedverwanten;
men ziet dit soms als bloedverwantschap in de juridische zin. Een juridisch vastgestelde afstammingsband
bestaat tussen bloedverwanten, maar het is belangrijk in te zien dat de biologische en de juridische afstamming
niet altijd samen hoeven te lopen en in de praktijk ook niet altijd samenlopen. In deze cursus gaat het over het
door het recht vastgestelde juridische oorspronkelijke afstammingsbanden. Deze reflecteren echter niet altijd
de biologische realiteit; de meeste afstammingsprocedures (en ook de casussen op het examen) gaan over
situaties waarin de juridische afstamming niet spoort met de biologische realiteit.
Waarom is afstammingsrecht zo belangrijk en wordt daar zoveel over geprocedeerd? Er zijn massa’s gevolgen
gekoppeld aan een juridisch vastgestelde afstammingsband. Er zijn daarentegen bijna geen juridische gevolgen
gekoppeld aan een loutere biologische afstammingsband (enkel een onderhoudsplicht tegen de vermoedelijke
verwekker – zie later). De juridische gevolgen die besproken worden in deze cursus zijn gekoppeld aan een
juridisch vastgestelde afstammingsband.
Wat zijn deze juridische gevolgen?
- Familienaam: naam of namen van de persoon met wie een juridische afstammingsband is vastgesteld
- Erfrecht: de juridische vaststelling is een voorwaarde om te kunnen erven
- Alimentatie: de onderhoudsplicht is een gevolg van de juridische afstammingsband
- Ouderlijk gezag: is er geen juridische band, dan zijn er geen ouderlijke rechten
Deze gevolgen zijn talrijk en cruciaal, waardoor er over afstamming enorm veel wordt geprocedeerd (om deze
gevolgen te bekomen of kwijt te raken).
AFDELING 2: OPENBAREORDEKARAKTER VAN HET AFSTAMMINGSRECHT
De regels die in Titel VII, Boek I BW staan, raken integraal de openbare orde. Dit houdt in dat niet van deze regels
kan worden afgeweken bij overeenkomst.
Voorbeeld: de regel inzake moederschap is dat de vrouw die van het kind bevalt, moeder is. Dit komt tot uiting
in het adagium mater semper certa est; de moeder is altijd zeker. De wet bepaalt immers dat in de geboorteakte
de naam van de moeder altijd opgenomen moet worden. De afstammingsbepaling van art. 312 BW koppelt daar
aan vast dat de vrouw wiens naam in de geboorteakte wordt opgenomen ook de moeder van het kind is. Deze
regel is echter dodelijk in het geval van het draagmoederschap, aangezien bij draagmoederschap een vrouw een
kind baart voor wensouders. Er kan echter niet afgeweken worden van deze regel, waardoor een
draagmoederschapscontract dat gesloten wordt in strijd met de inhoud van de artikelen 312-333 BW absoluut
nietig is.
Overeenkomsten tussen ouders en gezinnen over afstammingsrecht kunnen niet, want deze regels raken de
openbare orde. Dit heeft ook tot gevolg dat er geen ‘deals’ gesloten worden over het vaderschap. De wettelijke
betwistingsprocedures moeten gevolgd worden.
3
, Daarnaast kunnen ook geen overeenkomsten gesloten worden waarbij men afziet over het vorderingsrecht
inzake afstamming. Bv. er worden dan constructies opgezet om bepaalde mensen niet te laten vorderen.
AFDELING 3: AFSTAMMING VERSUS ADOPTIE
Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen oorspronkelijke afstamming (= afstamming) en adoptieve
afstamming (= adoptie). Het onderscheid is fundamenteel:
- De oorspronkelijke afstamming werkt declaratief (= bevestigen): er wordt iets bevestigd wat altijd
aanwezig geweest is. Het declaratieve karakter houdt in dat deze afstammingsband terugwerkt tot de
geboorte (ex tunc) en zelfs tot de verwekking van het kind indien dit in zijn belang is. De grondslag van
het oorspronkelijk afstammingsrecht is gebaseerd op de biologische werkelijk.
- De adoptieve afstamming is constitutief (= vestigen): er wordt iets nieuw gecreëerd. Een adoptie
veronderstelt altijd een gerechtelijke procedure voor de familierechtbank (= er is altijd een vonnis nodig
van de familierechtbank, waardoor een adoptie gecreëerd wordt), terwijl dit niet het geval is bij een
oorspronkelijke afstamming. Dit adoptievonnis werkt echter maar beperkt terug, namelijk tot op de dag
van de neerlegging van het verzoekschrift tot adoptie (= een heel beperkte retroactiviteit). Adoptie is
niet op de biologische realiteit gebaseerd (het is zelfs verboden om het eigen kind te adopteren!).
Adoptie is een socio-affectief concept; adoptanten willen zorg dragen voor een adoptandus. Het is een
zorgrelatie die juridisch vormgegeven wordt.
Het onderscheid biologisch – socio-affectief is echter relatief.
AFDELING 4: BLOED- EN AANVERWANTSCHAP
In het afstammingsrecht wordt gesproken over bloedverwanten en aanverwanten. Een opmerking hierbij is dat
bloedverwanten in de juridische zin niet altijd bloedverwanten zijn in de biologische zin. In het afstammingsrecht
wordt er ook van bloedverwanten gesproken in het kader van de erkenner en het erkende kind.
1. BLOEDVERWANTEN
Er zijn 2 soorten bloedverwanten:
- In de rechte lijn: stammen van elkaar af; bv. je vader, grootvader, overgrootvader, …
- In de zijlijn: hebben een gemeenschappelijke stamouder, maar stammen niet rechtstreeks van elkaar
af; bv. je broer of zus, oom, tante, neef of nicht, …
2. AANVERWANTEN
Aanverwanten zijn:
- Bloedverwanten van de echtgenoot; bv. je schoonbroer, schoonmoeder, …
- Echtgenoten van de bloedverwanten; bv. je schoonzoon, schoonbroer, …
Aanverwantschap is gebaseerd op huwelijk, maar in de omgangstaal wordt dit echter ruimer begrepen en ziet
men ook de bloedverwanten van de wettelijk of feitelijk samenwonende partner als aanverwanten. Strikt
juridisch zijn dit echter geen aanverwanten, aangezien het aanverwantschap gebaseerd is op het huwelijk en niet
op wettelijke of feitelijke samenwoning.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rechten97. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.40. You're not tied to anything after your purchase.
