Van Wart: Leiderschap kan je niet los zien van followers en van de aard van het werk.
Je hebt 3 typen volgelingen: werknemers, kiezers en aanhangers.
Drie types van werk: uitvoering, beleid en nieuwe ideeën.
Bij elk type hoort een andere soort leider. Het is contingent van de omstandigheden wat je
moet doen als leider om succesvol te zijn.
Van Wart kijkt meer naar public employees: de rol van leiderschap in publieke organisaties.
Gaat vooral over politieke leiders en leiderschap.
Van Wart definitie leiderschap: Leadership can focus strictly on the ends and the means by
which things get done or it can concentrate on aligning the organization with external needs
and opportunities. A definition of leadership can also emphasize the spirit with which leadership
is conducted. In the public sector this is invariably a public service commitment. Of course,
generally, definitions are a blend of several of these elements but with different emphases.
One’s definition tends to vary based on normative preferences and one’s concrete situation
and experience.
Er zijn drie belangrijke domeinen:
Taken: je wilt een bepaalde taak voor elkaar gekregen hebben
People: welke mensen
2
,Organisatie: relatie tussen de omgeving van de organisatie en waar je iets mee moet
Leiderschapsstijl: er zijn heel veel verschillende stijlen, bijvoorbeeld:
- Mate autonomie van een team & mate van autoriteit en gezag: daartussen zitten al
heel veel stijlen. Kan controlling zijn, of juist delegating.
- Leiderschapsstijlen in Van Wart:
o Laissez faire: veel succes, laten gaan. Niet echt een serieuze stijl, meer ‘het
zal wel’.
o Directive style: je zit er bovenop, direct door je gedrag mensen op hun plaats
zetten.
o Supportive style: veel meer ondersteunend, mensen helpen.
o Participative style
o Delegative style: wie wat op laten pakken, aankloppen waar nodig.
o Achievement-oriented style: uitdagen om bepaalde prestaties te leveren.
o Inspirational style: mensen inspireren om tot bepaalde prestaties te komen,
motiveren.
o Strategic style
o Collaborative style: inzetten op samenwerking.
o Combined style
Boven de leiderschapsstijlen hangen leiderschapstheorieën die beschrijven welke stijl
wanneer passend is. In welke situatie zou je welke stijl moeten gebruiken, en wanneer juist
niet?
Een paar kernbenaderingen kenmerken bepaalde periodes:
1. Great men: voor 1900
2. Trait: bepaalde kenmerken maakten iemand echt een leider
3. Contingency: meer nadruk op de situationele context
4. Transformational: meer nadruk op verandering
5. Servant: meer nadruk op ethiek
6. Multifaceted: integratie en meer nadruk op horizontaal leiderschap
Bijvoorbeeld: supportive leader
Je vraagt je af hoe je dienstbaar kan zijn en mensen kan helpen, je geeft ze vertrouwen. Je
verwacht een bepaald gedrag.
Verschil tussen leiders en managers (’t Hart & Tummers):
- Beiden vervullen een essentiële functie, maar het verschil zit hem in ambitie en focus.
- Management is meer operationeel.
- Leiderschap gaat meer over ‘coping with change’.
Causal Chain model: Iedere leiderschapstheorie kijkt naar bepaalde stijlen (de gedragingen)
en die kijkt naar de effecten daarvan op prestaties en welke prestaties worden beoogd
(doelen). Vervolgens wordt de vraag behandeld onder welke ideale situaties die
leiderschapsstijlen werken, en wat de strategieën voor succes zijn.
Bijvoorbeeld: Klassieke theorie
3
, Er is ‘one best way’ om resultaten te boeken, en dat is directief. Dat doe je d.m.v. POSDCORB.
Is een universele theorie die zegt dat het altijd werkt.
- Kritiek hierop: contingentietheorie. Het hangt ervan af: geen enkele theorie is
toepasbaar in elke situatie. Hangt af van de competenties van je ondergeschikten.
- Follower competence & follower commitment nodig. Afhankelijk van de situatie kies je
de juiste stijl.
Leadership Action Cycle: Van Wart
Welke competenties zijn nodig bij leiderschap? Het is een complex proces waarbij het
belangrijk is dat je de omgeving analyseert binnen de beperkingen die je hebt, waarbij je de
verschillende eigenschappen en vaardigheden ontwikkelt, je stijl aanpast aan verschillende
situaties, om bepaalde doelen te bereiken en continu je eigen prestatie evolueert.
Hoorcollege 2: 16/11/21
Causal chain model: iedere theorie in een model weergeven en daarbij een
leiderschapstheorie en de daarbij behorende stijlen centraal stelen + de uitkomsten. Die
uitkomsten worden beïnvloed door contingentie factoren. Steeds de manier om naar alle
theorieën te kijken. Voor tentamen ook op deze manier leren!
‘Oudere’ theorieën (transactioneel)
Klassieke managementtheorie: directief leidinggeven, de leider staat centraal
- Universalistisch (werkt altijd)
- Er komt steeds meer aandacht voor contingentie (dus een theorie werkt alleen onder
bepaalde condities)
- Opkomst transactionele benadering: nadruk op leader en follower (leider en
werknemers). De transactie komt tot uiting wanneer de leider rekening houdt met zijn
follower.
Trait theorie: (kenmerkentheorie)
- Er zijn een aantal eigenschappen die grote leiders kenmerken.
- Masterlist van kenmerken. De toepassing hiervan is ideaal. Met de goede mensen
werkt dit onder alle omstandigheden.
- Probleem: lijst met kenmerken typerend voor de ideale leider à zijn alle
eigenschappen even belangrijk? Is in de ene situatie de één belangrijker dan de
anders? Welke eigenschap is cruciaal?
- Probleem 2: de relatie tussen de inzet van deze leiderschapskenmerken en succes is
onduidelijk. In 2 situaties kan je exact hetzelfde doen, succes kan anders zijn. Je kan
dus niet verklaren waarom het de ene keer wel werkt en de andere keer niet.
- Trait benadering is misschien niet helemaal onzin, maar verklaard niet welke
eigenschappen dan echt werken en wanneer.
- Meer op zoek naar contingenties.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jethage. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.