Ethiek in praktijk
Hoofdstuk 1. Moraal en ethiek. Verwachtingen en
verantwoording
1.1 Inleiding:
In de moraal en ethiek gaat het erom hoe wij met elkaar en met andere levende wezens behoren om te gaan.
Morele vragen spelen zich af in alle lagen van de bevolking tussen mensen die een bepaalde relatie met
elkaar hebben en hierbij verwachtingen hebben. Deze worden vaak als zelfsprekend gezien.
Moraal is een allerdaags verschijnsel. Het is overal en wordt vaak stilzwijgend erkend.
Meestal roept deze geen vragen of problemen op maar soms wel.
Morele problemen kunnen in zowel persoonlijke als zakelijke relaties optreden.
In persoonlijke situaties scheppen relaties verwachtingen en verplichtingen. Om een band te
onderhouden, wordt er een mate van betrokkenheid, loyaliteit en betrouwbaarheid verwacht.
Het kan dat verplichtingen met familieleden recht tegenover je eigen belangen komen te staan. Wegen
verplichtingen en verwachtingen van van persoonlijke relaties zwaarder af tegen andere verplichtingen.
1.2 Morele problemen, termen en uitspraken: Een bijzondere categorie?
Morele problemen roepen de vraag op wat juist is om te doen.
Het kan soms toch lastig zijn om te bepalen wanneer een vraag of een probleem nu moreel van aard is.
Of een probleem een morele dimensie heeft, hangt af van het gehanteerde gezichtspunt.
Het vluchtelingenprobleem kun je uit een economisch en moreel gezichtspunt beoordelen.
Om het morele gezichtspunt te omschrijven kunnen we vier kenmerken onderscheiden:
Een keuze of handeling wordt geëvalueerd in het licht van normen en waarde: Het is normatief.
Sommige normatieve uitspraken zijn niet moreel van aard.
Als je een handeling beoordeelt of waardeert, doe je dat met behulp van waarden en normen gericht op
fundamentele en op zichzelf nastrevenswaardige doeleinden.
Er wordt rekening gehouden met alle betrokken partijen. Er wordt vanuit alle perspectieven gekeken.
Dit heet ook wel alpartijdigheid.
Normen en waarden zijn in principe universeel geldig. Op elke cultuur, tijd en persoon.
1.3 Ethiek en moraal, normen en waarden:
In de ethiek houdt men zich bezig met de vraag wat behoort tot de moraal en wat juist a-moreel is.
Bij veel morele problemen zal het niet makkelijk zijn om te bepalen wat het jusite is om te doen. Deze
problemen zijn namelijk complex van aard.
Om een antwoord te geven op wat zich tot de moraal behoort en wat a-moreel is, is ethische reflectie nodig.
Het vak ethiek kan worden omschreven als de systematische studie van moraal.
Normen: Concrete gedragsregels of handelingsvoorschriften die aangeven wat wij in een bepaalde situatie
behoren te doen of na te laten.
Normen zijn aanwijzingen en criteria voor ons handelen. Deze drukken vaak plichten uit.
Waarden: Belangrijke en nastrevenswaardige eigenschappen, ervaringen of situaties.
Ze inspireren en geven een bepaalde richting aan.
Normen en waarden kun je op drie verschillende manieren onderzoeken:
Je kunt onderzoeken welke normen en waarden in een groep of samenleving gelden: Descriptieve ethiek.
Brengen moraal in kaart en proberen te verklaren waarom deze zo belangrijk zijn (geweest).
Onderzoeken of de beschreven normen en waarden goed zijn en waarom: Normatieve ethiek.
Theorieën worden ontwikkeld waarin morele overwegingen voor het handelen worden
onderbouwd. Deze verantwoorden welke normen en waarden belangrijk zijn en waarom.
Een filosofische analyse gericht naar de betekenis en rechtvaardiging van morele oordelen: Meta-ethiek.
1.4 Verantwoording: Een kwestie van goed nadenken?
Emoties voor angst, verdriet en medelijden kunnen derhalve een belangrijke invloed op de discussie en op een
afweging uitoefenen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller melikaseinen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.