Samenvatting over Thema 4 Afweer van biologie licentie Biologie voor jou MAX (2021) 6vwo. Dit hoofdstuk gaat over Afweer, bescherming, immuniteit, transplantatie en bloedtransfusie.
Infectie: Het binnendringen van ziekteverwekkers (pathogenen) in je lichaam
Inwendig milieu: Deel van het lichaam dat alleen kan worden bereikt door een of
meerdere celmembranen te passeren
Uitwendig milieu: Omgeving die zich buiten het lichaam bevindt
Lichaamsvreemd: stoffen of cellen die niet in je lichaam thuishoren
Lichaamseigen: stoffen of cellen die door je lichaam worden gemaakt
De huid beschermt het lichaam tegen schadelijke invloeden uit het uitwendig milieu
Slijmvliezen: zorgen bij openingen in het lichaam ervoor dat ziekteverwekkers
moeilijk kunnen binnendringen
Melanocyten in de kiemlaag produceren pigment (melanine) dat bescherming geeft
tegen ultraviolete straling
Mechanische afweer: fysieke aanpassingen om indringers buiten te houden, bv. de huid en
de slijmvliezen
Chemische afweer: het gebruik van stoffen om indringers buiten te houden, bv. zoutzuur
§2 Afweer
Aangeboren afweer:
- Gericht tegen vele verschillende ziekteverwekkers (o.a. tegen bacteriën en
lichaamsvreemde stoffen
- Wordt bij infectie snel geactiveerd
- Komt voor bij alle dieren en planten
Fagocytose:
- Insluiten en vetering van ziekteverwekkers door fagocyten (granulocyten en
monocyten)
Granulocyten:
- Type fagocyt dat binnen enkele minuten reageert op binnendringende
ziekteverwekkers door ze te fagocyteren
- Gaat na fagocytose meestal te gronde
Monocyten:
- Type fagocyt dat zich kan ontwikkelen tot macrofaag of dendritische cel
Macrofaag:
- Bij het verlaten van de bloedbaan verandert de monocyt van vorm en wordt dan
macrofaag genoemd
- Kan meerder ziekteverwekkers vernietigen doordat hij niet te gronde gaat na
fagocytose
, Dendritische cel:
- Celvorm is vergelijkbaar met dendrieten in het zenuwstelsel
- Komt voornamelijk voor in de huid en de slijmvliezen
Koorts:
- Verhoogde lichaamstemperatuur versnelt de afweerreacties van het lichaam
- Macrofagen kunnen koorts veroorzaken
Antibiotica:
- Versterkt tijdelijk de afweer van het lichaam
- Antibiotica zijn alleen werkzaam tegen bacteriële infecties
Verworden afweer:
- Gericht tegen één type ziekteverwekker (o.a. tegen lichaamsvreemde cellen,
lichaamsvreemde stoffen, bacteriën en virussen)
- Komt langzaam op gang
- Alleen bij gewervelde dieren
Bij de verworven afweer zijn T- en B-lymfocyten betrokken
- Lymfocyten ontstaan uit stamcellen van het rode beenmerg
- In het beenmerg ontwikkelen zich B-lymfocyten
- In de thymus ontwikkelen zich T-lymfocyten
- Lymfocyten komen vooral terecht in de lymfeknopen en de milt
Lymfoïde organen:
- Lymfeknopen, de milt, het beenmerg en de thymus
Mediatoren:
- Eiwitten met een reguleren functie
- Bijvoorbeeld cytokinen die de normwaarde voor de waarde lichaamstemperatuur
regelen
MHC: Major Histocompatibility Complex
- Deel van het genoom dat codeert voor eiwitten die een rolspelen bij de herkenning
van lichaamseigen en lichaamsvreemde (delen van) cellen en stoffen
Specifieke afweerreacties worden opgewekt door antigenen:
- Grote moleculen, meestal eiwitten;
- Kunnen een reactie van het immuunsysteem opwekken;
- Zijn oplosbaar of bevinden zich op celmembranen
- Worden herkend door receptoren nadat ze zijn gebonden aan een MHC-
receptoreiwit
MHC-receptoreiwitten, twee typen:
- MHC-I-receptoreiwitten: op de buitenkant van alle cellen met een celkern in het
menselijk lichaam en op bloedplaatjes
- MHC-II-receptoreiwitten: op de buitenkant van macrofagen, dendritische cellen en
geactiveerde B-cellen
Macrofagen:
- Kunnen zich ontwikkelen tot antigeen-presenterende cellen (APC)
- Na fagocytose bindt een antigeen aan MHC-II-receptoreiwit, waarna APC op zoek
gaat naar de juiste T- en B-lymfocyt
- Ook andere cellen (zoals dendritische cellen en B-lymfocyten) kunnen een antigeen-
presenterende cel worden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller joelmiddelkoop. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.
