- Wat is poging en wat is voorbereiding?
- Wanneer pleeg je samen een strafbaar feit?
- Wanneer ben je strafbaar als je alleen helpt?
Wat is poging en wat is voorbereiding?
De verschillende fases van een strafbaar feit:
1. Plan
2. Voorbereiding
3. Poging
4. Voltooiing
Plan
In principe kan iemand niet strafbaar gesteld worden tijdens de ‘plan’ fase, omdat gedachten
niet strafbaar kunnen worden gesteld. Hier is echter een uitzondering op gemaakt voor
staatsgevaarlijke misdrijven (art. 92-95a Sr), zoals een aanslag op de koning. Deze delicten
worden zodanig ernstig geacht dat de wetgever heeft besloten dat samenspanning
hieromtrent strafbaar is (art. 96 lid 1 Sr). Er is sprake van samenspanning indien twee of
meer personen zijn overeengekomen om een misdrijf te plegen.
Voorbereiding
In de wet is de strafbare voorbereiding geregeld in art. 46 lid 1 Sr: “Voorbereiding van een
misdrijf waarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van acht jaren of meer is
gesteld is strafbaar, wanneer de dader opzettelijk voorwerpen, stoffen, informatiedragers,
ruimten of vervoermiddelen bestemd tot het begaan van dat misdrijf verwerft, vervaardigt,
invoert, doorvoert, uitvoert of voorhanden heeft”.
Hieruit blijkt dat pas sprake is van strafbare voorbereiding indien de zaken die in het artikel
worden genoemd bestemd zijn tot het begaan van het misdrijf. De maximale straf die voor
een voorbereiding mag worden opgelegd, is de helft lager dan de strafbedreiging voor het
voltooide misdrijf (art. 46 lid 2 Sr).
Er moet aan een aantal eisen worden voldaan om te spreken van een strafbare
voorbereiding:
- Een misdrijf waarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van acht
jaren of meer staat.
- De dader moet de goederen opzettelijk voor een misdadige bestemming
voorhanden hebben. De dader moet dus daadwerkelijk van plan zijn met dit voorwerp
een concreet misdrijf te begaan. Het enkel in bezit hebben van een geschreven
instructie over het overvallen van een geldtransportauto is niet voldoende om te
kunnen spreken van opzet. Dit geeft namelijk niet aan dat de bezitter van deze
instructie daadwerkelijk van plan was een geldtransportauto te overvallen.
- De voorbereidingsmiddelen moeten zijn bestemd tot het begaan van dat
misdrijf. Dat is sterk afhankelijk van de omstandigheden van het geval, de intentie
1
, waarmee het goed voorhanden wordt gehouden en of het goed een misdadige
bestemming heeft. Indien een vuurwapen wordt aangetroffen in de kluis van een
Kamerlid dat met de dood wordt bedreigd, is het aannemelijk dat deze bedoeld is ter
beveiliging. Indien er echter een vuurwapen wordt aangetroffen in de auto van een
man met een bivakmuts op, dan lijkt de intentie waarmee dat goed voorhanden wordt
gehouden wel degelijk op een misdadige bestemming. Aan de intentie van de dader
wordt de doorslaggevende betekenis gegeven, ook als het gaat om het bezit van
neutrale voorwerpen.
Poging
Art. 45 lid 1 Sr: Poging tot misdrijf is strafbaar wanneer het voornemen van de dader zich
door een begin van uitvoering heeft geopenbaard. Hieruit blijkt:
- Alleen een poging tot misdrijf strafbaar is en een poging tot overtreding niet.
- Voor de poging is vereist dat het voornemen van de dader zich heeft geopenbaard
door een begin van uitvoering. Het voornemen, de wil van de dader, moet blijken uit
bepaalde handelingen.
De maximale straf die voor een poging mag worden opgelegd, is volgens art. 45 lid 2 Sr een
derde lager dan de strafbedreiging voor het voltooide misdrijf. Als de dader zijn poging
vrijwillig opgeeft dan is hij niet strafbaar op grond van poging, dit is neergelegd in art. 46b Sr
(vrijwillige terugtred).
Verschillende theorieën over begin van uitvoering:
- Subjectieve theorie: stelt dat er al sprake is van uitvoering, indien er handelingen
worden verricht waaruit blijkt dat de dader streeft naar voltooiing van het misdrijf.
De wil en intentie van de dader worden centraal gesteld.
- Objectieve theorie: stelt dat er pas sprake is van uitvoering, indien de gedraging
daadwerkelijk een begin vormt van de voltooiing van het misdrijf. Er moet dus sprake
zijn van een direct gevaar voor de krenking van het belang dat het delict beoogt te
beschermen. De gevaarlijkheid van de daad staat hierbij centraal.
Wij hanteren in Nederland een gematigd objectieve leer. Begin van uitvoering moet worden
getoetst langs de lijn of de gedraging zodanig is geweest dat dit naar uiterlijke
verschijningsvormen kan worden beschouwd als een handeling die is gericht op de
voltooiing van het misdrijf. Dit wordt bezien in het licht van de intentie/het voornemen van de
dader.
Uitzendbureau Cito
Het geldende criterium voor begin van uitvoering heeft de Hoge Raad voor het eerst
geformuleerd in het Cito-arrest.
In deze zaak waren twee mannen van plan om het uitzendbureau Cito te beroven, nadat een
geldauto geld had afgeleverd. De mannen hadden zich moeilijk herkenbaar gemaakt door
het dragen van bromfietshelmen en sjaals. Eén van de mannen heeft een geladen
vuurwapen bij zich en de andere man een lege weekendtas. De overval slaagde echter niet,
omdat het personeel van Cito weigerde de deur te openen, nadat de mannen hadden
aangebeld. Het criterium dat de Hoge Raad gaf was dat een gedraging naar uiterlijke
verschijningsvorm beschouwd moet worden als te zijn gericht op de voltooiing van het
misdrijf. De mannen deden dus een poging tot diefstal met geweld, doordat ze aanbelden
met een gedeeltelijk afgedekt gelaat, een schietklaar vuurwapen en een lege weekendtas
hadden.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tessathuis. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.