Summary
samenvatting School- en Pedagogische psychologie (fase 2, semester 1)
- Course
- Institution
samenvatting School- en Pedagogische psychologie (fase 2, semester 1)
[Show more]
Seller
Follow
steylsmariet0702
Reviews received
Content preview
School- en Pedagogische psychologieHoofdstuk 1. Kinderen en jongeren met gedrags- en emotionele problemen
1.1 Inleiding
Wat is normaal en wat wijst op een stoornis?
• een kind van 2,5 jaar is niet zindelijk overdag en plast nog regelmatig in de broek (normaal)
• een tiener komt in opstand tegen haar ouders die haar hadden verboden om uit te gaan en ze
kruipt ‘s avonds uit haar raam om met vrienden te gaan feesten (normaal)
• een man van 20 denkt dat de televisie tegen hem spreekt (niet normaal)
• een meisje van 19 jaar wilt niet aan de kant van de ruit zitten in de trein omdat ze het een vies
idee vindt dat er andere mensen tegen die ruit hebben geleund (normaal)
1.2 Wat zijn gedrags- en emotionele problemen?
A. Terminologie
• gedrags- en emotionele problemen = alle kinderen die zich zichtbaar ongewoon of abnormaal
gedragen of die zichtbaar ongewone of abnormale reacties vertonen, en dat afgezien van de
ernst, de oorzaak of de context van het gedrag of de emotie
o deze cursus: eerder ernstige problemen
• problemen worden ernstig wanneer ze langdurig of blijvend worden, in combinatie
voorkomen met andere problemen en/of een ernstig lijden tot gevolg hebben bij het kind
en/of de directe omgeving
B. Aandachtspunten bij het definiëren van gedrags- en emotionele problemen
• ontwikkelingsperspectief
o weten wanneer gedrag of emoties wel of niet aangepast zijn aan de leeftijd
o vb: woedebuien en druk gedrag wordt meer getolereerd bij kleuters dan bij een kind
• continuümgedachte
o geen kwalitatief verschil in gedrag, deze problemen komen bij iedereen voor
o wel verschil in ernst, intensiteit en chroniciteit
o kinderen met gedrags- en emotionele problemen vertonen deze gedragingen met
frequenter, langduriger en in verschillende situaties
• context
o bekijken van gedrag en emoties van kinderen in de situatie waarin ze zich voordoen
o de setting, activiteiten en de pedagogische aanpak hebben een grote impact op het
gedrag van een kind
• informant
o wie beoordeelt het gedrag van het kind
o ouders hebben soms onvoldoende inzicht in ontwikkelingsfase van hun kind
1.3 Classificatie van gedrags- en emotionele problemen
Classificeren = het systematisch ordenen en groeperen van gedragsproblemen op basis van gelijke
eigenschappen en onderlinge relaties (≠ diagnose)
1
,Doel classificeren: een gemeenschappelijke taal ontwikkelen ter bevordering van de onderlinge
communicatie tussen professionals
vb: Verwijzen we naar dezelfde gedragskenmerken wanneer we spreken van aandachtsproblemen?
Twee soorten classificatiesystemen
A. Klinisch-psychiatrische classificatiesystemen
• Diagnostic and Statitical manual of Mental disorders of the American Psychiatric Assocciation
o het DSM-systeem = een systeem om de problematieken van individuen te beschrijven
en te classificeren in stoorniscategorieën
• overzicht van alle in de westerse wereld erkende klinische geestelijke gezondheidsstoornissen
en andere aandoeningen die een reden voor zorg kunnen zijn
o vb: relationele problemen, kindermishandeling, verwaarlozing, …
• stoornissen worden geoperationaliseerd door middel van criteria
o wanneer voldaan is aan de nodige criteria, kan de stoornis worden geclassificeerd
• nadelen
o soms wordt het te veel los gezien van de omgeving en context van het kind
o valide voor andere culturen ?
Maar! opgelet voor labels en stigmatisering
• deze cursus, de DSM-5, … geeft een gemeenschappelijke taal voor hulpverleners
• deze taal gebruik je niet naar de cliënt toe
• elke cliënt en zijn systeem is uniek en dat vereist maatwerk
B. Empirisch-statische classificatiesystemen (zien we verder niet)
1.4 Epidemiologisch onderzoek naar gedrags- en emotionele problemen bij kinderen en jongeren
Dit is een systematische studie naar…
• de prevalentie (= het voorkomen op een bepaald moment in de tijd)
• de verspreiding in een bepaalde bevolkingsgroep
• factoren die het voorkomen en de verspreiding beïnvloeden
Uit onderzoek blijkt:
• prevalentie van gedrags- en emotionele problemen bij kinderen en jongeren ligt hoog
• gedrags- en emotionele problemen hangen nauw samen met…
o geslacht: prevalentiecijfers liggen bij jongens hoger dan bij meisjes
o leeftijd: jongere kinderen laten andere gedragsproblemen zien dan oudere
o SES: prevalentie van gedragsproblemen is hoger bij kinderen uit zwakke sociale milieus
• gedragsproblemen van kinderen zijn vrij stabiel
o eerder levenslang, verdwijnt niet zomaar, je leert er beter mee leven (met hulp)
• Zijn er nu meer gedragsproblemen dan vroeger? Het is gewoon anders
1.5 Etiologie van gedrags- en emotionele problemen
= verklaringsmodellen voor gedrags- en emotionele problemen bij kinderen en jongeren
2
,A. Hoe zien verklaringsmodellen eruit?
Waarom is het belangrijk om gedrags- en emotionele problemen bij kinderen grondig te onderzoeken?
• problemen zijn divers: frequentie, ernst, duur en uitgebreidheid
• als je kinderen met deze problemen goed wil begeleiden, moet je eerst begrijpen waarom
sommige kinderen deze problemen ontwikkelen en anderen niet
Ontwikkelingspsychologie = wetenschappelijke studie van groei, verandering en stabiliteit doorheen
de verschillende levensfasen
Ontwikkelingspsychopathologie = de wetenschappelijke studie naar het ontstaan en het beloop van
psychische stoornissen (problemen waarvoor men hulp komt zoeken, zijn het product van een lange
voorgeschiedenis, waarvan verschillende factoren elkaar hebben beïnvloed)
Aandacht voor het grensgebied: niet-klinische voorlopers van psychopathologie (nóg niet)
!!! Uitgangspunten van verklaringsmodellen voor psychopathologie
• multicausaliteit van gedragsproblemen
o verklaringen zijn altijd zeer complex
o er is niet één enkele oorzaak maar een combinatie van verschillende factoren samen
o meerdere factoren op meerdere momenten
• operationalisering in termen van risicofactoren en protectieve factoren
o Wat is positief? Wat kan ik nog versterken?
• cumulatiehypothese: de kans op ontwikkeling of bestendiging van gedragsproblemen wordt
groter naarmate er meer risico- en minder protectieve factoren aanwezig zijn
o meerdere risicofactoren samen vergroten elkaar (x en niet +)
Ontwikkeling
• risicofactoren = vergroten de kans op het ontstaan van een stoornis, gedragsprobleem of
ontwikkelingsprobleem
• protectieve factoren = verkleinen de kans op het ontstaan van een stoornis, gedragsprobleem
of ontwikkelingsprobleem
Deze factoren zijn te situeren in het kind, het gezin en de bredere omgeving of sociale context
• factoren in het kind
o vb: temperament, intelligentie, gezondheid, …
• factoren in het gezin
o vb: opvoeding, relatiepatroon, stabiliteit in het gezin, …
• factoren in de bredere omgeving
o vb: sociaal netwerk, school, cultuur, SES, …
3
, Opmerkingen
• de aanwezigheid van een groot aantal risicofactoren is niet altijd schadelijk of nefast voor de
ontwikkeling van kinderen, tenminste wanneer er compenserende protectieve factoren in het
kind, gezin of bredere omgeving zijn.
o ‘chronic adversities’ = chronisch negatieve levensomstandigheden zoals bijvoorbeeld
kindermishandeling of gedwongen migratie
• veranderbaarheid van risico- en protectieve factoren
o sommigen factoren zijn niet (meer) te veranderen zoals bv factoren tijdens de
zwangerschap en geboorte
o andere factoren zijn wel veranderbaar zoals bv sociale netwerkgroep, zelfbeeld, ..
o belangrijk: focus op de elementen die wel veranderbaar zijn
• idee dat problemen multigedetermineerd worden is algemeen aanvaard
o twee groepen: biologische factoren kind - leerervaringen
o nature vs nurture
o staan steeds in interactie met elkaar
Voorbeeldexamenvraag: Wat is bekend over de gezamenlijke invloed van meerdere risicofactoren?
(I) De meest ernstige risicofactoren bepalen de uiteindelijke invloed, de invloed van minder ernstige
factoren valt weg. (II) De uiteindelijke invloed is een optelsom van de afzonderlijke invloeden van de
risicofactoren. (III) De uiteindelijke invloed is meer dan de optelsom, de risicofactoren versterken
elkaars afzonderlijke invloed. (IIII) Geen van bovenstaande antwoorden is correct. Welk antwoord is
juist?
Voorbeeldexamenvraag: Waarom hebben mensen die hetzelfde trauma hebben meegemaakt toch
andere ervaringen hierna? → Risico- en protectieve factoren: waarschijnlijk heeft een persoon meer
meegemaakt in zijn leven, meer risicofactoren + factoren kind, gezin, omgeving
Casus Kobe
• persoon: goede sociale vaardigheden
• gezin: warme en bezorgde moeder
• sociale context: vriendengroep
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller steylsmariet0702. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.92. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78291 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now