Dit is een samenvatting van alle leerstof voor het examen in januari gebaseerd op het boek met aanvulling van notities en de powerpoint. In deze samenvatting zitten wiskundige benaderingen niet bij.
Economie
HANDELSINGENIEUR 1E BACHELOR
GEBASEERD OP HET BOEK; ALGEMENE ECONOMIE
11E EDITIE
,Inhoudsopgave
HOOFDSTUK 1; WAT IS ECONOMIE? OBJECT, DOEL EN METHODE VAN DE
ECONOMISCHE WETENSCHAP......................................................................8
1.INLEIDING............................................................................................................... 8
2.HET FUNDAMENTEEL ECONOMISCHE PROBLEEM: VEELVULDIGE
BEHOEFTE VS. SCHAARSE MIDDELEN................................................................8
2.1. Menselijke en maatschappelijke behoeften..................................................8
2.2. Schaarse middelen en de noodzaak te kiezen...............................................8
2.3. Het maken van keuzes en opportuniteitskosten...........................................9
2.4. Economie: definitie.......................................................................................9
2.5. Micro- en macro-economie..........................................................................10
3.HET PRODUCTIEPROCES.........................................................................................10
3.1. De productiefactoren..................................................................................10
3.2.Het productieproces....................................................................................11
3.3.De productiefunctie.....................................................................................12
4.DE PRODUCTIEMOGELIJKHEDENCURVE VAN EEN LAND...............................................12
5.HET VERRUIMEN VAN DE PRODUCTIEMOGELIJKHEDEN VAN EEN LAND........................13
6.CENTRALE PLANNING VERSUS HET MARKTMECHANISME............................................13
6.1.Centrale planning........................................................................................13
6.2.Het marktmechanisme.................................................................................14
6.3.De moderne gemengde economie: marktwerking met overheidsinterventie
........................................................................................................................... 15
7.METHODOLOGISCHE ASPECTEN VAN ECONOMISCHE ANALYSE....................................15
7.1.Hypothese.................................................................................................... 15
7.2.Het belang van ‘marginaal’ denken.............................................................16
7.3.Positieve en normatieve economische analyse............................................16
7.4.Statische versus dynamische analyse..........................................................16
7.5.Deductieve en inductieve methode..............................................................16
7.6.Econometrie, speltheorie en experimentele economie................................16
7.7.Formeel en materieel object van de economie als wetenschap...................17
8.KRITISCHE KANTTEKENINGEN.................................................................................17
HOOFDSTUK 2; HET MARKTMECHANISME................................................18
1.INLEIDING............................................................................................................. 18
2.DE MARKTVRAAG................................................................................................... 18
2.1.Algemene formulering.................................................................................18
2.2.Analyse van de vraagcurve..........................................................................19
3.HET MARKTAANBOD...............................................................................................20
3.3.Algemene formulering.................................................................................20
3.2.Analyse van de aanbodcurve........................................................................21
4.HET MARKTEVENWICHT..........................................................................................21
4.1.Het begrip marktevenwicht.........................................................................21
4.2.Analyse van het marktevenwicht.................................................................21
4.3.Verschuivingen in het marktevenwicht........................................................22
4.4.Het marktmechanisme in werking: toepassing............................................22
4.5.Empirisch bepalen van vraag en aanbod.....................................................22
5.DE PRIJSELASTICITEIT VAN VRAAG EN AANBOD..........................................................23
5.1.Prijselasticiteit van de vraag........................................................................23
5.2.De prijselasticiteit van het aanbod...............................................................26
5.3.Prijselasticiteiten in actie: enkele toepassingen..........................................27
6.ANDERE ELASTICITEITN VAN VRAAG EN AANBOD.......................................................28
7.DE MARKT EN OVERHIEDSINTERVENTIES..................................................................29
, 7.1.Indirecte prijsinterventies: indirecte belastingen en subsidies...................29
7.2.Directe prijsreglementering: minimum- en maximumprijzen......................30
7.3.Directe beïnvloeding van vraag en aanbod..................................................30
8.BESLUIT................................................................................................................ 31
HOOFDSTUK 3; CONSUMENTENGEDRAG EN DE AFLEIDING VAN DE
VRAAG........................................................................................................... 32
1.INLEIDING............................................................................................................. 32
2.NUT, MARGINAAL NUT EN CONSUMPTIEBESLISSINGEN..............................................32
3.PREFERENTIES, INDIFFERENTIECURVEN EN NUTSFUNCTIES.......................................33
3.1.Preferenties en indifferentiecurven.............................................................33
3.2.Eigenschappen van de conventionele indifferentiecurve.............................34
3.3.Nutsfuncties................................................................................................. 35
3.4.Indifferentiecurven als weergave van preferenties: toepassingen...............36
4.DE BUDGETBEPERKING........................................................................................... 37
5.DE OPTIMALE KEUZE VAN DE CONSUMENT...............................................................38
5.1.Analyse van het optimum.............................................................................38
5.2.Een numeriek voorbeeld..............................................................................39
5.3.Hoekoplossingen.......................................................................................... 39
6.VERANDERINGEN VAN HET CONSUMENTENEVENWICHT.............................................39
6.1.Veranderingen in de preferentieschaal........................................................39
6.2.Veranderingen in het budget.......................................................................39
6.3.Veranderingen in de prijs............................................................................40
6.4.Preferenties, observeerbaar gedrag en vraaganalyse..................................42
7.CONSUMENTENGEDRAG IN ACTIE: TOEPASSINGEN....................................................42
7.1.Invloed van een belasting............................................................................42
7.2.Keuze tussen een benzineauto en een diesel...............................................43
7.3.Invloed gratis ter beschikking stellen van een bepaalde eenheid van een
goed................................................................................................................... 44
8.AFLEIDING VAN DE MARKTVRAAG UIT DE INDIVIDUELE VRAAGCURVEN........................44
9.UITBREIDINGEN EN KRITISCHE KANTTEKENINGEN.....................................................44
9.1.Uitbereiding van de theorie.........................................................................45
9.2.Kritiek op rationeel denken: gedragseconomie............................................45
HOOFDSTUK 4; PRODUCTIE EN KOSTEN VAN BEDRIJVEN OP KORTE EN
OP LANGE TERMIJN.....................................................................................46
1.INLEIDING............................................................................................................. 46
2.BEDRIJVEN EN DE ORGANISATIE VAN DE PRODUCTIE.................................................46
2.1.Voordelen van de organisatie van productie in bedrijven............................46
2.2.Doelstellingen en beperkingen van bedrijven..............................................47
2.3.Vormen van bedrijfsorganisatie...................................................................47
3.PRODUCTIE EN KOSTEN: ENKELE INLEIDENDE BEGRIPPEN.........................................48
3.1.De productiefunctie en technologische vooruitgang....................................48
3.2.Producitekosten: relevante en irrelevante kosten.......................................49
4.HET GEDRAG VAN PRODUCENTEN OP LANGE TERMIJN: DE OPTIMALE KEUZE VAN INPUTS
IN DE PRODUCTIE...................................................................................................... 51
4.1.Productie en de substitueerbaarheid van inputs..........................................51
4.2.Toenemende, afnemende of constante schaalopbrengsten..........................52
4.3.Het keuzeprobleem van de producenten: productie tegen minimale kosten
........................................................................................................................... 54
4.4.De relatie tussen output en kosten op lange termijn...................................56
4.5.Toepassingen van optimale inputkeuze in bedrijven...................................56
5.PRODUCTIE EN KOSTEN OP KORTE TERMIJN..............................................................57
2
, 5.1.De productiefunctie in de korte periode: totaal, gemiddeld en marginaal
product............................................................................................................... 57
5.2.Het kostenverloop in de kort periode..........................................................58
5.3.Productie- en kostenrelaties: speciale gevallen...........................................60
6.SAMENHANG TUSSEN DE KORTE- EN DE LANGETERMIJNKOSTEN .................................61
6.1.De relatie tussen kosten op korte en op lange termijn................................61
6.2.Economisch belang van de gemiddelde kosten op lange termijn.................61
7.BESLUIT: KRITISCHE ASSUMPTIE BIJ DE STUDIE VAN HET GEDRAG VAN DE PRODUCENT 62
HOOFDSTUK 5; PRIJSVORMING ONDER VERSCHILLENDE
MARKTSTRUCTUREN...................................................................................63
1.INLEIDING............................................................................................................. 63
2.CRETERIA VOOR HET ONDERSCHEIDEN VAN VERSCHILLENDE MARKTVORMEN..............63
3.WINSTMAXIMALISEREND GEDRAG............................................................................64
4.ZUIVERE MEDEDINGING.......................................................................................... 64
4.1.Het winstmaximaliserend outputniveau van de representatieve
onderneming op korte termijn...........................................................................64
4.2.De aanbodfunctie van de onderneming op korte termijn.............................66
4.3.Het langetermijnevenwicht van de representatieve onderneming..............66
5.MONOPOLIE.......................................................................................................... 67
5.1.Oorzaken van monolopie..............................................................................67
5.2.Het verloop van de totale, gemiddelde en marginale opbrengst voor een
monopolist.......................................................................................................... 68
5.3.Het gedrag van de monopolist.....................................................................69
6.OLIGOPOLIE.......................................................................................................... 70
6.1.Oligopolie met één dominant bedrijf............................................................70
6.2.Strategisch gedrag en speltheorie...............................................................71
6.3.Speltheorie en het gedrag van bedrijven op oligopolische markten............72
7.MONOPOLISCHE CONCURRENTIE.............................................................................72
8.BESLUIT: VOORSPELLEN VAN MARKTUITKOMSTEN IN DE PRAKTIJK..............................74
8.1.Marktvormen en marktuitkomsten..............................................................74
8.2.Concurrentie als dynamisch proces.............................................................74
HOOFDSTUK 6; MARKTIMPERFECTIES EN DE ROL VAN DE OVERHEID...76
1.INLEIDING............................................................................................................. 76
2.WELVAARTSIMPLICATIES VAN DE WERKING VAN DE VRIJE MARKT................................76
2.1.Economische welvaart en de marktuitkomsten...........................................76
2.2.Marktwerking en Pareto-efficiëntie.............................................................77
3.OORZAKEN VAN MARKTFALINGEN EN DE ROL VAN DE OVERHEID................................78
3.1.Monopolie.................................................................................................... 78
3.2.Zuivere en quasi-publieke goederen............................................................80
3.3.Externe effecten........................................................................................... 82
3.4.Imperfecte informatie..................................................................................87
4.MARKT EN OVERHEID: COMPLEMENTAIRE ROLLEN....................................................88
HOOFDSTUK 7; PRODUCTIE, INKOMENS EN BESTEDINGEN....................91
1.INLEIDING............................................................................................................. 91
2.PRODUCTIE, TOEGEVOEGDE WAARDE EN FACTORVERGOEDINGEN................................91
3.VOORRADEN.......................................................................................................... 92
4.SOORTEN FACTORVERGOEDINGEN...........................................................................92
5.BRUTO- VERSUS NETTOPRODUCT.............................................................................93
6.FUNDAMENTELE GELIJKHEID TUSSEN PRODUCT, INKOMEN EN BESTEDINGEN..............93
7.MACRO-ECONOMISCHE IDENTITEITEN VOOR EEN GESLOTEN ECONOMIE ZONDER
OVERHEID................................................................................................................ 94
3
, 8.EENVOUDIGE ECONOMISCHE KRINGLOOP.................................................................94
9.BRUTO BINNENLANDS PRODUCT, NATIONAAL INKOMEN, NATIONALE BESTEDINGEN EN
BESTEDINGEN VAN HET BINNENLANDS PRODUCT.........................................................95
10.FINANCIERINGSTEKORTEN- EN OVERSCHOTTEN......................................................97
11.DE NATIONALE REKENINGEN VAN BELGIË..............................................................97
12.WAARDERINGSPROBLEMEN...................................................................................98
13.UITSCHAKELING VAN DE PRIJSINVLOED..................................................................99
14.DE IMPLICIETE PRIJSINDEX VAN HET BBP.............................................................100
15.GROTE EN KLEINE ECONOMIEËN.........................................................................101
16.BESLUIT............................................................................................................ 101
HOOFDSTUK 8; ECONOMISCHE GROEI.....................................................102
1.INLEIDING........................................................................................................... 102
2.DEFENITIE EN MAATSTAVEN.................................................................................102
3.GROEIBOEKHOUDING...........................................................................................103
4.DE NEOKLASSIEKE GROEITHEORIE.........................................................................104
5.DE NIEUWE GROEITHEORIE...................................................................................107
6.BESLUIT.............................................................................................................. 109
HOOFDSTUK 9; ONGELIJKHEID EN HERVERDELING...............................110
1.INLEIDING........................................................................................................... 110
2.HOE MEET MEN ONGELIJKHEID.............................................................................111
3.INKOMENS- EN VERMOGENSONGELIJKHIED: OPVALLENDE TRENDS............................112
4.OORZAKEN VAN ONGELIJKHEID...........................................................................112
4.BELEIDSMAATREGELEN DIE DE ONGELIJKHEID VERMINDEREN..................................113
4.1.Institutionele hervorming..........................................................................113
4.2.Fiscaliteit en sociale zekerheid..................................................................114
4.3.Fiscaliteit, sociale zekerheid en COVID-19................................................115
5.GAAT MINDER ONGELIJKHEID SAMEN MET HOGE WELVAART?...................................115
6.CONCLUSIES....................................................................................................... 115
HOOFDSTUK 10; MACRO-ECONOMIUSCH EVENWICHT IN DE KORTE EN
IN DE LANGE TERMIJN..............................................................................117
1.INLEIDING........................................................................................................... 117
2.DE AGGREGATIEVE VRAAG.....................................................................................117
2.1.Afleiding van de aggregatieve vraagcurve.................................................117
2.2.Verschuiving van de aggregatieve vraagcurve..........................................118
3.HET AGGREGATIEVE AANBOD IN DE KORTE TERMIJN................................................118
3.1.Afleiding van de aggregatieve aanbodcurve..............................................118
3.2.Verschuiving van de aggregatieve aanbodcurve op de korte termijn........119
4.HET AGGREGATIEVE AANBOD IN LANGE TERMIJN....................................................119
5.VAN KORTE NAAR LANGE TERMIJN.........................................................................120
6.MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT: VRAAG- EN AANBODSCHOKKEN...........................121
6.1.Vraagschokken........................................................................................... 121
6.2.Aanbodschokken........................................................................................122
6.3.Verschillen aanbod- en vraagschokken......................................................123
7.BESLUIT.............................................................................................................. 124
HOOFDSTUK 11; CONSUMPTIE, INVESTERINGEN EN DE AGGREGATIEVE
VRAAG......................................................................................................... 125
1.INLEIDING........................................................................................................... 125
2.DE CONSUMPTIEFUNCTIE EN DE DAARUIT AFGELIEDE SPAARFUNCTIE.......................125
2.1.De consumptiefunctie................................................................................125
2.2.De spaarfunctie.......................................................................................... 126
4
, 2.3.Andere bepaldende factoren van consumptie en sparen...........................127
3.DE INVESTERINGSFUNCTIE...................................................................................128
3.1.De rol van de rentevoet..............................................................................128
3.2.De rol van de afzet.....................................................................................130
4.MACRO-ECONOMISCH EVENWICHT.........................................................................131
4.1.Model en cijfervoorbeeld...........................................................................131
4.2.Grafisch...................................................................................................... 132
5.DE INVESTERINGSMULTIPLICATOR.........................................................................132
6.INSTABILITEIT IN DE AGGREGATIEVE VRAAG: HET ACCELERATOR-MULTIPLICATORMODEL
............................................................................................................................. 133
7.BESLUIT.............................................................................................................. 134
HOOFDSTUK 12; DE BUDGETTAIRE POLITIEK.........................................135
1.INLEIDING........................................................................................................... 135
2.MACRO-ECONOMISCHE BETEKENIS VAN DE OVERHEID.............................................135
3.EVENWICHTDVOORWAARDEN................................................................................136
4.HET EVENWICHTSINKOMEN BIJ AUTONOME BELASTINGEN.......................................137
5.DISCRETIONIAR BEDUGETTAIR BELEID....................................................................138
6.AUTOMATISCHE STABILATOREN.............................................................................138
TOEVOEGING; OPEN ECONOMIE................................................................................140
7.BUDGETTAIRE POLITIEK EN OVERHEIDSTEKORT.......................................................140
8.EFFECTIVITEIT VAN DE BUDGETTAIRE POLITIEK.......................................................141
9.DE OVERHEIDSSCHULD.........................................................................................142
10.HET CYCLISCHE GECORRIGEERDE OVERHEIDSSALDO.............................................143
11.BESLUIT............................................................................................................ 144
HOOFDSTUK 13; DE MONETAIRE POLITIEK.............................................145
1.INLEIDING........................................................................................................... 145
2.DE GELDHOEVEELHEID......................................................................................... 145
3.HET GELDAANBOD............................................................................................... 146
3.1.Het aanbod van het basisgeld....................................................................146
3.2.Het aanbod van giraal geld........................................................................147
3.3.Een geldaanbodmodel................................................................................148
4.DE VRAAG NAAR GELD.......................................................................................... 150
4.1.Het inkomen als determinant van de geldvraag........................................150
4.2.De rentevoet als determinant van de geldvraag........................................150
5.GELDMARKTEVENWICHT.......................................................................................151
6.DE MONETAIRE POLITIEK......................................................................................153
7.GEZAMELIJK EVENWICHT OP DE GELD- EN GOEDERENMARKT: HET IS-LM-MODEL........154
8.DE AGGREGATIEVE VRAAGCURVE OPNIEUW BEKIJKEN..............................................158
9.BESLUIT............................................................................................................. 160
HOOFDSTUK 14; WERKLOOSHEID, INFLATIE EN DE PHILLIPS-CURVE..162
1.INLEIDING........................................................................................................... 162
2.WERKLOOSHEID................................................................................................... 162
2.1.Werkloosheid en inactiviteit.......................................................................162
2.2.De natuurlijke werkloosheid......................................................................164
2.3.Veranderingen in de natuurlijke werkloosheid..........................................166
2.4.Afwijkingen van de natuurlijke werklooshied: conjuncturele werkloosheid
......................................................................................................................... 167
3.INFLATIE............................................................................................................. 168
3.1.Inflatie en inflatiemaatstaven.....................................................................168
3.2.Vraaginflatie en kosteninflatie...................................................................169
3.3.De monetaire verklaring van inflatie.........................................................170
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller josefienj03. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.82. You're not tied to anything after your purchase.
