Samenvatting natuur-didactiek
Rekenen (Thomas More Hogeschool (NL))
Hoofdstuk 1. Waarover gaat natuuronderwijs?
Natuuronderwijs is een logisch vervolg op het vroegere ‘kennis der natuur’, maar er zijn duidelijke
verschillen:
- Niet alleen levende organismen, maar ook dingen en verschijnselen krijgen aandacht.
- Het gaat om meer dan weetjes; ‘kennis nemen van’ is maar een van de manieren om
met natuur incontact te komen.
Sinds 1993 zijn er kerndoelen voor het basisonderwijs. De kerndoelen geven aan waar het onderwijs
over moet gaan. Schrijvers van methodes en van ander materiaal houden niet alleen rekening met de
kerndoelen, maar ook vaak met de volgende punten:
- Natuuronderwijs gaat over de werkelijkheid. Dingen en organismen uit het leven van
alledag spelen de hoofdrol.
- Kinderen moeten actief bezig zijn met de leerstof op hun eigen niveau.
- De leerstof moet zo gekozen zijn dat kinderen gaan beseffen op welke manier ons
bestaan bepaald wordt door de verschijnselen en wetten van de natuur.
- De leerstof moet aanknopingspunten geven voor de ontwikkeling van zorg
en verantwoordelijkheid voor mens, dier en omgeving.
- De leerstof moet inte passen zijn binnen de gewone schoolpraktijk.
Bij natuuronderwijs gaat het om inzichten, vaardigheden en houdingen. Al deze aspecten zijn
verwerkt inde centrale doelstelling:
‘natuuronderwijs is er op gericht kinderen zicht te geven op samenhangen inde materiële
werkelijkheid, waarmee het leven van de mens onlosmakelijk is verbonden.
Ontdekkende/onderzoekende activiteiten zijn daarbij onmisbaar als basis voor kennis,
verwondering, een onderzoekende houding en een besef van zorg en verantwoordelijkheid voor
jezelf, je medemens en je omgeving.
Hoofdstuk 2. Doen en denken
Het woord begrijpen zegt letterlijk waar het ineerste instantie omgaat: greep krijgen op.
Kinderen ontdekken inhun eerste levensjaren dat zij allerlei boeiende gebeurtenissen kunnen
oproepen door zelf inactie te komen; daar zijn ze dan ook graag en veel mee bezig.
Nieuwsgierigheid en verwondering zijn drijfveren om de omgeving te willen begrijpen.
Terwijl kinderen de werkelijkheid verkennen, kunnen ze hun belevenissen op verschillende
manieren ervaren:
- Als nieuwe ervaring (AU! dat leuke wapperende (kaars)lichtje doet pijn!)
- Als iets wat hoort bij eerdere ervaringen (met deze regenplas kun je net zo lekker
spetteren als met het water van je badje).
, lOMoARcPSD|11251460
De ervaringen die bij elkaar horen, kunnen ze op verschillende manieren aan elkaar koppelen:
- Gebeurtenissen hebben steeds een bepaalde volgorde (je moet eerst je jas aan, dan pas
mag je mee).
- Verschillende dingen vertonen een soortgelijk gedrag (dat beest – een sint-bernard – blaft
als een hond en kan dus geen koe zijn).
- Verschillende verschijnselen zijn er tegelijkertijd (als de zon schijnt, zie je altijd
schaduwen). Langzamerhand ontstaat het besef dat de wereld gehoorzaamt aan bepaalde
regels.
Kinderen (en andere mensen) ontwikkelen hun eigen denkbeelden vanuit een combinatie van
allerlei indrukken: eigen ervaringen, gesprekken en tv-beelden. Zij combineren die
denkbeelden tot denkschema’s waar de door hun geconstateerde regelmaat en samenhang een
plaats invindt. Als de ontdekte regelmaat een gevolg is van toeval, of van invloeden die ze niet
kunnen overzien, kunnen onjuiste denkbeelden (misconcepties) ontstaan.
De denkschema’s van kinderen ontstaan naar aanleiding van hun persoonlijke ervaringen;
inprincipe ontwikkelt elk kind eigen denkschema’s. Binnen dezelfde cultuur hebben
kinderen tamelijk overeenkomstige ervaringen, en kunnen ook de denkschema’s
overeenkomen. Toch kan een kind verrassend reageren op hun omgeving. Realiseer je dan,
dat hun denkschema’s zijn opgebouwd vanuit verschillende persoonlijke ervaringen.
Kinderen denken met hun handen, al doende. Zo leren zij de verscheidenheid van hun
omgeving kennen en ordenen, vormen zij allerlei begrippen en herkennen zij samenhangen
(‘als… dan…’- relaties). Ondertussen verwoorden zij hun bezigheden en gedachten als er een
luisterend oor inde buurt is.
Kleuters kennen aan levenloze voorwerpen persoonlijkheid toe: de dingen hebben een eigen wil,
net als zijzelf. Rond een jaar of zes ontstaat een meer objectieve kijk op hun omgeving.
Wanneer na verloop van tijd denkschema’s ingewikkelder worden, is het effectief om
onderzoekend te leren duidelijk te structureren.
Een kernpunt van didactisch handelen bij het natuuronderwijs is dat je de wisselwerking
stimuleert tussen doen en denken. Dit noem je ontdekkend leren.
Hoofdstuk 3. Waarnemen
Nauwkeurig waarnemen is een vaardigheid die leraar en leerling een gemeenschappelijke
basis geeft. Je kunt immers steeds terugkeren naar het uitgangspunt: Wat heb je
waargenomen?
Je kunt kinderen betere leren waarnemen door hen
- echte spullen laten vergelijken, ordenen en op volgorde leggen (seriëren);
- hun waarnemingen te laten vast leggen;
- Stimulerend te begeleiden.
Waarnemen is vaak gekoppeld aan actie, zoals te zien inonderstaande schema.
- Je krijgt een zintuigelijke indruk;
- Daarvan word je je bewust;
- Daarover vorm je een mening en/of daarbij krijg je een gevoel;
- Als gevolg daarvan doe je iets.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller solutions. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $2.99. You're not tied to anything after your purchase.
