Jeugdrecht
1. INLEIDING ROND HET ONTSTAAN VAN DE JEUGDBESCHERMING IN BELGIË
Inleiding
Rechten wettelijk geregeld in specifieke nationale & internationale
wetgeving: zorgt voor bescherming
- Rechten vastgelegd in het Internationaal Verdrag inzake de Rechten
van het Kind: IVRK
- Jeugddelinquentierecht: maatregelen en straffen bij misdrijf
- Hulpverlening in een verontrustende opvoedingssituatie
- Rechtswaarborgen binnen de jeugdhulp
Pas op 15 mei 1912 was er de Wet op Kinderbescherming
Kind, nu eerder jongere, werd gedefinieerd en verschilt van
volwassene
Cultuur wordt overgedragen door 2 processen:
• Socialisatie: eigen maken van waarden & normen die in
maatschappij aanwezig zijn
o Sommigen zetten zich hier tegen af en nemen dingen niet
helemaal over zoals Amish, krakers, Punks, Gothics,.. Ze zullen
ook functioneren in maatschappij maar moeilijker!
• Sociale controle: straffen en bestraffen als de norm van de
maatschappij niet wordt nageleefd
-> Is er pas als er reactie komt van buitenaf!
o Formeel: controle van overheid bij naleven van waarden en
normen
o informeel: ongeschreven, ouders die je iets verbieden, uniform
aandoen bij een wedstrijd, ..
Deze 2 zorgen ervoor dat er veranderingen ontstaan en evolutie duidelijk
wordt.
= categoriaal beleid: verschil tussen kind en volwassene: recent dus
(1912)
- Men ziet dat kind moet gesocialiseerd worden en moet leren
- Kind zit in een ‘nog-niet’ situatie: weet nog niet wat juist is, wat hij
mag doen,..
Ook ontstaan door opkomst verschillende wetenschappen
(criminologie, psychologie, …) en de verandering in tijdsgeest
(verlichtingsperiode).
1
,Semester 1
1. Jeugdbescherming in België: het ontstaan van een
categoriaal beleid
1.1. Evolutie van de socialisatie
• Kinderen worden eeuwen beschouwd als een ‘volwassene’ met hier
en daar uitzonderingen uitzonderingsmaatregel
• Recente sociale constructie = gegroeid & geëvolueerd op basis van
inzicht uit de geschiedenis
• Chronocentrisme = kijken naar het verleden maar starten vanuit het
nu.
• Verlichting is bepalend voor het categoriaal beleid,
• Nog-niet positie: nog-niet verantwoordelijk, nog-niet
zelfstandig…
• Weten nog niet het verschil tussen goed en kwaad
• Toekomst, vooruitgang, ratio staan centraal
• 2 mensbeelden in Verlichting:
• Volwassene: kent zijn lot
• Kind: kneedbaar, maakbaar, evolueerbaar
1.1.1. Geen kindbeeld
<7 jaar waren van geen belang
>7 jaar werden ingeschakeld als volwassene
Vb: kindermoorden, achterlaten van pasgeborene, lot overgelaten met een
beperking, mesthoop tonen geen belang aan kinderen
- Vooral meisjes omdat ze minder waard zijn (ook nog in 19de eeuw)
- Daarna opgeleid in leerscholen binnen een maatschappij (uitz adel;
productieve arbeid)
Tot 18de eeuw: kind naar voedster, onderdompelen in rivieren om hen te
harden, verbranden voor ziektes te bestrijden etc. + Onhygiënische
omstandigheden
Oorzaken van kindersterfte
Afwezig kindbeeld in Oudheid: kleine volwassenen
• Achterlaten van kinderen (meisjes en kinderen met beperkingen
eerst)
• Offeren aan Godheid God stond centraal en bepaalde alles
• Als afval weggooien op de mesthoop
Ook recentelijk (17de – 18de eeuw) geen kindbeeld
• Hogere klasse schakelde voedsters in dus weinig aandacht en hoge
kindersterfte
• Meisjes waren niet oké huishouden doen, mannen werken op veld
en leerschool
2
,Semester 1
• Praktijken die nu heden ten dage in onze ogen barbaars overkomen:
inbinden
1.1.2. Aanzet tot een kindbeeld
Vanaf de 16e eeuw lichte verandering in het beeld van kinderen
• Jongens uit adelijke kring naar scholen, daarna lage klasse en veel
later de meisjes.
• Visies die aantoonden dat kinderen belangrijk zijn
o Moralisten: slecht geboren maar worden door opvoeding beter
o Romantici: goed/blanco geboren en de maatschappij zorgt
voor slechtheid: Inherent goed
Verlichtingsperiode (18e eeuw) is het begin vd toekomst voor de
kinderen
• Verdere uitbouw categoriaal beleid
• Toekomst, gelijkheid, lot in handen
• Kind als toekomst zien, een aparte groep met eigen kenmerken en
gedragingen
Er ontstond een tweedeling in de visie op ontwikkeling van de mens
Kind dat men moet afschermen van maatschappij en opvoeden,
fouten mogen maken
Volwassene die lot en rol al kent in de maatschappij
Psychogenese: Eigenschappen worden specifiek aan kinderen
toegeschreven.
Sociogenese: Op grond van maatschappelijke verandering het apart
gaan zien van kind en volwassene.
1872: ontstaan kindergeneeskunde/pediatrie: levenskwaliteit verhogen
1889: verbod op kinderarbeid
1914: wet op de leerplicht
Toont allemaal aan dat men kinderen uitsloot uit de wereld van
volwassenen, hebben eigen wereld
Arbeidersklasse en fabrieksbazen niet blij: konden geen geld meer
verdinen
Ouders niet blij: verlies en overname ouderlijke macht door de Overheid
--> zij zeiden wat moest.
1.1.3. Het huidige kinderbeeld
Kind zien als krachtige persoon met eigen mogelijkheden: kijken naar het
kunnen
Hun vermogen om zelf te groeien en leren is eindeloos, geboren
onderzoekers.
3
, Semester 1
Kinderen tot bepaalde leeftijd apart benaderen door specifieke opvoeding,
in instellingen speciaal voor kinderen zoals kinderdagverblijf,
kleuterschool, pediatrie
Fases die kwalitatief verschillen: wij zijn niet zelfstandig en
volwassenen worden wel zo veronderstelt, niet verantwoordelijk,
kind denkt meer met emotie wij met ratio,..
Verschillende ontwikkelingsfases met eigen mogelijkheden en
beperkingen
Afsluiten van volwassenwereld: we zitten in veiligheid en worden opgeleid
en dit vermindert per leeftijd en wordt opgegeven aan 18j
1.2. Evolutie van de sociale controle
Op vlak van bestraffing: geen onderscheid tussen volwassene en kind
(vanaf 19de eeuw)
• Wel verschil = in handen van pater familias of door goddelijke
overwegingen
Pas toen kind uitgevonden werd in verlichting was er een wijziging
Door criminologie en penologie
1.2.1. Vroege tijden tot verlichting
In het Oud-Romeinse recht: wet der XII tafelen
- uitzondering voor onmondige (beschouwd als niet-huwbare
kinderen) en die krijgen eigen straf door pretor
- eerste onderscheid tussen opzettelijk en niet opzettelijke daden
o oordeel des onderscheids = het kunnen onderscheiden van
goed en kwaad
Het klassieke tijdvlak:
- onderscheid meer verduidelijken door waarneembare gegevens
zoals fysiologische toestand kind: huwbare leeftijd en
geslachtsrijpheid
- Hier kijkt men vooral naar het aanvoelen van het goede en kwade
- Sluwheid vult de leeftijd aan
= weten ze wel wat ze deden?
Na de val van het Romeinse Rijk
- opnieuw beroep om solidariteit en alles bepaald door pater familias
- recht spreken is verschillende van stam tot stam
In de 11de eeuw
- heropflakkering van Romeinse recht
- aandacht voor onderscheid van kind keerde terug
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittverheyden. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.52. You're not tied to anything after your purchase.