Class notes
Slides + notities sociolinguïstiek
- Course
- Institution
Volledige en duidelijke notities + slides van sociolinguïstiek
[Show more]
Seller
Follow
lienberghmans
Content preview
Sociolinguïstiek1. Inleiding
Varianten en variëteiten
Basic observatie: niet iedereen spreekt/ schrijft altijd op dezelfde manier
Verschillende manieren om iets uit te drukken = taalvarianten
- Gij vs. jij
- Hallo vs. yuuw
- /me:/ vs. /mei/
- Verschillende manieren om iets uit te drukken
Sociolinguïstische feiten
je aanpassen aan taalgedrag van anderen
Bv. zijn vader, dorp met dialecten
Vorm van variatie
naargelang context
Bv. dochter met ‘jij’ en ‘gij’
Verschil tussen wat je zegt, wat je doet en waarom je iets doet
- Met goede methodes kan men testen wat men wel zou doen/ zeggen, maar nog niet waarom
Taalvarianten op verschillende talige niveaus
VARIANT 1 VARIANT 2 DOMEIN
(NEDERLAND) (VLAANDEREN)
KLANKEN Politie /tsi:/ Politie /si:/ FONOLOGIE
FLEXIE De boom Den boom MORFOLOGIE
WOORDEN Poepen Kakken LEXCOLOGIE
ZINSSTRUCTUUR Vak dat verplaatst zal Vak dat zal worden SYNTAX
worden verplaatst
TUSSENWERPSELS Hoor Zenne PRAGMATIEK
Combinatie (groep) van taalvarianten vormen samen een taalvariëteit
- Standaardtaal
- Dialect
- Jongerentaal
- Vaktaal
- Tussentaal
Veel subgroepen, die ook weer subgroepen hebben
heel systematisch en sterk, heeft sociale betekenis
NIET WILLEKEURIG
Analogie met mode
Naargelang omstandigheden draag je andere kleren is met taal ook zo (register)
- Andere varianten
- Niet iedereen dezelfde varianten in dezelfde omstandigheden
we maken andere keuzes
1
,Variatie
Moeilijk om specifiek op te noemen hoe taal verandert gebeurt in kleine stapjes
Sociale betekenis van varianten door systematiek
Wie kiest wat?
- Intersprekervariatie: variatie tussen (groepen) sprekers
o Jongeren ≠ ouderen
o Mannen ≠ vrouwen
o Vlamingen ≠ Nederlanders
- Intrasprekervariatie: variate binnen taalgebruik van 1 spreker
o Jongeren in de klas
o Nieuwslezer aan de eettafel thuis
o Advocaat bij zijn mama in het rusthuis
Conclusie
- Variatie is omnipresent, het is geen ‘uitzondering’
- Context (inclusief spreker en hoorder) bepaalt de variatie
- Sociale betekenis van varianten
Definitie sociolinguïstiek
Socio
- Sociale context georganiseerd in netwerk van overlappende sociale groepen
groepsaffiliatie uitdrukken/ prijsgeven door taalgebruik
Linguïstiek
- Taal is en joint action
Taalgebruik bouwt identiteit
gaat twee richtingen uit
Identiteit bouwt taalgebruik
Betekenis van taal zit in de interactie
Coördinatieprobleem
Van coördinatieprobleem naar variatie
- Coördinatieprobleem
- Statistische verwachting
- Persoonlijke verwachting
- Afdwingbare consequenties aan norm
statistische verwachting (kan) een persoonlijke verwachting worden
We gebruiken taal om problemen op te lossen
Variatie kan zich voordoen op verschillende momenten
- Prenormatief er is nog geen norm
- Postnormatief kiezen voor of afzetten tegen de norm
o Informatie meegeven
o Informatie prijsgeven
2
,Literatuur
“…language in its social contexts and the study of social life through linguistics”
“the relationship beteen language and society”
“the social uses of language”
sociolinguïstiek = het verband tussen taal(variatie) en de sociale context
Ontstaan
Waarom heeft het zo lang geduurd?
1) Sociale factor is ‘te evident’
a. Door velen vermeld, maar door weinigen bestudeerd
2) Sociale factor is niet relevant
a. Geschiedenis van taalverwerving
b. Behaviorism – Skinner: (taal)gedrag leren = operante conditionering
c. Universal Grammar – Chomsky: taalgedrag = aangeboren
3) Sociale factor is WEL relevant
a. Grote verandering vanaf usage-based visies – Tomasello
b. Pre-linguïstische cognitieve vaardigheden van kinderen
Intentielezen (functionele dimensie)
Patroonherkenning (grammaticale dimensie)
c. Taal
≠ een algebraïsche combinatie van woorden tot zinnen
= een gestructureerd repertoire betekenisvolle constructies
Afbakening
Sociolinguïstiek is ‘at its core a concern for the observable facts of language variation and principled
thinking about the reasons and consequences of this variation and change’
erg ruim veld
Relevantie
Jongerentaal is een groot onderwerp in de media
‘we begrijpen onze kinderen niet meer’
Schuldvragen
informatie prijsgeven
je wil verbergen dat je bepaalde informatie/ kenmerken hebt
Sociolinguïstisch onderzoek gebruiken in je voordeel bij bv. politieonderzoek
- mogelijke misdadigers verkleinen door te weten dat een persoon van een bepaalde regio
komt
- een zelfmoord afscheidsbrief, zien of die persoon het wel effectief zelf geschreven heeft adhv
taalgebruik
Oefening (soort oefening zoals op examen!)
Bespreek variatie en sociale betekenis bij het dragen van mondmaskers
- vormelijke varianten
o er zijn mensen die zelf mondmasker maken (zo willen ze bv aantonen dat ze
creatievelingen zijn…)
o mensen die een expliciete boodschap dragen bv voetbalploeg of een actie zoals
thinkpink (informatie meegeven)
3
, o dove mensen gebruiken een doorzichtig stukje in hun mondmasker (praktische
redenen)
o een herbruikbaar mondmasker kan je linken aan dat ze bv milieubewust zijn
(informatie meegeven)
o of iemand er een draag / wanneer je er een draagt kan sociale betekenis met zich
meebrengen sociale druk omdat je in bepaalde context iets wel of niet doet
- Vormkenmerken
o Je kan ze correct dragen of niet correct dragen (niet correct is iemand die niet
akkoord gaat met de zin van het dragen van een mondmasker)
o Ofwel af en toe verversen, ofwel dagenlang met hetzelfde vuile mondmasker
rondlopen
o Je hebt FFP2 en stoffe mondmaskers
o Kleurvariatie (kan eventueel samenhangen met gender)
o Types van rekkers (rond je hoofd, rond je oren…)
o Ecologie en wegwerkmondmaskers daar zou je iets in kunnen lezen
1) Intersprekervariatie
2. Landmarks Labov
William Labov
- Twee landmark studies
o Onderzoek op Martha’s Vineyard (MA-thesis, artikel in 1963)
o Onderzoek in NYC (PhD-thesis, 1966)
Martha’s Vineyard
Wat is Martha’s Vineyard?
- Klein eiland met veel (binnenlandse) toeristen
- Door afzondering en kleine schaal: ideaal ‘laboratorium’
- Geografisch en sociaal complex
- Etnische groepen
o Engelsen
o Portugezen
o Indianen
o ‘Other’
Welke klankverandering bestudeert Labov?
- Veranderingen die ook te vinden zin op het vasteland
- Al dan niet realiseren van postvocale /r/
- Centralisatie van de diftongen /ai/ en /au/
Diftong
Tweeklank/ glijklank
Twee klinkers binnen 1 lettergreep
Centralisatie
Van [ɑɪ] naar [əɪ] (spider)
Van [ɑu] naar [əu] (round)
Twee varianten
o Gecentraliseerde
o Niet gecentraliseerde
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lienberghmans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.19. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now