Natuurkunde – Hoofdstuk 5 Elektriciteit
§5.1 Wat is elektriciteit?
§5.1.B Basis
Soorten lading
Stoffen met wrijving kun je bijzondere eigenschappen geven waardoor ze elkaar afstoten of
aantrekken Eigenschap noemen we lading
Positief en negatief
Er ontstaan tenminste 2 soorten lading:
Positieve lading
Negatieve lading
Wanneer stoten ze elkaar af of trekken ze elkaar aan?
Gelijke ladingen stoten elkaar af
Verschillende ladingen trekken elkaar aan
Oftewel:
Positieve ladingen stoten positieve ladingen af
Negatieve ladingen stoten negatieve ladingen af
Positieve ladingen en negatieve ladingen trekken elkaar aan
Bewegende lading
Met vandegraaffgenerator kun je lading laten overspringen Je ziet dan vonk Bij onweer
gebeurt dit ook Wolken en aarde raken tegengesteld geladen en lading springt over:
bliksemschicht
Lading die overspringt, is altijd negatieve lading Bestaat uit heel kleine deeltjes =
Elektronen = e-
Stromende lading
Lading kun je door metalen draad laten stromen Stromende lading = Stroom = Elektriciteit
= Beweging van elektronen Elektronen zijn kleine negatieve deeltjes die kunnen
verplaatsen Deeltjes gaan naar plek waar er te weinig van zijn Bij batterij:
Negatieve kant = - pool Teveel aan elektronen
Positieve kant = + pool Tekort aan elektronen
Elektronen gaan dan als het mogelijk is van – naar + bewegen Kan niet zomaar, e- kunnen
niet zonder problemen door lucht bewegen Gebeurt pas als er heel veel e- te veel of te
weinig zijn (= hoge spanning)
In normale situaties (= lage spanning) is er geleider nodig om e- te kunnen bewegen In
huis meestal koper, maar alle metalen zijn hiervoor geschikt
e- lopen van – naar +
Stroom loopt van + naar –
1
, Joël Smit | 4V.nat1
Stroom loopt dus tegengestelde kant op dan de e- Foutje van vroeger toen ze dachten dat
deeltjes andersom liepen
Geleiders
e- kunnen niet zomaar verplaatsen Hebben daarvoor geleider nodig In huis meestal
koper Geleidt goed en is niet zo duur als bv. goud of zilver. Bv. ijzer geleidt 5x slechter dan
koper Hoe slechter het geleidt, hoe dikkere kabels je nodig hebt om dezelfde apparaten
te laten werken
Koolstof en kraanwater geleiden ook Oppassen met water in buurt van elektriciteit
Puur water (gedemineraliseerd water) geleidt geen elektriciteit, kraanwater wel omdat
hierin stoffen zijn opgelost zoals kalk
Dus, stoffen die elektriciteit geleiden:
Metalen
Koolstof
Water waarin stoffen zijn opgelost
Isolatoren
Om te voorkomen dat elektriciteit zomaar weg kan, wordt isolatie om elektriciteitsdraden en
apparaten gebruikt Meestal plastic Veel materialen geleiden elektriciteit niet goed en
zijn dus isolatoren
Veiligheidsvoorschriften bij werken met elektriciteit:
Werken met stroom uit
Werken met drogen handen
Werken met rubberen zolen aan
Waarop te letten met elektriciteit
Met elektriciteit altijd voorzichtig zijn
Bij defibrillatie wordt er elektriciteitsschok door je lichaam geschoten over je hart heen om
je hart weer te laten kloppen Als je dit doet bij hart dat klopt, kan hart stoppen met
kloppen
In huis maatregelen voor veiligheid van elektriciteit:
Zekeringen Zorgen ervoor dat je niet teveel elektriciteit door kabels laat lopen
Bij teveel elektriciteit kunnen kabels gaan smelten, vonken ontstaan en brand
ontstaan Teveel elektriciteit kan gebeuren bij:
Overbelasting Als er teveel apparaten zijn aangesloten
Kortsluiting Stroom gaat direct van fasedraad naar nuldraad zonder
apparaat ertussen
Zekering schakelt stroom uit zodra er te veel elektriciteit door zekering gaat
Tegenwoordig met schakelaar, vroeger gebeurde dit doordat er een draad doorsmelt
Zekering moest dan vervangen worden, nadat je apparaten die je te veel aan hebt
staan hebt uitgezet of apparaten uit stopcontact hebt gehaald die kortsluiting
kunnen maken
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SmitJoël. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.24. You're not tied to anything after your purchase.