Natuurkunde – H13 Magnetische velden
meneer Wietsma
§13.1 Magnetisme
Permanente magneten
Magnetische krachten = Krachten die bepaalde ertsen en mineralen op
elkaar uitoefenen → Magnetische ertsen bevatten altijd ijzer, nikkel of
kobalt
Kunstmatige magneten → Sterker dan magnetische ertsen en houden
magnetische eigenschappen veel langer = Permanente magneten
Polen = Uiteinden van magneet:
• Noordpool → N → Rood
• Zuidpool → Z → Wit
→ Draaibaar opgestelde staafmagneet of kompasnaald wijst met magnetische noordpool
naar geografische noorden
Magnetische krachtwerking is grootst bij polen → Kunnen aantrekkend of
afstotend zijn:
• Ongelijknamige polen trekken elkaar aan
• Gelijknamige polen stoten elkaar af
Aarde is magneet → Magnetische zuidpool van aarde ligt dicht bij
geografische Noordpool
Magnetische krachten werken tussen:
• Magneten onderling
• Magneet en niet-magnetisch voorwerp van ijzer, kobalt of nikkel →
Als je magneet in buurt van voorwerp houdt, wordt voorwerp een
magneet met noord- en zuidpool = Magnetische influentie
Magnetische velden
Magnetisch veld = Ruimte rond magneet → Kun je aantonen met kompasnaald → Deze zal
zich in elk punt van dit veld richten
⃗ → Richting
Grootte en richting van magnetische veld in punt P geef je aan met vector 𝐵
bepaal je door kompasnaald in P te plaatsen → Zuid-noordrichting van kompasnaald is
richting van magnetische veld
Magnetische veldlijnen = Lijnenpatroon die kompasnaaldjes samen tonen
Elke veldlijn begint op noordpool en eindigt op zuidpool van magneet → Binnen magneet
lopen veldlijnen van zuid- naar noordpool
Magnetische veldlijnenpatroon lijkt in enkele opzichten op elektrische veldlijnenpatroon:
1
, Joël Smit | 5V.nat1
• Waar veldlijnendichtheid grootst is, is
magnetische veldsterkte het grootst
• Magnetische veldsterktevector in punt P is
zuid-noordrichting van kompasnaald in dat
punt en valt samen met raaklijn aan
magnetische veldlijn door dat punt
• 2 magnetische veldlijnen snijden elkaar
nooit
Homogeen magnetisch veld = Veldlijnen lopen evenwijdig en op gelijke afstand van elkaar →
⃗ is in elk punt hetzelfde, zowel in grootte als in richting
Magnetische veldsterkte 𝐵
Het aardmagnetisch veld
Aarde is magneet → Magnetische noord- en zuidpool liggen onder aardoppervlak
Magnetische zuidpool valt niet precies samen met geografische Noordpool → Noordpool
van kompasnaald wijst niet precies naar geografische noorden → Declinatie = Zijwaartse
afwijking van kompas → Grootte van deze hoek is afhankelijk van:
• Plaats op aarde
• Tijd → Plaats van magnetische zuidpool is niet stabiel door activiteit
in binnenste van aarde → Declinatie verandert in loop van tijd
Veldlijnenpatroon van aarde lijkt op veldlijnenpatroon van staafmagneet
Magnetische polen liggen onder aardoppervlak → Aardmagnetisch veld is op
meeste plaatsen niet langs aardoppervlak gericht → Inclinatie = Hoek die
magnetische veldsterkte maakt met aardoppervlak → Is afhankelijk van plaats op aarde
Inclinatie bepalen met kompasnaald die draaibaar is om horizontale as → Met inclinatie kun
je magnetische veldsterkte vector in bepaald punt ontbinden in 2 componenten:
• Component langs aardoppervlak → Horizontale component 𝐵ℎ
• Component loodrecht op aardoppervlak → Verticale component 𝐵𝑣
Elektrische stroom en magnetisme
Kompasnaald in buurt van stroomdraad gaat zich richten nadat stroom
door draad was ingeschakeld → Rond draad is magnetisch veld
Loodrecht op stroomdraad zijn veldlijnen concentrische cirkels waarvan
middelpunt samenvalt met stroomdraad → Stroomrichting is bepalend
voor richting van veldlijnen
Rechterhandregel = Verband tussen richting van stroom door draad en
richting van veldlijnen:
• Duim in richting van stroom
• Gebogen vingers geven richting van magnetische veldlijnen aan
Stroomspoel heeft ook magnetische veld → Bestaat uit aantal windingen
van metaaldraad
Rechterhandregel voor stroomspoel:
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SmitJoël. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.