Hoofdstuk 6, voeding, vertering en gezondheid: biologie samenvatting 4havo
4 views 0 purchase
Course
Biologie
Level
HAVO
Book
Nectar / Biologie 4 Havo / deel Leerboek
In deze samenvatting is hoofdstuk 6, voeding, vertering en gezondheid, samengevat. Het is duidelijk en overzichtelijk samengevat d.m.v. kleuren en plaatjes.
Summary Nectar / Biologie 4 Havo / deel Leerboek - Science
Class notes Biomaths Nectar / Biologie 4 Havo / deel Leerboek
Biology 12th edition by Sylvia s Mader Test Bank
All for this textbook (3)
Written for
Secondary school
HAVO
Biologie
4
All documents for this subject (2020)
Seller
Follow
Elsjeversteeg
Reviews received
Content preview
Samenvatting Biologie
H6: Voeding, vertering en gezondheid
6.1
Baby en voeding
Baby’s drinken in de eerste periode van hun leven moedermelk (bevat eiwitten, vet, lactose,
vitaminen en mineralen en antistoffen
- eiwitten zijn bouwstoffen die de kleine baby goed kan gebruiken om nieuwe cellen te maken
- vet en koolhydraten gebruikt de baby als brandstoffen om het lichaam warm te houden, het
lichaam warm houden is nodig, want een baby heeft een groot lichaamsoppervlak t.o.v. zijn
volume. Het kind koelt hierdoor snel af.
- vitaminen en mineralen zijn beschermende stoffen om de baby gezond te houden.
- antistoffen beschermen de baby tegen ziekteverwekkers
Bacteriën in de darm en in de melk
In de darmen leven bacteriën die de resten van voedsel verteren. Ook in de moedermelk zitten
bacteriën.
Deze bacteriën komen via het moedermelk in de darmen van de baby koolhydraten uit de
moedermelk maken vermeerdering bacteriën mogelijk (bifidobacteriën)
Bifidobacteriën: Houden schadelijke micro-organismen onder controle
Darmflora: Darmbacteriën, deze varieert per persoon en is bijna net zo uniek als een vingerafdruk
Voeding en ziekten
Welvaartsziekten: Welvarende landen (bijv. Nederland) eten teveel ongezond en bewegen te weinig.
Er wordt bij deze mensen dus veel vet opgeslagen (gevolgen: hart- en vaatziekten, vetzucht)
Gebreksziekte: Als je juist te weinig eten hebt, een tekort aan vitamines en mineralen etc. hebt is er
spraken van een gebreksziekte (gevolgen: vermindering rode bloedcellen/zuurstofaanvoer ->
bloedarmoede -> je wordt snel moe
6.2
Tanden
Het melkgebit (tanden en kiezen van een kind) wordt na zes jaar gewisseld naar een volwassen gebit
(alle tanden en kiezen van een volwassen mens + verstandskiezen)
Mechanische verkleining: Het gebit dat voedsel in kleine delen knipt en vermaalt. Hierdoor neemt
het oppervlak van de voedseldeeltjes toe en verloopt de chemische afbraak (verteringsenzymen
zetten de grote moleculen uit je voedsel om in kleinere) sneller.
Verteren
Macromoleculen: Voedingsstoffen zoals bepaalde koolhydraten, vetten, eiwitten en DNA die te groot
zijn om op te nemen voor de darmcellen
Veel van die macromoleculen zijn polymeren: stoffen die zijn opgebouwd uit een groot aantal vrijwel
identieke moleculen (bijv. zetmeel uit een broodje of DNA)
Deze polymeren en vetten worden afgebroken in het verteringskanaal door verteringsenzymen er
ontstaan kleine moleculen die voor de darmcellen opneembaar zijn (bijv. glucose, vetzuren)
1
, De hele vertering
Het verteren gebeurt in stappen. Bij bijv. het verteren van een ‘broodje gezond’ worden
verschillende organen gebruikt:
- De mondholte, wand van mondholte bevat speekselklieren. Speeksel bevat enzym dat het
grote koolhydraat zetmeel opneemt
- De slokdarm, spieren duwen voedselbrokjes door darm
- De maag, tussen plooien van de wand monden afvoerbuizen van de maagsapklieren.
Sommige cellen van deze klieren maken maagzuur -> maakt bacteriën in voedsel
onschadelijk. Andere cellen maken pepsinogeen -> verandert door maagzuur in een actief
eiwitsplitsend enzym. Een derde type cellen produceert slijm -> beschermt maagwand tegen
verteringssappen
- Twaalfvingerige darm, De alvleesklier geeft enzymen af aan twaalfvingerige darm. Deze
enzymen verteren DNA, vetten en overgebleven zetmeel uit een broodje. Gal uit de levering
helpt bij de vertering van vetten
- Dunne darm, Verschillende enzymen uit de darmsapklieren voltooien de vertering. Ook
breken ze DNA af uit de sla en tomaat. De darmcellen nemen de verteringsproducten en
andere kleine moleculen op uit de darminhoud en geven ze af aan het bloed. De
overgebleven vloeibare brij glijdt de blindedarm in. Kleppen zorgen dat de brij niet
terugstroomt
- Blindedarm, Hier leeft grote darmflora. Na een diarreeaanval raken mensen veel nuttige
darmbacteriën kwijt, bacteriën uit de blindedarm en de appendix (aanhangsel van
blindedarm) herstellen darmflora.
- Dikke darm, Bevat bacteriën die met hun enzymen stoffen verteren die mensen zelf niet
kunnen verteren. Andere bacteriën maken nuttige stoffen bijv. vitamine K. Dikke darm haalt
ook veel water uit de voedselbrij.
- Endeldarm, Laatste stuk van de dikke darm waar ontlasting tijdelijk wordt opgeslagen
Te veel stoffen
Bijv. snoep bevat veel koolhydraten die je niet direct gebruikt -> lever maakt er vetten van -> komen
als reservestoffen in onderhuids vetweefsel terecht
Additieven: Kleur- geur- en smaakstoffen die fabrikant toevoegt aan product
Van een aantal additieven is een ADI-waarde vastgesteld (Hoeveelheid die mensen per dag kg
lichaamsgewicht kunnen eten zonder risico op gezondheidsklachten)
6.3
Afbraak door enzymen
Door chemische afbraak (6.2) ontstaan kleine moleculen die opneembaar zijn voor je darmcellen. Bij
elk type molecuul hoort één type enzymmolecuul, enzymen zijn specifiek.
Substraatmolecuul: Molecuul waar het enzymmolecuul op inwerkt
Als een enzymmolecuul in contact komt met een substraatmolecuul binden ze samen tot: enzym-
substraat complex
1. Enzymmolecuul heeft holte waar
substraatmolecuul precies in past
2. In substraatmolecuul gaat binding stuk ->
splitst in twee kleinere stukken: de producten
3. Enzymmolecuul laat los (enzymmolecuul is
niet verandert bij reactie)
Enzymnaam: substraat met uitgang -ase
subtraat: sacharase enzym: sacharose
Peptase bewerkt een peptide Bron: Enzym als gereedschap
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Elsjeversteeg. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.76. You're not tied to anything after your purchase.
