Samenvatting van de lessen architectuurgeschiedenis en actualiteit eerste jaar Kask Hogent. Omvat veel pagina's door de foto's die aanwezig zijn in het document. Dit maakt het makkelijker om de leerstof te begrijpen en te leren.
Gigantisch lange prehistorische periode van ongeveer 2,5 miljoen jaar geleden tot 3000 v.C.
Rond 10 000 v.C. zien we het neolithicum: de periode waarin de mens zich langzaam begint
te settelen en aan Landbouw en veeteelt doet. Deze les gaat over de volgende stap, een
sleuteljaar 3000 v.C. want dan gebeurt de uitvinding van het schrift. Niet enkel meer
verhalen via woorden want dit vervliegt. De mens bijtelt iets in steen en dit blijft lang zo
bestaan. Dezelfde informatie blijft ook zo gedetailleerd bestaan.
De toren van babel van Breugel ook mythologische proporties aangenomen. Iets
typerend voor toen is dat ze hele grote bouwwerken oprichten die zich heel hoog in
de richting van de hemel gaan opwerken. We spreken over een periode
(Mesopotamië) binnen de klassieke oudheid (3000 v.C.-476). Klassieke oudheid telt
ook de Egyptische, Griekse en romeinse oudheid.
5 rijken kennen:
Jaartallen niet van buiten kennen. Enkel de eeuwen zijn
belangrijk. De volgorde van gebeurtenissen zijn wel
belangrijk!
Mesopotamië = land tussen de stromen.
Tweestromenland. Potamos = rivier, meso = tussen
Door die taal, het schrift kan men wetten in steen hakken. Zo kan men die wetten
communiceren over een groter oppervlak. Dus vanaf die tijd ontstaan grote rijken met
handel en politieke stabiliteit. Je hebt een eenheid van politieke structuur. Er ontstaat een
complexere staatcultuur. Er ontstaat een koning die een rijk beheert. De koning heeft
administratie en hofhouding. Wat er overgebleven is van die rijken zijn die tempels en
paleizen van die koningen. Ook op militair vlak groeit het. Het schrift zorgt ervoor dat je
zulke grote systemen kan beginnen organiseren. Mesopotamië/tweestromenland, waarom
daar? 2 rivieren treden uit hun oevers (Tigris en Eufraat), er ontstaat vruchtbaar slib. De
mensen leefden voornamelijk van de landbouw. Die vruchtbare streken waren zeer
belangrijk. Daar ontstonden die grote culturen.
SUMERISCHE RIJK (3500-2300 v.C.)
Oud Sumerische cultuur parallel met Egyptische cultuur want ontstaan rond zelfde
jaartallen. Beiden zijn gevestigd aan vruchtbare gronden met rivier (Nijl voor Egypte & Tigris
en Eufraat voor Mesopotamië). Er ontwikkeld zich een staat met meerdere steden. De
staatsvorm is theocratie. Een staatsvorm waarin de godheid als onmiddellijke gezagsdrager
wordt beschouwd. Hierbij is er een koning aan het hoofd die de zoon van een God zou zijn.
Ziggurat = plateau/podium met afgescheiden kanten (meestal voor een tempel). Doet
denken aan een trapezium.
1
,Bekende witte tempel met ziggurat van Uruk (3500-3000 v.C.)
Aantonen door middel van architectuur wat belangrijk is, een symboliek aan
geven. Tempel, zo dicht mogelijk de goden bereiken, dus hoog bouwen! Tempel niet
toegankelijk voor gewoon volk. Men creëert een elitair religieus centrum voor de
priesterkoning die de stad overheerst. Het inrichten van de ruimte gebeurt ook verticaal. De
koning bouwt een berg om de tempel te verheffen en zijn macht te tonen tegenover het volk
en de vijanden. Hij gebruikt de angst van het volk als zijn machtstoevoer. Want goden waren
heel belangrijk in die tijd. Zo wouden ze de goden (en dus ook de koning) eren om
bijvoorbeeld een goeie oogst te hebben. Religie is een manier om het volk te beheersen. Het
zicht vanuit de tempel zou fenomenaal moeten geweest zijn toen. De toegang is via een
smalle lange trap als deel van het ritueel om de tempel te betreden. Op het plan zien we de
indeling van de tempel. Deze bevat kleine ruimtes, daarin zitten rijke/dure voorwerpen die
door de priesterkoning werd opgeslagen.
Ziggurat van UR (2500 v.C.)
Een strakker ontwerp dan Uruk. Deze is iets te enthousiast gerenoveerd
geweest waardoor men in twijfel trekt of het origineel ontwerp er ooit zo
uitzag. Een tempel in een ommuurde stad. Lange smalle trappen weer
aanwezig. Complexer ontwerp door aanwezigheid van 3 trappen.
Ziggurat is deel van veel groter stedelijk geheel waar je hem duidelijk ziet
uitsteken. Ziggurat een eyecatcher van de stad. Hiërarchie in het stadsleven
vertaalt zich in tempel. Er zijn verschillende zones afhankelijk van elitair
statuut.
AKKADISCHE RIJK (2300-1500 v.C.)
Opgebouwd rond Babylon. Het sumerische rijk bevindt zich zuidelijker, dichter bij de
Perzische golf. Het Akkadische rijk ligt in het noorden met Babylon als hoofdstad.
Hammurabi = koning, vertegenwoordiger van de zonnegod.
De codex van Hammurabi (1780 v.C.) = een wettekst. De vroegste wettekst die is
overgebleven. Uitgehouwen op een stele= een soort platte zuil/plaat die recht kan
staan. Via spijkerschrift staat er een grondwet in. De zonnegod geeft de wettekst aan
de koning.Codex is belangrijk voor de wetgeving. Die maatschappijstructuren gaan
later nog lang mee.
Stele Naram-Sin (2255-2219 v.C.)
Koning met kleinzoon. Koning tussenpersoon met de goden en het gewone volk.
ASSYRISCHE RIJK (1500-612 v.C.)
Komt dichter in de buurt van de Griekse Oudheid. Die Assyriërs hadden als hoofdstad
Niniveh ligt in het noorden. Vandaag de dag herkennen we het als Irak. Groot rijk, veroverde
veel gebieden onder anderen een deel van Egypte. Omdat het zo gigantisch was had het
invloed op de andere culturen.
2
,Leeuwenpoort van Bogazköy (1400 v.C.= 14DE EEUW)
Manier om belangrijke plekken te markeren. De steden waren militair versterkt maar er
waren intern en extern ook conflicten. De muren tonen hun grootheid/macht aan. Ook de
mate van verfijning van kunst speelt een belangrijke rol in hun machtsvertoning, in dit geval
beeldhouwkunst. Ook de leeuw is een voorbeeld van een macht.
Citadel van Sargon II in de stad Khorsabad (huidige Dur Sjarukin, 742 v.C.- 706 v.C.)
Hier zien we dat die Ziggurat weeral in de belangstelling staat. De
paleiscomplexen worden rond de Ziggurat gebouwd. Alles wordt complexer, de
Ziggurat wordt een trappenpiramide i.p.v. een podium. Het is nog steeds
gemaakt van adobe, een soort van leem. Belangrijk puntje van leem, die heeft
een beperkte draagkracht. Men kan niet oneindig hoog bouwen doordat men
wil voorkomen dat het instort. Later vindt men hier oplossingen voor.
Stadspoort van Khorsabad versierd met runderen (742 v.C.- 706 v.C.)
De koppen van de runden zijn de hoofden van koningen en van Goden om gezag te
creëren bij bezoekers van de stad.
NIEUW BABYLONIË (612-539 v.C.)
Ishtar poort, stadspoort van Babylon (575 v.C.)
Replica in Babylon, kleiner dan het originele. Het oorspronkelijke bevindt zich in
Duitsland. In een museum in Berlijn. Babylon was een gigantische stad vandaar men
die toren van Babel associeert met verschillende culturen en talen. Poort voor de
hangende tuinen van Babylon.
PERZIË (538-331 v.C.)
Het grootste rijk van allemaal dat overlapt met de Griekse Oudheid, ze waren vijanden.
Perzische rijk zo groot dat het tot de grenzen van India kwam.
Persepolis Paleis van Darius de Grote (518 v.C.)
Meest indrukwekkende tempel van allemaal. Complexer en hoger gebouwd. Op
grondplan zien we grote ruimtes de gevuld zijn met zuilen doordat het materiaal het
niet kan dragen. Ze werken als steunpunten.
Ceremoniële trap naar audiëntiezaal
Het betreden van die ceremoniële wandeling naar zo een heiligdom
is belangrijk! Ze decoreren het met allerhande reliëfsculpturen door
onder andere de koning af te beelden. Men ziet ook allerhande
dienaren die offers meehebben voor de koning die in contact staat
met de God. Koning is in dit geval Darius. De architectuur vertelt ons
hoe die cultuur in elkaar zit.
De bekroning van een zuil (het kapiteel) gaat men decoreren. Heel veel zaken die we later
gaan bespreken bij de Romeinen en de Grieken zijn vaak gelinkt aan de cultuur maar het
idee bestaat al langer zoals men hier kan zien bij het decoreren van het kapiteel.
3
, HEDENDAAGS ‘ZIGURAT’
Museum aan de stroom MAS, Antwerpen (2011) Neutelings-Riedijk Architecten
Nederlands architecten bureau. Een toren die op veel plaatsen in de stad zichtbaar is. Een
belangrijk item is de trap. Het wentelt zich als een spiraal naar boven. Elke inwoner kan de
trap benutten zonder toegansticket te kopen. Het is niet meer elitair maar zeer
democratisch, voor iedereen. Constructie: één centrale betonnen koker met balkjes aan.
Handen als decoratief element omdat men vroeger dacht dat de naam Antwerpen kwam
van hand werpen van de reus brabo die afgehakte handen in de rivier gooide.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller JustineVD1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.52. You're not tied to anything after your purchase.
