In dit document vind je een samenvatting van al de te kennen leerstof voor het van Deontologie in het tweede jaar orthopedagogie aan HoGent. Je vindt er lesnotities, PPT - slides, PPT - notities en samenvatting van alle te kennen leerstof van de syllabus. Het is een uitgebreide samenvatting.
Deontologie
1. Verantwoording (lezen)
2. Communicatieve rationaliteit
2.1Sociologische kijk: oriëntatie in de breedte
2.2Juridische kijk: oriëntatie in de hoogte
2.3Ethische kijk: oriëntatie in de diepte
2.4Geldigheid en tegenspreklijkheid N.K.
2.4.1 EN finaal en route: de wegenkaart N.K.
Deel 1: Privacy en vrijheid
1. Inleiding
2. Oorsprong en wettelijke verankering
3. Juridische kijk
3.1Privacy als mensenrecht
3.2Dimensies van privacy
3.3Belgische privacywetgeving
3.4De GDPR
3.4.1 Beginselen van gegevensverwerking
3.4.2 Rechten en plichten
3.4.3 Principieel verwerkingsverbod
3.5Geïnformeerde toestemming
3.5.1 Handelings – en wilsbekwaam
3.5.2 Grenzen aan autonomie?
4. Privacyvrijheid
4.1Privacy als breed en radicaal concept
4.2De emancipatorische kracht van privacy
5. Conclusie
, Deontologie
1. Verantwoording (lezen niet blokken)
- Naam “deontologie” lijkt te verwijzen naar een soort van deontologische code voor sociaal – agogische
beroepen
o Er bestaan wel degelijke ethische en deontologische codes
o Centraal aspect binnen sociaal-agogische beroepen én binnen ons sociale leven (big data)
o Deze bieden concreet kader over wat we “moeten” doen, wat we horen te doen
- Deontologie gaat terug op de plichtenleer van Kant:
o Een handeling is goed als de intentie die achter de handeling zit, goed is
o Centraal: autonoom bepaalde ethische principes die een handeling rechtvaardigen
- Deze cursus: ethische reflectie en dialoog ontw. Rond deontologie
o Recht zoekt naar het juiste antwoord (maar is niet altijd het goede):
Cf. wetswijzigingen/wetsuitbreidingen
Belang van interpretatie
Wetten/decreten = tijdelijke ‘morele consensus’ in de maatschappij
Ze zijn expliciteringen van wat als samenleving op een bepaald punt in de tijd goed – en afkeuren
Rechtvaardige wetten veroorzaken onrechtvaardigheden
- Wetten & regels bieden vanzelfsprekend een kader, maar in geest van Kant -> nadrukkelijk over autonoom
bepaalde principes
o Heteronome principes moeten we steeds kritisch benaderen en zeker in functie van goed sociaal
handelen
- Wetten -> immers algemeen geformuleerd en moeten steeds vertaald worden binnen concrete contexten
o Wetten en regels kunnen onrechtvaardig zijn: niet blind volgen
o Ethische aspecten (h)erkennen: de ‘geest van de wet’
De letter v/d wet is belangrijk (waar “moeten”we ons aan houden?), de geest (…en
waarom?) misschien des te meer
Vragen over goede -> professionele ethiek
Vragen over wrm we doen wat we doen als professionals, welke waarden we in interventies
voorop stellen -> normatieve professionaliteit
Praktijkwerker zowel technische als normatieve professional: een doener en een denker
o Correct omgaan met vertrouwelijke informatie (de ‘letter’ van de wet)
o Normatieve professionalisering
- Raakvlakken met ethische waarden:
o Vrijheid, veiligheid, vertrouwen, autonomie, inspraak …
- De dingen goed doen én de goede dingen doen
o Niet enkel methodisch, maar ook met ethische reflectie
o ‘Buikgevoel’ vertalen naar ethische argumenten - niet louter ‘uitvoeren’
- Vanuit de complexiteit van het werkveld en het normatieve karakter
o Toename ‘ethische dilemma’s’ (rolconflicten)
o We spreken liever van normatieve professionalisering
- Sociaal – agogisch beroep is niet waardenvrij:
o Interventies dienen bij te dragen aan waarden die beroep centraal stelt zoals, QOL, empowerment,
emancipatie
- Standpunt ethisch beargumenteren – wat is goede orthopedagogie?
o Hoe vullen we de centrale waarden binnen het orthopedagogische werkveld concreet in?
- Geen oplossingen
o Eigen aan ‘ethiek’ > attitude voor reflectie en dialoog
o Doel: ‘accountability’: handelen en (achterliggende) visie op sociale problemen en -oplossingen
bespreekbaar maken (= meesterschap)
o Dit doel vereist voortdurend kritische (zelf)reflectie en een dialoog onder beroepsgenoten
o Belang van dialoog (onder gelijken)
, - Drie centrale beroepswaarden in het sociaal – agogisch werk:
o Vrijheid, discretie en vertrouwen
Privacy bij vrijheid
Ambtsgeheim en discretieplicht bij discretie
Beroepsgeheim bij vertrouwen
De waarde vertrouwen vormt het sluitstuk van deze cursus maar is tegelijk een fundamentele waarde in het werken
met mensen in kwetsbare posities
- Wetten hebben als basisbeginsel gelijkheid: iedereen gelijk voor de wet, maar creëren soms grote
ongelijkheden
- Essentieel als begeleider: je komt in leefwereld van mensen, bouwt dossiers op en wisselt info met andere
professionals -> weten hoe om te gaan met privacy is essentieel
Cliënt moet weten zijn verhaal in vertrouwen kwijt te kunnen -> anders kan er geen sprake zijn van hulpverlening
- Tegelijk kan noodzakelijk zijn om info door te geven aan collega’s, organisatie of derden -> spanningsveld
voor professionals in omgaan met vertrouwelijke info
, 2. Communicatieve rationaliteit
- De theorie van Jurgen Haberlans biedt inspiratie v/e communicatieve dialoog door bouwstenen aan te
reiken aan sociaal – agogische werkers om een beroepsethische standpunt in te nemen en om met
beroepsgenoten in dialoog te gaan
- Uitgangspunt: standpunt wordt gevormd door gebruik van argumenten uit verschillende werelden
o Objectieve wereld
o Intersubjectieve wereld
o Subjectieve wereld
- Wij noemen de drie soorten argumenten kijken:
o De sociologische kijk
o De juridische kijk
o De ethische kijk
Het zijn brillen die we opzetten en die oriëntatie bieden
- We beschouwen dit als een “professioneel” of beroepsethisch kompas waar je je oriënteert
o In de breedte: sociologische kijk (feiten)
o In de hoogte: juridische kijk (normen)
o In de diepte: ethische kijk (waarden)
2.1Sociologische kijk: oriëntatie in de breedte
- Argumenten die behoren tot objectieve wereld: feiten
o Context waar het sociale zich afspeelt -> sociologische kijk
o in sociaal – agogische praktijken -> individuele belangen tegenover elkaar staan en waar
praktijkwerker handelt vanuit welbepalende positie en vanuit een door de maatschappij, organisatie
en cliënt gegeven mandaat
- manier om sociale positie helder te kijken -> onderscheidt tussen
o macro - , meso - , microniveau
o in kaart brengen van partijen en belangen op de 3 niveaus kan verheldering brengen om je eigen
beroepspositie uit te klaren
- in onze samenleving worden verschillende posities door verschillende mensen bekleed
o deze posities zijn toegewezen/ verworven (sociaal – agogisch werk, verworven door opleiding)
o bij iedere positie bepaalde rol of verwachting v/e bepaald gedrag -> rolverwachtingen
o wat iemand verondersteld wordt van op die positie te doen, rolverwachting, wordt altijd
meebepaald door de andere posities
o mogelijks ontstaan er spanningen of zogenaamde loyaliteits – en rolconflicten v/e professional door
conflicten tussen wat de organisatie ‘vraagt’, wat de maatschappij ‘vraagt’ en wat de cliënt ‘vraagt’
- sociaal – agogisch werker werkt ook vanuit een mandaat:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller floortjeschelstraete. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.37. You're not tied to anything after your purchase.
