Samenvatting Hoofdstuk Leerstoornissen - Psychopathologie van kinderen en adolescenten
54 views 5 purchases
Course
Psychopatholgie van kinderen en adolescenten
Institution
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Book
Leerboek kinder- en jeugdpsychiatrie
Dit document bevat een samenvatting van het hoofdstuk 'Leerstoornissen' uit het handboek 'Leerboek kinder- en jeugdpsychiatrie' van Frank C. Verhulst, in het kader van het vak 'Psychopathologie van kinderen en adolescenten' (gevolgd aan de VUB, gegeven door prof Imke Baetens in het academiejaar ).
Vermogen om te leren = vermogen om nieuwe kennis of vaardigheden aan te leren.
Dit hoofdstuk gaat over 2 fundamentele specifieke moeilijkheden bij het leren, nl. moeilijkheden met
leren lezen en spellen en met leren rekenen.
Inleiding
Een verstandelijke beperking of een zintuiglijke stoornis zullen voor het einde van de kleutertijd
bekend zijn en hebben meestal tot maatregelen geleid zoals het bieden van aangepast onderwijs.
Kinderen die ondanks een goede intelligentie en goede zintuiglijke functies toch niet goed presteren,
verassen de omgeving.
Specifieke leerstoornissen zijn onverwachte, fundamentele moeilijkheden bij het leren lezen, spellen
of rekenen. Specifieke leerstoornissen moeten onderscheiden worden van moeilijkheden met leren
door een algemene leerstoornis vanwege een lage intelligentie.
Drie belangrijkste leerstoornissen:
(1) Leesstoornis Vrijwel altijd samen besproken
(2) Spellingsstoornis onder de term dyslexie
(3) Rekenstoornis
Het hoofdkenmerk van een specifieke leerstoornis is de discrepantie tussen wat het kind presteert en
wat verwacht kan worden obv de kalenderleeftijd of het IQ en de wijze van het onderwijs.
Probleem discrepantieprincipe: moeilijk te bepalen grenzen tussen wat nog bij de leeftijd of bij het IQ
past en de aanwezigheid van een leerstoornis.
→ In praktijk: wordt gekozen voor minder strikte hantering vh discrepantiecriterium en worden
beslissingen over het te volgen beleid genomen obv meer beschrijvende functies.
Bv.: Dyslexie = probleem in de techniek vh lezen en spellen, met problemen op het woordniveau en
met als belangrijk kenmerk dat er geen automatisering ontstaat.
(1) Specifieke lees- en spellingsstoornis (dyslexie)
Diagnostische kenmerken
Mensen met dyslexie hebben moeite met de techniek van het lezen en spellen met als belangrijk
kenmerk dat er geen automatisering vh lezen en spellen ontstaat.
Leren lezen = kinderen moeten de cognitieve processen waarmee geschreven taal verwerkt
wordt, integreren met het voor hen al bekende systeem waarmee gesproken taal verwerkt
wordt. Het alfabetische systeem v letters waarmee woorden geschreven worden
(orthografie), moet gekoppeld worden aan spraakklanken waaruit gesproken woorden zijn
opgebouwd (fonologie).
Leren spellen = proces waarmee kinderen gesproken taal moeten omzetten in schrijftaal.
, Centrale cognitieve probleem bij specifieke lees- en spellingsproblemen is een probleem met het
fonologisch decoderen: het onderscheiden en herkennen van individuele klanken die een
betekenisvol verschil veroorzaken (fonemen).
Fonemen = bouwstenen van taal. Het zijn de kleinste taalkundige eenheden die een
betekenisverschil veroorzaken. Bv. /bal/ en /val/ betekenen verschillende zaken, een
betekenisverschil dat wordt veroorzaakt door respectievelijk de /b/ en de /v/.
Bv. De woorden /bal/ en /bak/ leveren de fonemen /l/ en /k/ op.
Bv. /Bal/ en /bol/ leveren de fonemen /a/ en /o/ op.
Kinderen met lees- en spellingsstoornissen hebben problemen met het herkennen van fonemen in
gesproken en geschreven taal, m.a.g. dat zij moeite hebben met het herkennen van woorden. Door
de inspanning die dyslectische kinderen moeten leveren om foutloos woorden in klanken te vertalen
bij het lezen, is er te weinig aandacht over voor het begrijpen waar de tekst over gaat.
Comorbiditeit
Kinderen met lees- en spellingsproblemen kunnen ook psychiatrische stoornissen hebben
(Beitchman & Young)
‘Isle of Wight’-studie (Rutter e.a.): bij kinderen met ernstige leesproblemen, komen
gedragsstoornissen 5x zo vaak voor als bij kinderen in de algemene bevolking
30% - 70% van kinderen met dyslexie heeft ook ADHD (Fletcher e.a.)
Bij meisjes met leesproblemen was er een verhoogde kans dat zij ook angst en depressie
vertoonden (Willcutt & Pennington)
→ Bij de handeling van psychiatrische stoornissen moet altijd rekening gehouden worden met
het feit dat er een leerstoornis aanwezig kan zijn die behandeling vereist.
Voorkomen
3% - 10% van de schoolgaande kinderen hebben specifieke lees- en spellingsproblemen
In de algemene bevolking komen deze problemen evenveel voor bij jongens als bij meisjes
Bij kinderen met specifieke lees- en spellingsproblemen die verwezen werden voor hulp, is
het aandeel jongens veel groter (→ wss omdat bij jongens de leesstoornis vaak samengaat
met externaliserend gedrag, terwijl het bij meisjes vaker samengaat met angst of depressie)
De prevalentie van lees- en spellingsproblemen blijkt hoger voor kinderen die net beginnen
met lezen dan voor kinderen die al wat verder in het basisonderwijs zijn (→ wss te maken
met het feit dat veel lees- en spellingsproblemen bij kinderen die met lezen beginnen,
veroorzaakt worden door ongunstige omgevingsfactoren en niet zozeer door biologisch
bepaalde cognitieve stoornissen)
Etiologie
Naast het probleem met het verbinden vd gesproken- en de geschreven vorm van woorden
(fonologisch decoderen) hebben kinderen met lees- en spellingsproblemen vaak problemen met het
verbale KT-geheugen en met verbaal leren, terwijl andere cognitieve functies intact zijn.
Verondersteld wordt dat er een biologische basis is voor deze cognitieve problemen. Dit blijkt uit
genetisch en beeldvormend (neuroimaging) onderzoek (American Academy of Pediatrics).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller millavds. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
