in deze samenvatting staat de gehele evolutie van de vertebraten. Verder vinden we de anatomie van de wervelkolom en schedel terug. alles staat met tussentitels beschreven in beknopte puntjes, het is zo overzichtelijk mogelijk gemaakt.
H5: ontstaan en evolutie van de vertebraten
A. Positie van de gewervelden in het dierenrijk
Vertebraten/ gewervelden = monofyletische tak in onderstam van chordata
Invertebraten/ ongewervelden 97% diersoorten
Chordata + echinodermata + hemichordata = deuterostomia (nieuwmondigen)
o 1e holte = anus
Andre bilaterale dieren = protostomia
o 1e holte = mond
B. De chordata
1. Specifieke kenmerken van de chordata
De notochord
o Rigide, semi-elastische staaf ondersteunende structuur rug
Vertebraten uitgegroeid tot wervelkolom
o Aanhechting spieren (golfsgewijze/ undulerende beweging zonder inkorting)
o Belangrijk larvale/ embryonale ontwikkeling reguleren ontwikkelingsprocessen
Het centraal zenuwstelsel ontstaat uit een dorsale, holle buis
o Niet-chordata strengvormig
o Centraal kanaal oblitereren door ontwikkeling zenuwweefsel
Streng ruggenmerg
Centraal ependymkanaal
Verwijde voorzijde hersenen
Faryngeale zakjes of kieuwspleten
o Verwijde keel spleetvormige openingen
o Filteren (passief) voedselpartikels
o Geëvolueerd tot inwendige kieuwen zuurstofopname
Een endostyle of schildklier
o Ventraal in farynx
o Productie kleverig slijm (bedekt kieuwbogen)
o Geëvolueerd tot schildklier
Productie joodhoudende hormonen reguleren basaalmetabolisme
,2. Overige typische kenmerken bij de chordata
Gesloten bloedsomloop = bloed stroomt steeds door bloedvaten, niet tussen weefsels
o Vaatstelsel: ventraal hart/ pompende structuur kieuwboogarteriën faryngeale
spleten dorsale aorta
Cefalisatie = sensoriële input zintuigen geconcentreerd op kop
3. Basisindeling van de chordata
Subphylum urochordata
o Tunicata = manteldieren filtervoederend
o Zakvormig lichaam + in-/ uitstroomopening (=sifon)
o 5 kenmerken aanwezig larvaal stadium
Verliezen notochord, staart & zenuwstelsel
o Sessiel = verankerd aan zeebodem/ rotsformatie
Subphylum cephalochordata (= schedelozen)
o Langwerpige, mariene, filtervoederende dieren
Notchord aanwezig adult staium
o Lancetvis (proefdier ontwikkelingsbiologie)
Mesvormig, semitransparant/wit, flapvormige staartvin, 6cm
Ingraven zachte bodem monddelen boven oppervlak
Plankton + voedselpartikels
Sybphylum vertebrata (= gewervelden)
o Wervelkolom = vervanging notochord
o Nieuwe morfologische/ functionele kenmerken
Fylogenie reconstrueren + classificatie gemeenschappelijke afstamming
o Schedel = oerkenmerk subphylum van de craniata (= schedeldieren)
Correcter sommige vertebraten geen wervelkolom
C. Mijlpalen in de evolutie van de vertebraten(sterk
vereenvoudigde weergave)
1. Verwerven van schedel
Schedel
o Duidelijke kop
o Schedel = losse/ kraakbenige elementen bescherming hersenen + zintuigen
Hersenen = 3 hersenblaasjes 5
o Kieuwbogen kraakbenig ondersteund (faryngaele skelet)
o Geen schedeldak + neuraalbuis beschermt door bindweefselplaat
Neurale kammen
o Embryonale weefseltype complexe structuren
o Gepaarde ectodermale placodes bouwstenen organen
Hoger metabolisme hogere voedselbehoefte jagende dieren
o Gespierde farynx beweging monddelen met hoornige tanden
o Voortbeweging W-vormige myomeren (= spiersegmenten)
, o Kieuwen = ademhalingssysteem hemoglobine (zuurstoftransport)
o Hart opgedeeld + hartkleppen (bloedcirculatie)
Afsplitsing Myxini (= slijmprikken)
o Langgerekte/ aalvormige zeedieren
o Kleverig slijm huid afweermechanisme
o Vreten kadavers van binnenuit + polychaeten (= borstelwormen)
2. Ontwikkeling van een wervelkolom
Neuraalbogen dorsale bescherming neurale buis wervelkolom
o Vetebrata
Andere kenmerken
o Onpare vinnen, schedel omsluit volledige hersenen, skelet = kraakbenig, verbeterd
gezichtsvermogen ( hersengebieden visuele stimuli), mediane, 3 e oog, laterale lijn
Afsplitsing petromyzontida
o Prikken/ steenzuigers
o Ronde kaakloze mond vasthechten andere organismen (= parasiet)
3. Aanleg van stevige kaken
1e 2 kieuwbogen kaakstructuren
o Prooien vastgrijpen
Afsplitsing gnathostomata/ kaakdieren
o Wervellichaam, Schouder-/ bekkengordel, Gepaarde borst-/ buikvinnen, Verbening
schubben (verloren wel nog tanden)
4. Loskoppelen van de kaken van het kieuwapparaat
Afsplitsing teleostomi
o Kaken ook 2e kieuwboog + aparte, bewegelijke structuren vooraan kop
o Operculum/ kieuwdeksel afschermen kieuwopeningen
o Dorsaal faryngael divertikel zwemblaas (/ longen)
o Beenderig/ verbeend skelet
Afsplitsing actinopterygii/ straalvinnigen
o Bewegelijke, intrekbare vinnen ondersteund door vinstralen
o Onparige vinnen beenderige tussenstukken = pterugioforen
o Parige vinnen schouder-/ bekkengordel
o Staartvin = homoceraal (= symmetrisch dorsale lob = ventrale lob)
Geen uitloping wervelkolom
5. Ontwikkelen van gespierde, parige aanhangsels
Afsplitsing sarcopterygii/ kwastvinnigen
o Voortbeweging over bodem
o Longvissen/ dipnoi + coelacanth
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller imaniguyssens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.43. You're not tied to anything after your purchase.
