Summary
Samenvatting Biologie voor jou 6 vwo handboek
- Course
- Level
- Book
Dit is een samenvatting van basisstof 1 thema 1 t/m 7 en verrijkingsstof 7uit het biologie voor jou boek 6
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
frederiqueoerlemans
Content preview
Biologie voor jou klas 6 Thema 1 BS 1-7 en VS 1Basisstof 1 Voeding
Heterotrofe organismen
- Nemen voedsel op om assimilatie- en dissimilatieprocessen in lichaam in stand te houden.
o Voedselopname afgestemd op energieverbruik organisme.
Basisstof 2 Voedingsmiddelen en voedingsstoffen
Inleiding
- Voedingsmiddelen: Wat je eet of drinkt.
- Voedingsstoffen: zitten in voedingsmiddelen
o 6 belangrijkste groepen: eiwitten (proteïnen), koolhydraten, vetten (lipiden), water,
mineralen (zouten) en vitaminen.
- Functies voedingsstoffen:
o Bouwstoffen: vorming cellen en weefsels, groei en ontwikkeling lichaam.
o Brandstoffen: energie voor beweging, lichaamstemp, groei, ontwikkeling en herstel.
Eiwitten (proteïnen)
- Eiwitmoleculen: polymeren van groot aantal aminozuurmoleculen.
- Verteringsstelsel:
o Eiwitmoleculen worden gesplitst in losse aminozuurmoleculen die worden
opgenomen in het bloed.
o Via bloed, aminozuren organen, en in de cellen bij eiwitsynthese weer gekoppeld.
- Eiwitten (proteïnen) van de mens: komen 20 verschillende aminozuren in voor.
- Niet-essentiële aminozuren: 12 soorten, kan lichaam zelf maken bij tekort in voedsel.
o Transaminering: vorming van niet-essentiële aminozuren in lever.
Uit andere aminozuren door overplaatsen van aminogroep (-NH 2).
- Essentiële aminozuren: 8 soorten, niet of onvoldoende in lichaam worden gevormd, in eten.
- Bouwstoffen: eiwitten zijn belangrijke bouwstoffen van cellen en weefsels.
o Bijv. onderdeel van: cytoplasma, membranen, cytoskelet, cel en tussencelstof.
- Processen: Reguleren bijna alle processen.
o Betrokken bij: transport stoffen, celcommunicatie en chemische reacties.
- Aminozuren die niet bij eiwitsynthese worden gebruikt, worden gedissimileerd:
o Ureum: ontstaat uit aminogroep en wordt met urine uitgescheiden.
o Pyrodruivenzuur: ontstaan en maken deel uit van glycolyse.
Kunnen verder gedissimileerd worden en leveren energie = brandstof,
gebeurt bij aminozurenoverschot en glucosetekort.
Koolhydraten
- Monosachariden: o.a. glucose, fructose, desoxyribose en ribose.
- Disachariden: o.a. saccharose en lactose.
- Polysacharide: o.a. zetmeel en glycogeen.
- Bijv.: Honing bevat veel glucose, fructose en sacharose en brood veel zetmeel.
- Dierlijk voedsel bevat relatief weinig koolhydraten.
- Brandstoffen: koolhydraten zijn belangrijke brandstoffen.
o Bij verbranding 1 g koolhydraten = 17 kJ energie.
o Te veel aan koolhydraten:
Klein deel omgezet in glycogeen en opgeslagen in lever en spieren.
, Grootste deel omgezet in vet en opgeslagen in onderhuidse bindweefsel of
rondom spieren, hart en nieren.
- Bouwstoffen:
o DNA bevat monosacharide desoxyribose en RNA bevat ribose.
o Celmembranen bevatten eiwitmoleculen met koolhydraatketens.
- Voedingsvezels: stoffen die niet door enzymen uit verteringsstelsel mens worden vereerd.
o Voornamelijk koolhydraten afkomstig uit celwanden plantaardige voeding (bijv.:
cellulose en pectine).
o Deel van de voedingsvezels kan in darmen wel door bacteriën worden afgebroken.
o Belangrijk: Bevorderen darmwerking en stoelgang en zorgen voor verzadig gevoel.
Vetten (Lipiden)
- Triglyceriden: Opgebouwd uit glycerolmolecuul en drie vetzuurmoleculen, veel vetten.
- Verzadigd vetzuur: Bevat maximale aantal waterstofatomen en heeft rechte keten.
o Veel dierlijke vetten bevatten verzadigde vetzuren.
- Onverzadigd verzuur: Bevat niet maximale aantal waterstofatomen en heeft geen rechte
keten door 1/meer dubbel bindingen.
o Meervoudig onverzadigde vetzuren hebben 2/meer, zoals plantaardige oliën en vis.
- Cholesterol: Vet dat voorkomt in celmembranen en bloedplasma.
o Meeste wordt aangemaakt door lever, rest via voeding.
o Verzadigde vetzuren: bevorderen cholesterolafzetting tegen binnenwand
bloedvaten, ze worden nauwer, vooral in beschadigde bloedvaten. Kan tot hart- en
vaatziekten leiden.
o Onverzadigde vetzuren: verminderen cholesterolafzetting en kunnen er zelfs toe
leiden dat afgezette cholesterol in bloedvaten minder wordt.
- Niet-essentiële vetzuren: lichaam kan glycerol en meeste vetzuren vormen uit andere
organische stoffen, dus voedsel hoeft maar weinig vetten te bevatten.
- Essentiële vetzuren: enkele onverzadigde vetzuren moeten in voedsel voorkomen.
o Bijv.: linozuur.
- Brandstoffen: dienden vetten vooral voor.
o Bij verbranding van 1 g vet = 38 kJ.
o Te veel vetten worden opgeslagen als reserve-energiebron onderhuids en rond
organen, onderhuids vet heeft ook isolerende functie.
- Bouwstoffen: Fosfolipiden (vetachtige stoffen) vormen bestanddeel van membranen, en is
vetzuur vervangen door fosforzuur.
Water
- Bestaan alle organismen voor grootste deel uit, mens voor 60%.
- Bouwstoffen: Water is o.a. belangrijkste bouwstof voor lichaamscellen.
- Oplosmiddel: Water is oplosmiddel voor allerlei stoffen.
o Met opgeloste stoffen bepaalt water osmotische waarde van vloeistoffen in lichaam.
- Transportmiddel: water is oplosmiddel (bijv. bloed).
- Lichaamstemperatuur: Regeling door verdamping van water uit zweet koelt lichaam af.
- Waterverlies: uitgeademde lucht, urine en ontlasting.
o Verlies wordt door klein deel aangevuld door dissimilatie, rest met eten en drinken.
o Plotseling waterverlies is levensgevaarlijk.
Mineralen (zouten)
- Dagelijks mineralen in kleine hoeveelheden nodig voor goed verloop lichaamsprocessen.
- Brandstoffen: Ionen van mineralen worden gebruikt als brandstoffen.
- In normale, gezonde voeding zitten voldoende mineralen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller frederiqueoerlemans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.65. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62491 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now