Samenvatting voor het tentamen Farmacie voor de opleiding apothekersassistent aan de LOI. In de samenvatting is gesorteerd op de hoofdstukken: pijn als ziektebeeld, allergie en afweer, circulatie en hormonen en het centrale zenuwstelsel.
Bekijk ook meteen de oefenvragen die hierbij horen.
Pijn als ziektebeeld | Hoofdstukken 9, 12, 27 en 31
Hoofdstuk 9 | Pijnstillers
Wat er wordt bedoeld met acute en chronische pijn.
Acute pijn:
De oorzaak is vrijwel altijd duidelijk
De patiënt reageert bijna altijd goed op een behandeling met pijnstillers
De behandeling wordt aangepast op de klachten.
Chronische pijn:
De pijn bestaat al langer
De oorzaak van de pijn is niet altijd even duidelijk of niet te verhelpen
De patiënt reageert niet altijd op de behandeling met pijnstillers.
‘zo nodig’-dosering maar ook ‘rond de klok’-dosering.
Wat de meest voorkomende klachten zijn bij mensen met
reumatische aandoeningen en jicht
- Stijfheid in de gewrichten
- Roodheid in de gewrichten
Wat de meest gebruikte pijnstillers zijn en tot welke groep
middelen ze horen.
Analgetica
Niet-opioïden
Paracetamol
o Paracetamol is het middel van eerste keuze als het gaat om pijnbestrijding. Het heeft
een goede pijnstillende en koortsdempende werking, maar het heeft, anders dan de
NSAID's, geen ontstekingsremmend effect.
o Bij normaal gebruik heeft paracetamol nauwelijks bijwerkingen. Zelden
overgevoeligheid, geen interacties en nauwelijks contra-indicaties (alleen
leverfunctiestoornissen).
NSAID's (prostaglandinesyntheseremmer)
o Prostaglandinen zorgen voor het ontstaan van pijnprikkels. NSAID's remmen de
aanmaak van prostaglandinen hierdoor verminderd de pijnprikkel.
o Alle NSAID's hebben een ontstekingsremmend en koortsdempend effect.
o NSAID's hebben als veel voorkomende bijwerking maagklachten. Bij langdurig
gebruik kan het zelfs leiden tot een maagzweer. Dit komt doordat prostaglandine
ook zorgt voor de aanmaak van maagslijmvlies.
o COX-2-remmers (coxib), geven minder bijwerkingen dan klassieke NSAID’s.
Voornamelijk minder maagklachten.
o Hierdoor dient bij langdurig gebruik een maagbeschermer gebruikt te worden:
> 70 jaar en ouder
Andere medicatie met bijwerking maagbloedingen (SSRI’s, cumarinen,
corticosteroïden)
Verleden met maagbloedingen
o Of
>60 jaar
Hoge dosis NSAID
Andere belangrijke aandoeningen (bijv. hart- en vatenziekten)
o Preparaten
, Acetylsalicylzuur (aspirine)
Carbasalaatcalcium
Diclofenac
Ibuprofen
Naproxen
Indometacine
Combinatiepreparaten
o Combinatiepreparaten zijn preparaten die meerdere, verschillende werkzame
pijnstillende bestanddelen bevatten. Een bekend combinatiepreparaat is
paracetamol met het opioïd codeïne.
o Preparaten bestaan meestal uit de combinatie met paracetamol of acetylsalicylzuur
en wordt gecombineerd met de volgende stoffen:
Codeïne: versterkt de wering van een niet-opioïd. Bij langdurige gebruik kan
verstopping ontstaan.
Coffeïne: het versterkt de werking van paracetamol en acetylsalicylzuur.
Propyfenazon: wordt gecombineerd met paracetamol, acetylsalicylzuur en
coffeïne.
Opioïden
Opioïden hebben een sterke pijnstillende werking. Ze worden voornamelijk gebruikt bij acute-
hevige pijn. Maar in sommige gevallen ook bij chronische pijn.
LAO = long-acting opioïden.
o Dit zijn alle opioïden met een langdurige, gereguleerde afgifte. Bijvoorbeeld:
pleisters, tabletten met verlengde werking (MVA) of een gereguleerde afgifte (MGA).
SAO = short-acting opioïden
o Deze werken binnen 30 tot 40 minuten.
ROO = rapid-onset opioïden.
o Deze werken binnen 10 tot 15 minuten.
De meeste stoffen uit deze groep zijn afgeleid van morfine. De hele groep wordt daarom ook wel
aangeduid met morfinomimetica (=stoffen die de werking van morfine na kunnen bootsen).
Opioïden geven een andere beleving van de pijn, doordat ze sterk pijnstillend werken, waardoor deze
beter te verdragen is.
Preparaten
Morfine
Oxycodon
o Heeft een twee keer zo sterke werking als morfine en wordt voornamelijk toegepast
bij chronische, hevige pijn bij kankerpatiënten.
Codeïne
o Heeft een minder sterke werking dan morfine, maar ook minder bijwerkingen. Het
wordt als pijnstiller altijd gecombineerd met niet-opioïden.
Fentayl
o Wordt bij chronische pijnstilling toegepast in de vorm van een pleister. De sterkte
wordt uitgedrukt in het aantal mcg.
Buprenorfine
o Wordt toegepast bij matige tot ernstige chronische pijn. Buprenorfine komt voor in
pleisters. Het heeft als bijwerking misselijkheid.
Tramadol
o Wordt gebruikt bij matige tot ernstige pijn.
Methadon
, o Wordt gebruikt bij patiënten die een heroïne- en morfineverslaving hebben om de
onthoudingsverschijnselen tegen te gaan.
Wat de belangrijkste bijwerkingen, contra-indicaties en
interacties van de meest gangbare pijnstillers zijn.
NSAID’s geven een interactie met SSRI (depressie medicatie) en antistollingsmiddelen
In welke volgorde pijnstillers worden voorgeschreven door een
behandelend arts.
Vierstappen plan:
1. Oraal of rectaal een niet-opioïd
2. Codeïne of tramadol toevoegen
3. Oraal, transdermaal of rectaal een opioïd
4. Overstappen op parenterale toediening van opioïd.
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmadejonge. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.06. You're not tied to anything after your purchase.
