o Weten wat recht is een waarin het verschilt van andere normen
o Begrijpen waarom “recht” noodzakelijk is
o Inzien dat recht onderhevig is aan tal van factoren en evoluties
o Besef hebben van de achterliggende ideeën die aan de basis
liggen van de indeling van het recht
Hoorcollege 1: Wat is recht?
1. Essentie van het recht
1.1 Begrip recht
Geheel van bindende regels (zijn afdwingbaar straffen mogelijk)
Soorten bepalingen:
Gebodsbepalingen (moeten): vb. belastingen elkk jaar ingeven
Verbodsbepalingen (niet mogen): vb. frauderen
Verlofbepalingen (mogen, maar niet moeten): vb. beroepskosten
wijzigen
Andere soortige indeling:
Regels toepasbaar naar keuze: vb. schenking of testament maken,
maar dan houden aan de regels
Wilsaanvullende (vs gebiedende) regels: vb. voor dat het huis
gekocht of getekend is, huissleutels al afgeven
Technische regels: vb. verjaring (na een bepaald termijn verlies je
enkele rechten
Vereiste van gezag
Uitvaardiging van het recht:
Democratisch verkozen regelgevende organen
Normenhiërarchie (de ene norm is belangrijker dan de andere vb.
grondwet > decreet)
Bevoegdheidsverdeling (gewesten, gemeenschappen, federaal)
Procedureregels
Naleven van het recht afdwingbaarheid!
Rechterlijke macht: veroordelen
Arbitrage: in overleg tussen de partijens scheidsrechter aanstellen
Gemeentelijke Amindistratieve Sancties: door de gemeente
opgesteld (≠ in gemeenten)
1
Fleur Moeyersons
, Recht = Rationeel opgebouwd geheel van enerzijds precies afgelijnde
begrippen en anderzijds normen waaraan van overheidswege
opgelegde (erkende) straffen kleven, die langs instellingen worden
afgedwongen en waarvan het de bedoeling is de orde in de
samenleving te organiseren, te handhaven of te herstellen.
Gericht Op het uiterlijke Op het Zowel op
innerlijke innerlijk als op
uiterlijke
Sanctie Vrijheidsberoving, Slecht Bestraffing door
geldboete, gedwongen geweten, het opperwezen
uitvoering, wroeging
schadevergoeding…
Niet alle gedragsregels kan je afdwingen, tenzij het een rechtsregel is.
1.3 Waarom recht?
Regels die een zekere orde brengen in de samenleving en rust in de
onderlinge verhoudingen tussen individuen en groepen
Historisch gedetermineerd (infra)
Bepaalde (tijdsgebonden) ideologie
Politiek, sociaal en economisch systeem
Realisatie van een beleid (onder druk van lobby’s)
Doen naleven van bepaalde morele regels
1.4 Rechtsgeschiedenis
1
Gedragsregels, hoe men zich moet gedragen in bepaalde situaties
2
Fleur Moeyersons
,Ons recht is in belangrijke mate afgestemd op romeins recht:
Trias politica driemachtenleer (wetgende, uitvoerende,
rechterlijke macht)
Aansprakelijkheid (= Aquila)
Bepaalde adagia (= korte zinnen in het latijn)
Code Napoleon:
Burgerlijk Wetboek
1.5 Kenmerken van het recht
Nemo censetur ignorare legem = Iedereen wordt geacht de wet te
kennen
Dezelfde regels geleden voor iedereen in dezelfde situatie
Rechtsbedeling: Beoordeling in concreto, zuiver individuele
toepassing van het recht (≠ precedentenrecht – cf2. common law)
Specifieke normen en begrippen
2. Indeling van het recht
Internationaal en supranationaal recht:
Internationaal of Volkenrecht (zoals Verendigde Naties)
Supranationaal recht of Grensoverschrijdend recht (vooral Europees
recht)
Nationaal recht:
Onderscheiding tussen publiek/privaat/gemengd
Publiek recht:
Verhouding overheid/staat – burger = ongelijke verhouding
Regels van openbare orde: je kan van deze regels niet afwijken
Privaat recht:
Verhouding tussen burgers onderling
Gelijke verhouding
Regelen van private belangen van individuen of groepen
Doorgaans van aanvullend recht: je kan van deze regels afwijken
VB: kopen van een step
Gemengde rechtstakken:
Heeft kenmerken van zowel publiek als privaat recht
2.1 Publiekrecht
Voorbeelden publiekrecht
2
In vergelijking met
3
Fleur Moeyersons
, Grondwettelijk recht: Recht gebasseerdt op onze grondwet
Bestuursrecht: Werking van de uitvoerende macht en
administreatieve overheiden (provincies, gemeenten…)
Strafrecht: Limitatieve lijst van strafbare gedragingen en hun
sanctie
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fleurmoeyersons. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.