Geschiedenis H4 Duitsland in Europa 1918-1991 (examenkatern)
Paragraaf 1 Zwakke plekken van de Republiek van Weimar
In het Duitse keizerrijk werd in de laatste dagen van WO1 de Republiek van Weimar
uitgeroepen door een sociaaldemocratische regering.
De democratie in de Republiek van Weimar was direct wankel:
- De sociaaldemocratische regering moest de wapenstilstand tekenen in de oorlog die
door het keizerrijk was begonnen en verloren.
- Een groot deel van de bevolking had weinig vertrouwen in de leiders van de
Republiek
- De Duitse economie stond er door de oorlog erg slecht voor en kreeg te lijden van de
hoge herstelbetalingen en het verlies van grondstofrijke gebieden
De Regering van de Republiek van Weimar krijgt te maken met veel tegenstand
De parlementaire democratie werkte niet, omdat de meesten er niet in geloofden.
Tegenstand kwam van communisten, nationalisten, conservatieven en ex-soldaten:
- De communisten (KPD) deden alleen mee om propaganda te maken voor het eigen
ideaal, wilden zelf alle macht.
Ze hoopten op een revolutie. In afwachting daarvan namen ze deel aan verkiezingen.
Ze zagen het parlement als een goed middel voor hun propaganda.
- Nationalisten en conservatieven wilden het keizerrijk terug met minder macht voor de
politieke partijen en meer voor henzelf. Redenen voor tegenstand:
1. Ze dachten in een keizerrijk meer macht te hebben
2. Oorlog was verloren door de socialisten (dolkstootlegende)
3. Ze hadden grote afkeer van het communisme. Dat werd volgens hen niet goed
bestreden door de regering.
- Veel teleurgestelde ex-soldaten sloten zich aan bij communistische, conservatieve of
fascistische groepen.
Bij terugkomst na WO1 vonden veel soldaten geen baan. Zij gaven de parlementaire
democratie de schuld van alles wat verkeerd was. Ze verspreidden zich over de drie
verschillende groepen, die allen tegen de parlementaire democratie waren.
De regering krijgt de schuld van alles: de nederlaag, de Vrede van Versailles en de slechte
economische toestand
De tegenstanders hielden de sociaaldemocratische regering verantwoordelijk voor:
- De nederlaag in WO1
- Het opgelegde Verdrag van Versailles uit 1919
- En van de hieruit voortvloeiende slechte economische toestand
Leiders van heersende partijen in de Republiek van Weimar probeerden door een
vreedzame politiek aanzien en steun te winnen. De Vrede van Versailles maakte dat lastig.
Duitsland mocht niet meeonderhandelen (verliezer) en kreeg het volgende opgelegd:
- Duitsland werd als hoofdschuldige van de oorlog gezien en kreeg enorme
herstelbetalingen opgelegd door de Geallieerden
- Ze moest grondgebied afstaan:
1. Klein gebied aan België en groot gebied aan Polen, waardoor Oost-Pruisen los
kwam te liggen van de rest van Duitsland
2. Frankrijk kreeg Elzas-Lotharingen terug
3. Duitse koloniën werden verdeeld onder Geallieerden die namens de Volkenbond
die gebieden zouden gaan beheren
- Duitsland moest ontwapenen: alleen kleine oorlogsschepen en klein beroepsleger
toegestaan
Door de hoge herstelbetalingen en verlies aan grondstofrijke gebieden ontstond in de eerste
jaren na de oorlog een slechte economische toestand.
, Achterstand in herstelbetalingen leidt tot bezetting Ruhrgebied en grote economische
problemen
Vanwege achterstand in de herstelbetalingen bezette Frankrijk en België in 1923 het
Ruhrgebied. Daarop gingen arbeiders in staking, maar de Duitse regering betaalde hun
lonen door. Daarvoor liet de regering op grote schaal bankbiljetten bijdrukken, wat leidde tot
enorme inflatie. De mark werd vrijwel waardeloos. Door de inflatie ontstond in 1923 een
grote economische crisis.
Opbloei van Duitse economie halverwege de jaren ‘20
De Duitse economie bloeide weer enigszins op als gevolg van:
- Een verzoeningspolitiek met Frankrijk
Aristide Briand werd in 1925 in Frankrijk minister van Buitenlandse Zaken. Hij begon
samen met de Duitse minister van Buitenlandse Zaken een politiek van Frans-Duitse
toenadering. In oktober 1925 werd het Verdrag van Locarno getekend:
1. Duitsland erkende haar westelijke grenzen en gaf Elzas-Lotharingen op
2. Frankrijk, België en Duitsland tekenden een niet-aanvalsverdrag
- Het Dawesplan
Een Geallieerde commissie voor de herstelbetalingen (leiding van Charles Dawes,
VS) kwam in 1924 met een herziening van het beleid. Het Dawesplan hield in:
1. De herstelbetalingen werden gekoppeld aan de economische draagkracht van
Duitsland
2. De VS gingen vanaf 1925 leningen verstrekken aan Duitsland om de economie
op de been te helpen
Het Dawesplan leidde tot het vertrek van bezettingsgroepen in het Ruhrgebied en tijdelijk
economisch herstel. Daardoor konden tussen 1924 en 1929 ‘stabiele’ regeringen gevormd.
Paragraaf 2 De nazi’s profiteren van de economische crisis van 1929
Crisis van het wereldkapitalisme treft in Europa vooral Duitsland
Oktober 1929: de Amerikaanse Beurskrach. Het gevolg was een economische crisis:
faillissementen, daling productie en handel, grote werkloosheid. De crisis sloeg over naar
Europa. De VS trok de Dawes-leningen in, waardoor bedrijven failliet gingen: economische
chaos en werkloosheid in Duitsland.
De crisis is gunstig voor de nazi’s
- De economische crisis wordt ook een politieke crisis
De partijen die de Republiek van Weimar steunden, vonden geen oplossing voor de
economische crisis. De coalitieregering van democratische partijen viel in 1930 ineen. De
Rijkspresident en -kanselier konden geen meerderheid voor een nieuwe regering vinden,
dus gebruikten artikel 48 van de grondwet: in geval van nood kon het kabinet regeren
zonder de Rijksdag.
- Vooral de NSDAP profiteert van de crisis
Hitler beloofde dat hij alleen het land zou leiden naar welvaart en nationale eenheid en
het Verdrag van Versailles ongedaan zou maken.
Na een mislukte staatsgreep in 1923 door de NSDAP, lukte het Hitler toch uit te groeien
tot een massaorganisatie door gebruik van grootscheepse propaganda en paramilitair
vertoon (uniformen, wapens, militaire organisatie).
Het fascisme van de nazi’s: nationaal-socialisme
Het fascisme is net als het communisme een totalitaire ideologie: een duidelijk omschreven
wereldbeschouwing die betrekking heeft op alle aspecten van de maatschappij. Het fascisme
kwam in veel Europese landen voor.
Gemeenschappelijke kenmerken van het fascisme
- Het fascisme is negatief
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isauytdewilligen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.38. You're not tied to anything after your purchase.