1.1 HEBBEN WE EEN PROBLEEM?
Een psychologisch consulent wordt geconfronteerd met complexe situaties, een moeilijkheid
(armoede, verslaving, geweld…) staat nooit op zichzelf. Het betreft een werken met een
netwerk van moeilijkheden, kansen, weerstanden, opportuniteiten…
Als psychologisch consulent leer je allerlei methodieken en praktijk om daarmee om te gaan.
cliënt-centered werken, contextueel werken…
Is een methodiek voldoende voor een goede psychologische praktijk?
– De vraag naar de filosofie waarin met zijn methodiek inbedt
– Een mens is niet louter een technisch wezen, een object. Een mens is ook een
gevoelig en betekenis gevend wezen.
Op welke wijze geef jij als psychologisch consulent betekenis aan je werk, je praktijk?
– Het voorwerp van ethiek stelt zich de vraag naar het fundament van een
psychologische praktijk
– ‘Hoe gaan we om met de hulpvraag van de cliënt: totalitair of relationeel?’
Relationele ethiek: (bio-psycho-socio-relationeel mensbeeld)
– Aan de slag gaan met het netwerk van relaties, de vele factoren die het leven van een
cliënt uitmaken.
– Voor de jaren ’60: wat mocht, kon en moest lag totaal vast
· Euthanasie onmogelijk, homofiele/lesbische relaties onbespreekbaar…
– Ons ethisch aanvoelen is gewijzigd totale antwoorden zijn niet meer evident
– Positieve evolutie:
· Samenleving vertrekt meer vanuit een filosofie van de relatie ethisch
fundament (grond waarop onze samenleving fundeert) in toenemende mate
relationeel.
· Voorbeelden: toenemend belang van de mensenrechten, democratie en
dialoog…
– Evolutie ook voelbaar in de psychologische praktijk:
· In de hulpverleningssector, maar ook de samenleving, is er een fundamenteel
filosofisch-ethisch debat aan de gang.
1.2 EEN FUNDAMENTEEL FILOSOFISCH DEBAT
In onze samenleving en in het psychologische praktijkveld onderscheiden we een debat
tussen verschillende wijzen waarop men zijn praktijk fundeert. We bespreken er 4:
1
,De toenemende mathematisering, formalisering of rationalisering vd hulpverleningssector:
– Deze ethiek is uitdrukkelijk materialistisch of modern ze denkt in mechanische
termen over menselijke relaties
· Elke ethische vraag wordt (totaal) vertaald in monetaire, juridische en
technische procedures of contracten.
– Ze meent een probleem totaal te kunnen beheersen en op te lossen
· Voorbeeld: een onderzoek naar een bepaalde therapie voor een bepaalde
psychopathologie geeft aan dat de cliënt 10 therapiesessies nodig heeft. Deze
meting krijgt obv wetenschappelijke argumenten het statuut van ‘objectieve
waarheid’. Uit die waarheid wordt een standaardtherapie van 10 sessies
afgeleid en aangeboden/aangedrongen.
· Ethiek wordt dan een leervak met procedures, technische afspraken…
· Psychologisch consulenten een tijdskader opleggen
– Men meent dat men een duidelijk en objectief scherp afgelijnde definities van
sociale problematieken in de realiteit kan herkennen en dat het leven aan dergelijke
definities beantwoordt.
Het kwaliteitsbeleid:
– Door het verschijnen van het decreet over de kwaliteit van de gezondheids- en
welzijnsvoorzieningen werd de hulpverleningssector geconfronteerd met een nieuwe
wetgevende realiteit.
– In dit decreet verordent de wetgever de hulpverleningssector om systematisch werk
te maken van kwaliteit, met het uitdrukkelijke doel om verantwoorde zorg te
verstrekken.
· De wijze waarop: door het organiseren van ‘overleg’ en door systematische
‘zelfevaluatie’ van alle medewerkers.
· Waarom kiest men om dit kwaliteitsbeleid door middel van een
kwantificerende en procedurele methodiek uit te werken?
– Vanuit een relationele ethiek is het zomaar aanwenden van een kwantificerende
nefast.
· Voorbeeld: bij een organisatie bijzondere jeugdzorg wil een directeur dat er
voor zijn voorziening een computerprogramma gemaakt wordt voor het
eerlijk berekenen van straffen. De directeur vindt dat de gegeven straffen toch
niet kon afhangen van de subjectiviteit van de individuele teamleden. De
teamleden moeten doorheen de dag elk grensoverschrijdend gedrag op de
computer registeren, waarna op het eind van de dag de computer ‘neutraal’
of ‘objectief’ berekent wat de eindstraf van de dag is.
· ‘Waarop fundeert men zijn handelen uiteindelijk? Wat is het laatste
argument om te stellen dat men zus of zo handelt?
– Ethiek is het debatteren omtrent gronden.
Individualisering en de vermarkting van de ethiek:
– Een psychologische praktijk wordt louter een economische zaak van het individu.
· Voorbeeld: wanneer een objectief onderzoek aantoont dat een bepaalde
therapie tien sessies vraagt, dan wordt aan die therapie een recht op
terugbetaling van het ziekenfonds gekoppeld.
2
, · wanneer de cliënt na de tien sessies niet voldoende revalideert, dan stelt
zich de vraag naar de verantwoordelijkheid. Objectief moet een cliënt na 10
sessies genezen zijn. Wat indien dit niet zo is? Dan heeft iemand zijn plicht of
zijn verantwoordelijkheid niet opgenomen. Stel dat de cliënt nog 4 sessies
nodig heeft? Wie heeft zijn plicht niet gedaan en dus: wie draait op voor de
kosten?
– Hulpverlening wordt meer en meer een economische realiteit (logopedie,
pleegzorg…). Het wordt een zaak van contracten, financiën, rechten en plichten.
– Vreemd genoeg merken we hoe de individualisering en vermarkting van de
psychologische praktijk mooi samen sporen met de mathematisering ervan.
· De vermarkting vraagt een psych praktijk die objectief in procedures kan
gegoten worden. Het objectiviteitsideaal in de huidige wetenschappen sluit
daar goed op aan.
– In een moderne economie, waarbij de groei eindeloos of totaal moet zijn, wordt
uiteindelijk ook de psychologische praktijk een onderdeel van de markt. In die zin is
het totaliseren van de wetenschap tot een objectieve mathematische wetenschap
ook een politieke keuze.
Relationele ethiek:
– Meent dat we een ethisch probleem nooit totaal kunnen oplossen. Het meent dat er
nooit evidente kaders zijn voor het omgaan met ethische problemen.
– Evalueert het wegvallen van totale ethische kaders niet als negatief, ze meent dat dit
een kans biedt om beter te doen.
– Sluit aan op een evolutionair of een sociaalecologisch denken dat meent dat toeval
een intrinsiek element uitmaakt van de werkelijkheid.
– Psychologie als wetenschap niet onbelangrijk, psych leert ons iets over mens en
wereld en de relationele ethiek wil zich niet buiten de psychologie plaatsen.
– Relationele ethiek vertrekt vanuit het idee dat de wereld evolueert, waardoor nooit
iets zomaar hetzelfde blijft.
– De relationele ethische vraag is hoe we de brute algemene en objectieve
wetenschappelijke kennis relevant op een bijzondere casus toepassen.
de kracht en professionaliteit van een psychologische consulent!!
– De consulent is in staat om algemene en abstracte wetenschappelijke inhouden
relevant te vertalen naar de praktijk.
– Relationeel beschouwd is een fundament nooit één, absoluut of totalitair
· De relationeel ethische opdracht is om haar fundament relevant toe te passen
op concrete sociale problemen.
– Wie louter objectief werkt, die doet mensen tekort.
· Mensen zijn immers niet louter objecten. De relationele ethiek wil aan de
objectiviteit van het leven betekenis geven.
· Maar dit staat niet los van de realiteit! De manier waarop je aan een casus
betekenis geeft en op basis daarvan handelt, dit verandert de objectiviteit.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller emmalucas. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.42. You're not tied to anything after your purchase.