Een studeerbare samenvatting van het handboek Passages. Ideaal om de leerstof nog eens door te nemen en ook voor studenten die zich voorbereiden voor de examencommissie.
Samenvatting Passages 5
Hoofdstuk 1: Individu
Proloog
- Vandaag is samenleving op het individu gemaakt:
o Bv. economie: winst
o Bv. op restaurant gaan
o Bv. kledij kopen die we zelf kiezen
- Leven we te individualistisch?
o Sommige experten denken van wel
o Maar sinds wanneer kennen we individualisme?
- Wortels gaan terug eind 18de/19de eeuw
o Burgerij: nieuwe sociale klasse na de Franse Revolutie
Positie tussen adel en het gewone volk
Streven naar vernieuwing
Invloed adel en staat terugdringen
Zoeken eigen identiteit
o Individu als uitgangspunt burgerlijk denken
1. Mensen van soorten
- Bevolking
o 1804: 1 miljard vandaag: 6.5 miljard mensen
o 1927: 2 miljard snelste groei: - Afrika
- Azië
- L- Amerika
o Vooral geboortecijfers die hoger liggen dan sterftecijfers
Fases
- Midden achttiende eeuw:
o Europese bevolking begon fel te groeien
o Niet door economische groei! (ook bv. in Rusland)
o Niet geboorte die stijgt (blijft hoog: 7 kinderen)
- Dalend sterftecijfer door verschillende oorzaken:
o Verbeteren landbouwtechnieken meer voedsel
beter bestand tegen ziektes
bv. aardappel (vitamines, prijs)
o Aandacht voor persoonlijke hygiëne: zeep
ondergoed
o Eind 19de eeuw: stromend water ( ziektes)
- Vooruitgang wetenschap:
o Vaccin tegen de pokken (= belangrijkste oorzaak kindersterfte)
o Meer kennis over: - tuberculose (longaandoening)
- cholera (dodelijke buikgriep)
1
, - Vooral stijging in de steden: arbeidskrachten
stijgen nood voedsel, kleren, brandstof
dalende lonen
vraag groter dan aanbod levensmiddelen:
prijs stijgt
schaarste, dus armoede
- Thomas Malthus (1798):
o ‘als de bevolkingsgroei niet zou afnemen, ziet de toekomst er niet
goed uit’
o Oplossingen: dalingen door: - natuur (rampen, ouderdom)
- ellende (oorlog, ziektes, honger)
- ondeugd (moord, homo)
moreel sterk zijn: geen seks buiten huwelijk
o Men begint na te denken hoe het geboortecijfer doen dalen
- Laatste kwart 19de eeuw – begin 20ste eeuw
o Daling Europees geboortecijfer
Reclame voorbehoedsmiddelen
Groeiende openheid over gezinsplanning
o Sociaaleconomische veranderingen
Vrouwen werken meer buitenshuis
Koopkracht stijgt
Opkomst sociaal vangnet
Invoering leerplicht
Daling geboortecijfer waar het goed ging
- Demografische transitie
o Van hoge geboorte- en sterftecijfers naar lage GC en SC
o In Europa in 20ste eeuw ook in andere gebieden
o Vandaag: Afrika, Zuidoost-Azië
Klassen
- Verschillen geboorte- en sterftecijfer:
o Tussen verschillende landen
o Tussen de verschillende klassen
- Nieuw idee: klassen standen (ancien régime):
Voorrechten voor adel en geestelijken
Geboren in bepaalde stand
Verdween met Franse Revolutie
o Burgers werden onderdanen = vorm van gelijkheid
o Economisch andere groepen = ongelijkheid
Bv. onderscheid boeren en fabrieksarbeiders
Tussen gewone mensen en adel: ‘burgerij’/’bourgeoisie’
Lagere burgerij: werken in dienstensector (onderwijzers,
ambtenaren, winkeliers, …)
Hogere burgerij: intellectuele elite (professoren,
ondernemers, artsen, advocaten)
2
, - Sociale mobiliteit: mogelijkheid om te stijgen en dalen in klasse
o Hoe hoger op de ladder: rijker = meer keuzevrijheid
armen = slechtste levensomstandigheden
- Niet even dichtbevolkt:
o Veel meer arbeiders en boeren
België 80% boer of arbeider
Hangt af van industrialisering (boeren arbeiders)
o Vanaf late 19de eeuw meer burgerlijke beroepen (sociaal mobiel)
o Politieke invloed!
Wetten gemaakt door zeer rijke boeren, burgers, edelen
Maar boeren organiseren zich in belangengroepen
Streven naar gelijke rechten
2. Burgerlijk leven
- 19de eeuw = eeuw van de burgerij
o Introductie politieke overtuigingen
o Introductie economische principes
o Introductie levensstijl
- Verschillen tussen burgers
o Van land tot land
o Van stad tot stad
o Niet allemaal rijk
- Stedelijk leven
o Rijke, gemeubileerde woonst en/of buitenverblijf
o Indruk nalaten = belangrijk
Wonen
- Huis/appartement
o Kinderen eigen kamer = ondenkbaar bij arbeiders/boeren
o Privacy boeren/arbeiders: slapen in bedsteden
Bedden tegen muur woonkamer
Afsluiten met luiken of gordijnen
o Verbonden kamers door gangen
o Vooral huren: sociaal mobiel blijven
- Allerrijksten:
o aparte badkamers met een slot
o Speciale plek om gasten te ontvangen: ontvangstkamer
atelier arbeiders
o Spreekkamer voor advocaten of dokters
o Eigen bibliotheek
- Personeel:
o Kelders: keuken/washoek voor knechten
o Zolders: slaapplaats personeel (via afgescheiden trap)
Mode
- Kleding als middel om zich te onderscheiden
3
, o Geïnspireerd op adel, maar evolueerde snel
o Nieuwe industrie: productie stoffen
o Parijs en Londen als toonaangevende modesteden
- Vrouwenkleding:
o Aanvankelijk Grieks/Romeinse stijl: los rond lichaam
o Later:
verlaagde en versmalde taille
Accentueren: wijde rokken
Nadien met houten of stalen constructie = crinoline
Mouwen breder en onhandiger
Ideaal van de wespentaille
- Mannenkledij:
o Lange broek tot 19de eeuw:
Kniebroek
Lange kousen
Lakschoenen/laarzen
o Bijzonder smalle broek
o Versoberd kleurenpalet: grijs, zwart en wit
- Kinderkledij:
o Dezelfde kleren als volwassenen (maat kleiner)
o Ook kleren om in te spelen
Geloof
- Geloof verder ter discussie stellen
o 17de eeuw: enkelingen die kritisch zijn over de Bijbel
o 18de eeuw: verlichte filosofen: Denis Diderot en Voltaire
Deïsme: god heeft de wereld geschapen, maar daarna de
schepping aan de mens overgelaten.
- Zelfstandig handelende en redelijke mens
o Ontwikkeling van de wetenschap
Verder gaan dan deïsme: Charles Darwin
o Intellectuelen, politici, industriëlen: plaats voor het individu
- Stimulansen om kritisch te geloven
o Tijdswinst: niet meer bidden en bezinnen studie en bezigheden
o Niet meer schamen voor rijkelijke levensstijl
o Afschaffing van staatsgodsdienst
- Vernieuwingen mochten niet te ver gaan voor burgerij :
o Mochten niet ‘revolutionair’ worden: vrijheidsideaal, niet
broederlijk- of gelijkheid
o Voordeel Bijbel: rechtvaardiging voor ongelijkheid
Sociale orde door God gewild (niet veranderen)
Op die manier beloof toch belangrijk
- Kritiek op burgerij
o Niemand noemde haar revolutionair
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Maskeroen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.18. You're not tied to anything after your purchase.
