Samenvatting Strijd om de Ruimte boek (Ruimtelijke ordening, ISBN: 9789462086234)
238 views 15 purchases
Course
Strijd Om De Ruimte (GEO13415)
Institution
Universiteit Utrecht (UU)
Book
Ruimtelijke ordening
Volledige omschrijving van het boek wat wordt gebruikt bij het vak Strijd om de Ruimte.
De samenvatting beging met een korte samenvatting van de belangrijkste begrippen per hoofdstuk. Hierna volgt per hoofdstuk een uitgebreidere samenvatting.
Strijd op de ruimte
Ruimtelijke ordening: geschiedenis van de stedelijke en regionale planning in Nederland
1200 – nu.
Inhoud
Begrippen per hoofdstuk......................................................................................................................... 3
Hoofdstuk 1: Cultuur van Ordening en Planning..................................................................................... 8
1.1 Een land van ordening en planning ............................................................................................... 8
1.2 Grondgebruik als voetafdruk van sociale praktijken ..................................................................... 8
1.3 Plan, planning, ordening en beleid ................................................................................................ 9
1.4 Ruimtelijke ordening als institutie............................................................................................... 10
Hoofdstuk 2 Welingelichte steden in een zelfgemaakt land ................................................................. 11
2.1 Stadsvorming en verstedelijking (1200-1600)............................................................................. 11
2.2 De Gouden Eeuw (1590-1720) .................................................................................................... 11
2.3 De grote stadsuitleg (1585-1700) ................................................................................................ 11
2.4 Grootscheepse landaanwinning .................................................................................................. 12
2.5 Stagnatie en verval ...................................................................................................................... 12
2.6 Geordende en welgeproportioneerde stad ................................................................................ 13
3. Stadsontwikkeling als Onderneming ................................................................................................. 14
3.1 Een revolutionaire eeuw ............................................................................................................. 14
3.2 Tussen particulier en publiek initiatief ........................................................................................ 14
3.3 Stadsuitleg op vestigingsgronden................................................................................................ 15
3.4 het industriële stadsgezicht ........................................................................................................ 16
3.5 Notabelen en fabrikanten hervormen ........................................................................................ 17
3.6 Stedenbouw schept stadsbeelden .............................................................................................. 17
3.7 Hedendaagse stedenbouw (samenvatting H3) ........................................................................... 18
4. Een modern land ............................................................................................................................... 19
4.1 Crisis, wederopbouw en welvaart ............................................................................................... 19
4.2 Planologie wordt een wetenschap .............................................................................................. 19
4.3 De gelede stad ............................................................................................................................. 21
4.4 Het westen en overig Nederland................................................................................................. 22
4.5 Een structuurschets voor Nederland........................................................................................... 23
4.6 Het plan als ruimtelijk organisatiekader ..................................................................................... 24
5. Crisis en herstel ................................................................................................................................. 26
5.1 Stagnatie en hervorming ............................................................................................................. 26
5.2 Van onderhandelingsplanologie naar postmoderne planning .................................................... 26
, 5.3 De Metamorfose van de stad ...................................................................................................... 26
5.4 van bloemkoolwijk naar Vinexwijk .............................................................................................. 27
5.5 Het landschap in de knel ............................................................................................................. 27
5.6 Van plan naar Project (samenvatting H5) ................................................................................... 27
6. Een kwetsbare netwerksamenleving ................................................................................................ 29
6.1 Globalisering, crisis en structuurverandering ............................................................................. 29
6.2 Plaatsen en stromen.............................................................................................................. 29
6.3 Decentralisatie voor de nationale ruimtelijke ordening ............................................................. 29
6.4 Netwerken, gebiedsplanning en probleemwijken ...................................................................... 30
6.5 Landelijk gebied in verandering .................................................................................................. 30
6.6 Institutionele vernieuwingen ...................................................................................................... 30
7. Eender en anders............................................................................................................................... 32
7.1 Lange lijnen en wisselende concepten ........................................................................................ 32
7.2 Toekomstverkenning ................................................................................................................... 33
,Begrippen per hoofdstuk
Hoofdstuk 1
- Morele geografie: veiligheid, bewoonbaarheid, vruchtbaarheid; de orde en symmetrie van
het landschap.
- Politieke geografie: machtsverhoudingen, overeenkomsten, oude privileges
- Ruimtelijke ordening: Planmatige regeling van grond- en ruimtegebruik
- Verandering grond- en ruimte gebruik: natuurlijke oorzaken, sociale praktijken, slijtage
- Als grondgebruik en inrichting niet meer voldoen: aanpassing, verhuizing
- Patroneren ru9imte en grondgebruik: ruimtelijke functioneel (wonen/werken/recreatie)
patronen, ruimtelijke fysieke (woningen, wegen) patronen.
- Ordening: verdeling van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden in een organische
samenleving
- Planning: schema of lijst met handelingen en procedures tot systematische voorbereiding,
besluitvorming en uitvoering
- Standaardmodel plannen: probleemstelling, onderzoek, ontwerp, keuze besluitvorming,
uitvoering
- Wet bepaalt niet wat plan is maar wel hoe uitgevoerd wordt, welke verantwoordelijkheden
- Grondexploitatie: hoe en door wie wordt het uitvoeringsplan betaald
- Type grondbeleid gemeenten: actief en passief
- Central een decentrale verstedelijking
o Tot 1940: compacte groei
o Suburbanisatie tijdens de wederopbouw
o Na de jaren 1975-1985: re-urbanisatie
o Na 2000: verdere re-urbanisatie door ICT-ontwikkelingen
- Stadsvernieuwingsdiscoursen:
o 1945-1970: economisch
o 1970-1995: sociaal-demografisch
o 1995-2020: sociale
Hoofdstuk 2
- Stadstimmeren/stadsuitleg: spontane bebouwing -> planmatige aanpak (systematische
bebouwing belangrijker)
- Bewoners nieuwe steden lokken: economische en fiscale voordelen, juridische voorrechten,
subsidies
- 18e eeuw Nederland: eigen Republiek, zelfstandige gebieden en autonome steden,
aantrekken immigranten, grootste groei in Holland
- Stevin: functionele stad voor handelseconomie. Iedereen woont ongeveer even dichtbij kerk
of markt
- Derde Uitleg Amsterdam: grachtengordel, functiescheiding wonen en werken
- Melioratierecht: belasting op waarde vermeerdering
- Melioratievoorstel: eigenaren van te onteigenen grond keuze; 1) afstaan grond tegenover
taxatiewaarde 2) betalen melioratierecht
- Vierde Uitleg Amsterdam: tweede deel grachtengordel, functie en schoonheid van belang,
rechthoekig stratenpatroon
- Plan Dou: ordenend principe (grachten en straten)
- Paradox Amsterdam: symbool van vroegmodern kapitalisme en anderzijds meest geplande
stad
- Stadsuitleg 17e eeuw: functiescheiding, functionele grondpolitiek
, Hoofdstuk 3
- Onteigeningswet (1851): omslachtige onteigeningsprocedure, voor elk perceel wet indienen
bij parlement
- Servituut: zakelijk recht dat rust op een perceel, bij doorverkoop moet nog steeds
gerespecteerd worden
- Erfpacht: zakelijk recht dat de erfpachter de bevoegdheid geeft een ontroerende zaak van
een andere te houden en te gebruiken (gemeenten houden zeggenschap)
- Woningweg 1901
o Vaststellen uitbreidingsplan door gemeenten bij +10.000 inwoners
o Onteigenen mogelijk in belang volkshuisvesting
o 3 mogelijkheden voor burgers om in beroep te gaan tegen plannen
o Mogelijkheid tot onbewoonbaarheidsverklaring
- Vestigingswet 1874: maakte ontmanteling stadsvestiging van 12 steden mogelijk, grond
verkocht aan gemeenten
- Plan-Moreelse: stadsverfraaiing, verbeteren woonomstandigheden arbeiders, bevorderen
handel en scheepsvaart
- Sarphati: uitbreidingsplan Amsterdam (1860); grote burgerwoningen, bedrijfsgebouwen,
krotopruiming, verfraaiing
- Niftrik: nieuwe gordel om de bestaande stad (niet uitgevoerd) Amsterdam
- Kalff: verstedelijking bestaande polderplan, revolutiebouw
- Revolutiebouw/ speculatiebouw: goedkope woningen om winst te maken
- Industriedorpen: alternatief speculatiebouw, kleinschalige suburbanisatie
- Tuinstad: inspiratie uit de industriedorpen; complete, zelfvoorzienende stad met bijzondere
milieu-eigenschappen
- Monumentale Stedenbouw: alternatief speculatiebouw, monumentale, grootschalige
stedenbouw met woonblokken en straten als de bouwstenen.
- Barokstad: lange, rechte en brede straten en grote pleinen
- Ontwikkeling stadsplanning
o 1830:1870: idealistisch
▪ Niftrik
▪ Leidende rol overheid door planvaststelling, onteigening en actief
grondbeleid
o 1870-1900: utiliteitsplanning
▪ Rol particulier groter, overheid faciliterende rol (PPS)
▪ Verstedelijking
o 1850-1900: woninghervorming
▪ Fatsoenlijke huisvesting arbeidersklasse
o 1900-1920: conceptuele vernieuwing
▪ Normatieve plandoelen: bevredigen sociale en psychische behoeften
▪ Tuinstad
▪ City Beautiful Beweging: grootstedelijke monumentaliteit
▪ Juridisering na uitvoering woningwet
Hoofdstuk 4
- Subsidiariteitsbeginsel: decentralisatie; van functies van de staat naar bedrijfschappen
- Geddes: kleinschalige stadsvernieuwing die uitgaat van de behoefte van de stadsbewoner en
diens burgerschap
- Casseres: bedenker begrip planologie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LisavanDijk1999. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.
