Dit is een volledige samenvatting van gezondheidsbevordering (), gegeven door mevrouw Van Hevele. De samenvatting bevat de inhoud van de PowerPoints en de ingesproken informatie. Ook de zelfstudie-opdrachten zijn in de samenvatting verwerkt, behalve deze van het Vlaams preventielandschap.
1.1.1 DRIE DIMENSIES: LICHAAM, GEEST EN SOCIALE RELATIES
Biopsychosociaal model van gezondheid
Fysieke gezondheid
Vitaal en energiek
Medische feiten
Fysiek functioneren
Lichamelijke klachten en pijn
Mentale gezondheid
Goed in je vel zitten
Jezelf kunnen zijn
Jezelf kunnen ontplooien
Jezelf verbonden voelen met anderen
Sociale gezondheid
Sociale relaties
Sociaal netwerk
Participeren in de maatschappij
1.1.2 GEZOND ZIJN EN GEZOND VOELEN
Bv. rugklachten
Bv. bloeddruk, BMI, …
1.1.3 GEZONDHEID ALS
EEN POSITIEF BEGRIP
Klassieke biomedische visie
De afwezigheid van ziekte en/of handicap (ziekte ↔ gezondheid) vertrekt van de pathogenese,
de risicofactoren van een ziekte
1
,Gezondheid gedefinieerd door de WHO
Een toestand van volledig fysiek, psychisch en sociaal welzijn en niet slechts de afwezigheid van
ziekte of gebrek (WHO, 1946 )
Salutogenesis
The exploration of the origin of health, emphasising human strengths and not just weaknesses,
human capacities and not just limits, well-being and not just illness. (Antonovsky, 1993)
Centraal staat:
Inzetten op het in staat stellen om zelf gezonde leefstijlkeuzes te maken via:
- het versterken van de competenties (vb. kennis, vaardigheden)
- creëren van een omgeving die gezondheid ondersteunt
Inspelen op een brede waaier gezondheidsdeterminanten
Biomedisch model (klassieke visie) Bio-psycho-sociaal model
Vertrekt vanuit de pathogenese (het ontstaan van Vertrekt vanuit de salutogenese (oorsprong van
ziekte) gezondheid)
Ziekte: gevolg van biologische interactie Ziekte: gevolg van bio-psycho-sociale interactie
Scheiding lichaam en geest Holistische visie: aandacht voor wisselwerking tussen
lichaam en geest
Patiënt: passief lijder Patiënt: medeverantwoordelijk
Behandelaar: actief, autoritair, curatief en Behandelaar: collaborerend, adviserend, preventief
afwachtend
Monocausaal model Multifactorieel model
1.1.4 GEZONDHEID ALS EEN MIDDEL TOT ZELFREALISATIE
Definitie gezondheid WHO idealistisch
‘Toestand van welzijn’ = statische formulering
Volledig welzijn = wat is dat eigenlijk? Is dat zelfs mogelijk?
Positieve gezondheid (Machteld Huber, 2011)
Gezondheid als het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de
fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven
Middel om:
doelen te gaan realiseren
een eigen regie te voeren
een kwaliteitsvol leven na te streven
Minder goede gezondheidstoestand (vb. ziekte, aandoeningen)
kan een belemmerende factor/hindernis vormen
iemand kan nog steeds gezondheid ervaren wanneer levensdoelen kunnen aangepast
worden
Vanuit deze visie (gezondheid is een middel is tot realiseren van levensdoelen) wordt gestreefd
naar het ‘empoweren’ van mensen om de determinanten van gezondheid zoveel mogelijk in
eigen handen te nemen. (Empoweren = in staat stellen/versterken)
2
, Staan mensen alleen in voor hun gezondheid? Enkel het individu is verantwoordelijk voor zijn
eigen gezondheid?
Ook andere factoren die een impact hebben op gezondheid:
- Biologische factoren
- De organisatie van de gezondheidszorg
- De sociaal en fysieke omgeving
- Het beleid en de wetgeving (politieke omgeving)
Het nastreven van gezondheid = gedeelde verantwoordelijkheid tussen individu en
maatschappij
Health field concept’
2 routes om gezondheid te bevorderen:
- Risicofactoren voor ziekte
aanpakken (pathogenese)
- Gezonde omgeving en gezond
gedrag stimuleren (salutogenese)
Basis voor The Ottawa Charter for Health
Promotion (WHO, 1986)
1.1.5 GEZONDHEID ALS EEN DEEL VAN EEN BREDER GEHEEL
Gezondheid: belangrijk facet van welzijn
Invloed van facetten van welzijn op gezondheid
Gezondheid beïnvloed op zijn beurt de facetten van welzijn
Sustainable Development Goals (Duurzame ontwikkelingsdoelen) van de Verenigde Naties (2015)
Doelstelling 3: good health and well-being
Streven naar een betere en duurzame toekomst voor iedereen tegen 2030
Gezondheid als doelstelling voor duurzame ontwikkeling
3
, Gezondheid is nauw verbonden met andere doelstellingen het is daarom noodzakelijk om
aan alle doelstellingen te werken om gezondheidswinst te kunnen boeken (denk aan
onderwijs en armoede)
Voorbeelden:
Een interventie die een bepaalde groep stigmatiseert kan gezondheidswinst opleveren, maar
negatieve gevoelens opwekken bij deze groepen waardoor ze zich niet als gelijk beschouwd
voelen (= proportioneel universalisme)
Een methodiek die gezondheidswinst oplevert maar de materialen zijn niet ecologisch
verantwoord
1.2 VIER MANIEREN OM GEZONDHEID TE BENADEREN
Ziektepreventie: maatregelen om specifieke ziekten te voorkomen (bv. vaccinatie) of vroegtijdig
te signaleren (bv. screening)
Gezondheidsbescherming: het geheel van activiteiten en maatregelen dat ertoe bijdraagt dat
mensen minder worden blootgesteld aan gezondheidsbedreigende factoren (schadelijke stoffen
en omstandigheden). (bv. bewaking van de waterkwaliteit)
Gezondheidsvoorlichting: gericht op gedragsverandering door kennisoverdracht
Gezondheidsbevordering: richt zich op de fysieke en sociale omgeving en op levensstijl van
mensen
Ziektepreventie
Indeling op basis van het ziekteproces
Primaire preventie
- Doel: ziekte vermijden/voorkomen door specifieke oorzaken aan te pakken
- Doelgroep: Potentieel zieke bevolking of specifieke risicogroepen
- Gevolg: daling prevalentie
- Voorbeelden preventiemethodieken:
Vaccinaties
Aanleren goede mondhygiëne
Verplichting gordel in de auto
Voedingsbeleid, rookbeleid
Secundaire preventie
- Doel: vroegtijdig detecteren van ziekten
- Doelgroep: risicogroepen
- Gevolg: betere prognose, verminderde belasting van de behandeling en vermindering
van restverschijnselen
- Voorbeelden preventiemethodieken:
Screeningsprogramma’s: vb. borstkanker
Voorkomen dat mensen met overgewicht obesitas ontwikkelen
Tertiaire preventie
- Doel: voorkomen van complicaties/verslechtering van de gezondheidstoestand
- Doelgroep: mensen met een bepaalde aandoening of ziekte
- Gevolg: chronische gezondheidsproblemen en complicaties voorkomen
- Voorbeelden preventiemethodieken:
Revalidatie na herseninfarct
Diabeteseducatie bij diabetespatiënten
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller margotkints. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.
