,Algemeen deel
Bevoegdheid om belasting te heffen
• Fiscale rechtsmacht van een staat
• Alle personen en goederen die zich op haar grondgebied bevinden
• Eigen staatsonderdanen ongeacht waar zij zich ook mogen begeven (nationaliteitsbeginsel)
• Nationaliteit is een element waarmee slechts in enkele landen rekening wordt
gehouden
• Kritiek: belastingen financieren publieke diensten
• Territorialiteitsbeginsel
• Personen belasten die op haar grondgebied wonen of gevestigd zijn, alsook de personen
die zakelijke of economische betrekkingen hebben met het grondgebied van die staat
• België: onderscheid tussen domiciliebeginsel en liggingsbeginsel
• Domiciliebeginsel: laat de staat toe belasting te heffen op alle personen die op het Belgische
grondgebied wonen of gevestigd zijn
• Liggingsbeginsel: laat toe belasting te heffen wanneer een goed, inkomen of handeling op
het Belgisch grondgebied is gelokaliseerd (bronstaatbeginsel)
Indeling van de belastingen
Belastingheffende overheid
• Belastingheffende overheid:
• Rijksbelastingen
• Regionale belastingen
• Lokale belastingen
• Gemeenschappen en gewesten
• Eigenlijke fiscale bevoegdheden: art. 170, §2 Gw.
• Oneigenlijke fiscale bevoegdheden
• Uitoefening van de fiscale autonomie inzake de personenbelasting
Grondslag
• Zakelijke belastingen: objectieve maatstaven zonder rekening te houden met de persoon
• Persoonlijke belastingen: rekening houden met de persoonlijke toestand van de
belastingplichtige
Directe en indirecte belastingen
Omschrijving
FISCAAL RECHT N. DALMIJN 2
,• Direct: wanneer ze een voortdurende of permanente toestand treft en periodiek wordt geïnd
• Indirecte: belastingen op handelingen of feiten van toevallige of voorbijgaande aard
• Punctueel opeisbaar, telkens een belastbare handeling wordt gesteld
• Andere minder gebruikelijke twee-indeling, vanuit economisch standpunt
• Direct: wanneer zij moet worden gedragen door hem die ze betaalt
• Indirect: wanneer bestemd om door hem die ze betaalt, te worden afgewenteld op een
derde
Opdeling van de directe belastingen
• Resultaatsbelastingen: directe belastingen die een reeks van verrichtingen treffen, in hun geheel
en over een zeker tijdperk beschouwd
• Directe belastingen op een uit hun aard duurzame toestand
• Belastingen die worden geheven op toestanden die worden geacht uit hun aard duurzaam
te zijn
• Belastbaar feit voltrekt zich zodra de belastbare toestand kan worden vastgesteld
Fiscale wetboeken
• Wetboek van de inkomstenbelastingen (WIB)
• Wetboek van de met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen
• Wetboek van de belasting over de toegevoegde waarde
• Wetboek registratie-, hypotheek- en griffierechten
• Wetboek van successierechten en van overgang bij overlijden
• Wetboek van diverse rechten en taksen
• Misleidende benaming ‘gewestelijke belastingen’:
• Aan gewesten m.b.t. bepaalde van deze belastingen de bevoegdheid toegekend de
aanslagvoet, de heffingsgrondslag en de vrijstellingen te wijzigingen
• Vlaamse Codex Fiscaliteit
Beginselen in het fiscaal recht
• Opdeling formele rechtsbescherming en materiële rechtsbescherming
• Formele: mogelijkheid zich te wenden tot de rechter wanneer men zich onrechtmatig
getroffen acht door een belasting
• Materiële: situeert zich bij de totstandkoming van de materiële belastingregels
Algemene rechtsbeginselen
• Autonome bron van recht
• Algemene rechtsbeginselen
• Ongeschreven regels die in een bepaalde maatschappij aanvaard worden door het
gemeenschappelijk bewustzijn op het zelfde niveau als geschreven rechtsregels
• Algemeen en abstract en onderhevig aan maatschappelijke evolutie
• Erkend als vernietigingsgronden
• Onderscheid tussen ARB’s met grondwettelijke waarde en ARB’s met wettelijke waarde
• Grondwettelijke waarde: betreffen de essentie van de democratie en moeten ook door de
wetgevende macht worden gerespecteerd
• Wettelijke waarde: kunnen leemtes in de wet opvullen
FISCAAL RECHT N. DALMIJN 3
, • Algemene beginselen van behoorlijk bestuur: een explicitering van algemene rechtsbeginselen
t.a.v. het bestuur
Legaliteitsbeginsel
Art. 170 van de Grondwet
• Een belasting kan slechts worden ingevoerd DOOR een wet, een decreet, ordonnantie of
beslissing van de raad (niet “krachtens” gebruikt!!!)
➡ Bevoegdheidsdelegaties naar de uitvoerende macht zijn dus verboden!
Rol van het legaliteitsbeginsel
• Biedt burgers de zekerheid dat belastingen enkel worden ingevoerd met de toestemming van de
democratisch verkozen vertegenwoordigers van het volk
• Bijdragen tot een meer rechtvaardig belastingstelsel
• Belastingen vormen een inbreuk op individuele eigendomsrecht van art. 16 Gw.:
legaliteitsbeginsel waarborgt dat deze inbreuk niet willekeurig gebeurt
Betekenis van art. 172, tweede lid van de Grondwet
• Vrijstellingen of verminderingen van belastingen kunnen slechts ingevoerd worden door een
wet
• Moet bijdragen tot een rechtvaardig belastingstelsel
• Geen inbreuk op het individuele eigendomsrecht
• Verbiedt dus bevoegdheidsdelegaties naar de uitvoerende macht
• Vooral gezien als een bescherming van het gelijkheidsbeginsel
• Geen voorrechten invoeren!
Het legaliteitsbeginsel geldt voor belastingen
• Belastingen
• HvC: een op grond van hun gezag door de staat, gemeenten en provincies, verrichte
heffing, op de geldmiddelen van de personen die hun grondgebied bewonen, of aldaar
belangen bezitten, om te worden aangewend voor de diensten van openbaar nut
• Kenmerkt zich door de afwezigheid van een rechtstreekse en individuele tegenprestatie
(anders een vergoedingsretributie)
• Vergoedingsretributie
• HvC: de vergoeding die de overheid van bepaalde belastingplichtigen eist als
tegenprestatie voor een bijzondere dienst die zij in hun persoonlijk belang heeft geleverd of
voor een rechtstreeks en bijzonder voordeel dat zij hun heeft toegestaan
• Bedrag van een retributie: moet in redelijke verhouding staan tot het belang van de
verleende dienst
• Art. 173 Gw. maakt verwarrend gebruik van term ‘retributie’
• Kan twee betekenissen hebben: vergoedingsretributie en belastingretributie
• Sociale zekerheidsbijdrage
• Art. 170 en 172 Gw. zijn niet van toepassing op sociale zekerheidsbijdragen
FISCAAL RECHT N. DALMIJN 4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller BrentUGent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.