Het ontstaan en escaleren van conflicten is als eerder gezegd een dynamisch proces. Een belangrijk
kenmerk is het zogenaamde `spiraaleffect'. Een conflictincident kan negatieve gevoelens oproepen
en zo aanleiding geven tot verdere irritatie en frustratie. Deze gevoelens kunnen leiden tot nog meer
agressief en destructief gedrag, zodat elke episode tot een verhoging van de spanning leidt. Escalatie
versterkt dan reeds bestaande negatieve beelden, houdingen en gedragsvormen en lokt een nieuw
incident uit, dat ook weer versterkend werkt, etc.
Een ander proces dat optreedt bij het escaleren van conflicten, is het zogenaamde
'verkokeringeffect': de betrokkenen graven zich steeds meer in, in hun eigen standpunten en hebben
steeds minder oog voor de standpunten en belangen van de ander. In wezen verliezen beiden steeds
meer het zicht op de realiteit en maakt de bril plaats voor oogkleppen. De inhoudelijke kant van de
zaak verdwijnt naar de achtergrond van het conflict, de zaak vernauwt zich tot een principekwestie.
Het conflict wordt meer en meer beheerst door relationele aspecten.
Hanteringsstijlen Conflicthantering
Bij het hanteren van conflicten kan men zich door twee aspecten laten leiden:
- Zorg voor de relatie De relatie tussen partijen staat bij een escalatie van een conflict
onder zware druk. Een relatie komt verder onder druk te staan wanneer men onvriendelijk
is, niet wil samenwerken, er wantrouwen over en weer bestaat, wanneer een partij zware
druk uitoefent enz. Door in een conflict een meer positieve houding aan te nemen zal dit
vaak conflict belemmerend werken.
- Zorg voor het eigen resultaat Een partij kan in een conflict zeer vasthoudend zijn ten
aanzien van zijn eigen standpunt. De mate waarin een partij zich assertief opstelt (voor zijn
belangen opkomt) heeft soms een bevorderend en soms een belemmerend effect op het
conflict. De beide aspecten leveren in combinatie vijf hanteringsstijlen die afhankelijk van de
situatie conflict bevorderend of -belemmerend kunnen werken. Hieronder geven wij een
beknopte omschrijving van de vijf hanteringsstijlen.
Welke stijlen zijn er?
Forceren of doordrukken Als alleen het inhoudelijk resultaat telt en de relatie onbelangrijk is, zal
men proberen ten koste van alles te winnen. Hiertoe kan men gebruikmaken van machtsmiddelen,
van pressie, van dreigementen of van geweld om de andere partij eronder te krijgen.
Deze hanteringsstijl geeft uiteraard grote nadelen als men met de andere partij in de toekomst
nog te maken heeft. Binnen één bedrijf is dit meestal het geval. Als men dan de stijl forceren
gebruikt, zal het conflict na enige tijd ongetwijfeld opnieuw de kop opsteken. Ook als men
formeel met de andere partij niet meer te doen heeft, moet men rekening houden met
wraakgevoelens en represailles. Alleen als men daarvoor onaantastbaar denkt te zijn, doordat
men zeer machtig is, kan men deze stijl hanteren zonder beducht te
Toegeven
, Als men het inhoudelijk resultaat onbelangrijk vindt en vooral de relatie van grote waarde, kan
men de stijl toegeven hanteren. Hiertoe kan men vriendelijk zijn, slechts niet-controversiële
punten behandelen en als de andere partij met een eis of wens op tafel komt, meer of minder
snel, geheel of grotendeels aan deze eis of wens tegemoetkomen. Het gevolg van deze
handelswijze zal echter zijn, dat de andere partij steeds meer gaat vragen, wensen of eisen, zodat
men snel het punt nadert waarbij het resultaat toch een rol gaat spelen. In feite betekent
toegeven op den duur het opgeven van de eigen invloed, zodat de eigen doelstellingen waar men
voor staat niet aan bod komen.
Ontlopen Als men de andere partij eigenlijk niet nodig heeft en derhalve de uitkomst van het
conflict, zowel voor de resultaten als voor de relatie niet van wezen lijk belang is, kan men de stijl
ontlopen hanteren. Bij deze stijl trekt men zich als het ware terug uit het conflict. Dit kan men doen
door zelf 'weg te gaan' of door de andere partij uit zijn gezichtsveld te verwijderen (wegpromoveren,
overplaatsen e.d.).
Het is duidelijk dat men deze stijl slechts in weinig gevallen kan toepassen. Indien immers de
voorwaarden voor het toepassen van deze stijl gunstig zijn, is er ook weinig aanleiding voor, dat een
conflict zou ontstaan. Overigens leidt het veel hanteren van deze stijl tot isolement en tot weinig
bevrediging.
Oplossen door uitpraten en onderhandelen De fraaiste stijl van conflicthantering is die van
uitpraten en onderhandelen. Deze stijl kent twee elementen, te weten:
1. Confronteren
Hiermee bedoelen wij het komen tot een directe en open communicatie, het blootleggen van de
onderliggende oorzaken, het ophelderen van misverstanden, het tonen van gevoelens en emoties.
Hierdoor kunnen de stereotypen en het wantrouwen afnemen en kan de sfeer ontstaan waarin de
volgende stap mogelijk wordt: probleemoplossend onderhandelen.
Hierbij zoekt men door het geven en nemen, een reële oplossing voor het probleem die voor beide
partijen geïntegreerd worden. Hierbij is noodzakelijk dat het probleem als gemeenschappelijk wordt
ervaren en dat bij de oplossing ervan elke beslissing door beide wordt gedragen.
Gevolg van deze stijl kan zijn dat deze het probleem en het conflict werkelijk de wereld uit helpt en
dat partijen een hechtere relatie krijgen door het gevoel gezamenlijk de klus bevredigend te hebben
verklaard. Deze stijl biedt de meeste mogelijkheden om de negatieve gevolgen van een conflict te
minimaliseren en de positieve te maximaliseren.
2. Compromis
Hierbij probeert men de situatie in zoverre op te klaren dat er weer een nieuwe situatie ontstaat;
men zoekt een middenoplossing waarin iedere partij iets van zijn standpunt kan terugvinden. Het
scheppen van evenwicht wordt belangrijker gevonden dan de kwaliteit van de beslissing. Als men
deze stijl hanteert krijgt men later opnieuw te maken met het conflict. Politici kunnen zich
halverwege hun zittingsperiode het compromis vaak wel veroorloven, omdat zij bij de volgende
spanningen wellicht verdwenen zijn of althans in andere coalities doende.
Hoewel men formeel niet kan zeggen dat één stijl de beste is en dat men de keuze geheel
afhankelijk moet stellen van de situatie en zijn wensen, kan men wel stellen dat binnen één bedrijf
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller floorerp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.16. You're not tied to anything after your purchase.