Summary
Samenvatting Maatschappijleer Dilemma vwo bovenbouw H2
- Course
- Level
Samenvatting Maatschappijleer Dilemma vwo bovenbouw H2
[Show more]
Seller
Follow
matheavanputten
Content preview
Maatschappijleer H22.1
Wie is de baas op straat?
- In een staat waarin de overheid in staat is om de veiligheid van burgers te garanderen, heeft
de overheid gezag en voert zijn het geweldsmonopolie uit.
- Geweldsmonopolie = alleen de overheid mag geweld tegen burgers gebruiken om orde te
handhaven of criminaliteit op te sporen
Bevoegdheden politie:
- Taak van de politie is om orde te handhaven (handhavingstaak) en criminele activiteiten op
te sporen (opsporingstaak)
- Politie mag iemand staande houden (met reden) en arresteren bij verdenking
- Bij een arrestatie of bedreigende situatie mag de politie geweld gebruiken
- Politie voert samen met andere diensten (leger) namens de overheid het geweldsmonopolie
uit, deze wordt overigens wel ingeperkt door wetgeving
Rechtsstaat:
- Nederland is een rechtsstaat: als een overheid macht en gezag uitoefent over een bepaald
volk op een bepaald grondgebied, een staat, dat gebonden is aan een geheel van geldende
rechtsregels
Rechtsregels:
- Worden door wetgevende macht voor de hele samenleving gemaakt
- Zijn nodig om serieuze conflicten tussen mensen te voorkomen en ode orde in een
samenleving te handhaven
- Bevatten rechten en plichten van burgers en gelden ook voor bevoegdheden van
overheidsinstituties (politie, belastingdienst etc.)
Accepteren rechtsregels:
- Thomas Hobbes: zonder hogere macht zouden mensen alleen aan hun eigen belang denken,
zelfs als dit ten koste gaat van anderen; ‘de mens is een wolf voor zijn medemens’
- Sociaal contract tussen burgers en politieke macht: burgers accepteren dat de overheid het
geweldsmonopolie heeft en dat iedereen zich moet houden aan de rechtsregels om geweld
en een ‘oorlog van allen tegen allen’ te voorkomen
Bevoegdheden overheid:
- Overheidsdiensten werken zo veel mogelijk samen en hebben een integrale aanpak bij de
bestrijding van georganiseerde criminaliteit
- Voor bevoegdheden overheid gelden strenge regels en er zijn extra controlemechanismen
ingebouwd om machtsmisbruik te voorkomen
- Rechtsregels kunnen het de overheid ook lastig maken om daadkrachtig te handelen
vanwege bijv. de privacywet
- Als de wet wordt overtreden voor het verzamelen van informatie, is deze niet geldig
- Keuzes die in ‘the heat of the moment’ gemaakt worden, moeten achteraf verantwoord
worden
, Bescherming tegen machtsmisbruik:
- Politiestaten: staten waarin de politie een groot aantal bevoegdheden heeft zonder
verantwoording te hoeven afleggen, kunnen geen rechtsstaten zijn want een rechtsstaat
moet namelijk de grondbeginselen van de staat respecteren
- Vastgelegd in grondwet
- Rechtsbescherming: burgers worden door de overheid beschermd tegen willekeur en
machtsmisbruik van de overheid
Kenmerken rechtsstaat:
1. Aanwezigheid van grondrechten
- Grondrechten beschermen burgers tegen machtsmisbruik en beperken de macht van de
overheid
- In conflict met overheid kunnen burgers beroep doen op hun grondrechten, zoals
bijvoorbeeld het recht op privacy
2. Legaliteitsbeginsel
- Ook een onderdeel van de grondwet, beschermt burgers tegen (macht) van de overheid
- Alles wat de overheid doet, moet gebaseerd zijn op de wet
- Je kunt alleen gestraft worden voor iets waarvan op dat moment in de wet staat dat het
strafbaar is
3. Machtenscheiding
- Trias politica (Charles de Montesquieu)
- Wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht moeten elkaar controleren en in balans
houden
4. Onafhankelijke rechtspraak
- Rechters moeten onafhankelijk zijn: volgens het recht handelen, onpartijdig zijn en zich niet
laten beïnvloeden
Rechtsgebieden:
1. Burgerlijk (civiel) recht; conflicten tussen burgers (of rechtspersonen) onderling
2. Bestuursrecht; conflicten tussen burgers (of rechtspersonen) van de overheid
3. Strafrecht
2.2
Profileren en fouilleren:
- Etnisch profileren is een vorm van discriminatie en wettelijk verboden; critici waarschuwt
hier ook voor
- Politie mag iemand niet controleren omdat iemand ‘niet zou thuishoren’ in een buurt
- Politie mag wel preventief fouilleren; mensen die (nog) niet verdacht zijn aan hun kleding
onderzoeken; hiervoor moet wel toestemming zijn gegeven door officier van Justitie
- Preventief fouilleren mag alleen in een door de burgemeester aangewezen
veiligheidsrisicogebied.
- Er is sprake van selectief preventief fouilleren als de politie keuzes maakt door bepaalde
groepen te fouilleren om tijd te besparen
- Politie mag ook niet zomaar vragen om identiteitsbewijs
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller matheavanputten. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now